Luật Viên chức (sửa đổi): Mở rộng quyền của viên chức

Luật phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của đội ngũ viên chức

Phát biểu thảo luận tại Tổ 1, Phó Trưởng đoàn ĐBQH chuyên trách Thành phố Hà Nội Phạm Thị Thanh Mai cho biết, dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) của Bộ Nội vụ gồm 6 Chương, 43 Điều (giảm 19 Điều so với Luật hiện hành) được xây dựng theo nguyên tắc kế thừa, chỉnh lý từ Luật Viên chức năm 2010 (sửa đổi, bổ sung năm 2019), đồng thời cập nhật phù hợp với các quy định mới của Đảng và mục tiêu đổi mới quản trị quốc gia.

Dự thảo Luật nhằm xây dựng đội ngũ viên chức chuyên nghiệp, năng động, trách nhiệm và phục vụ nhân dân, đồng thời cắt giảm thủ tục hành chính, khắc phục những bất cập của pháp luật hiện hành.

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy phát biểu.

Theo Đại biểu Nguyễn Phương Thủy, dự thảo luật đã thể hiện nhiều quan điểm mới liên quan đến việc tuyển dụng, quản lý, sử dụng, đánh giá, cũng như các chế độ, quyền lợi đối với viên chức. Luật đã được thiết kế theo hướng mở hơn rất nhiều nhằm phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế và các mặt tích cực của đội ngũ viên chức hiện nay.

Đặc biệt, vấn đề quyền của viên chức trong dự thảo đã được mở rộng và quy định thể chế hóa hơn rất nhiều. Điều này phù hợp với tinh thần của một số luật đã được thông qua trong thời gian vừa qua.

Các quy định mới đã mở ra cho viên chức trong nhiều ngành, lĩnh vực được tham gia những hoạt động về sản xuất kinh doanh hoặc tham gia góp vốn, điều hành các doanh nghiệp ở bên ngoài. Cơ chế này tạo ra những điều kiện để viên chức phát huy khả năng, năng lực làm việc của mình, đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước.

Cần có hình thức thi tuyển linh hoạt đối với đồng bào dân tộc thiểu số

Nêu vấn đề trong dự thảo Luật vẫn duy trì hai hình thức tuyển dụng truyền thống là thi tuyển và xét tuyển, đại biểu Trương Xuân Cừ cho rằng, hình thức thi tuyển bảo đảm công bằng hơn.

Đại biểu đánh giá cao nội dung về ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong việc thi tuyển. Theo đại biểu, đây là một định hướng quan trọng sẽ giúp khâu thi tuyển đảm bảo tính công bằng, chính xác và khách quan.

Về hình thức xét tuyển, đại biểu Trương Xuân Cừ băn khoăn, việc đưa ra các tiêu chuẩn để xét (như xét những người tốt nghiệp xuất sắc…), nhưng nếu quá trình này không công khai minh bạch, và chỉ áp dụng đúng luật mà không kiểm tra thêm, sẽ khó chọn được người thực sự có kiến thức, kỹ năng và trình độ.

Đại biểu Trương Xuân Cừ phát biểu

Do vậy, đại biểu đề nghị cần có thêm phần kiểm tra năng lực đối với các đối tượng xét tuyển, dù là tốt nghiệp xuất sắc hay thuộc diện cử tuyển. Đại biểu khẳng định việc này là một tất yếu để chọn ra những người xuất sắc thật sự.

Đại biểu Trương Xuân Cừ băn khoăn, đồng bào dân tộc thiểu số rất khó khăn trong việc thi tuyển với người Kinh, dẫn đến việc cán bộ viên chức dân tộc ngày càng giảm đi. Đại biểu đề nghị cần có hình thức thi tuyển linh hoạt. Chẳng hạn, nếu cơ cấu viên chức cần 10 người, trong đó có 5 người là dân tộc thiểu số (nhất là ở vùng sâu, vùng xa), khi đó, vẫn tổ chức thi tuyển, nhưng cần lấy chỉ tiêu riêng cho nhóm dân tộc thiểu số đó và để họ thi với nhau. Việc này sẽ giúp đảm bảo cơ cấu theo đúng luật.

Đại biểu Lê Nhật Thành phát biểu

Đồng quan điểm về chính sách phát triển đội ngũ cán bộ nói chung, trong đó có đội ngũ viên chức người dân tộc thiểu số, đại biểu Lê Nhật Thành cho biết, Kết luận 65-KL/TW của Bộ Chính trị xác định nhiệm vụ tập trung phát triển nguồn nhân lực và xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số, bao gồm việc có chính sách đặc thù tuyển dụng công chức, viên chức đối với dân tộc thiểu số ít người hoặc nhóm dân tộc có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn.

Đồng thời, cần chú trọng phát hiện, quy hoạch, bồi dưỡng, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và thực hiện tốt chính sách tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ cán bộ là người dân tộc thiểu số.

ĐBQH Nguyễn Văn Quảng (Đà Nẵng) phát biểu tại Tổ 16.

Cùng liên quan đến vấn đề trên, thảo luận về dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi), tại Tổ 16 gồm các Đoàn ĐBQH thành phố Đà Nẵng, Tuyên Quang, Cao Bằng, các đại biểu đề nghị, cần có cơ chế ưu tiên trong quy hoạch, bổ nhiệm đối với viên chức có thành tích, hoặc thâm niên công tác tại vùng khó khăn.

Đại biểu Nguyễn Văn Quảng nêu thực tế, trong các nghị định hiện hành về tuyển dụng bác sĩ, nhân viên y tế về các bệnh viện cơ sở đưa ra điều kiện ngặt nghèo, bên cạnh tốt nghiệp loại xuất sắc còn có các điều kiện về bài báo quốc tế, tham gia công trình nghiên cứu… "Điều này khiến các địa phương vùng sâu, vùng xa rất khó tuyển dụng bác sĩ, nhiều bệnh viện tuyến cơ sở không có bác sĩ về công tác cũng vì nguyên nhân này".

Do vậy, đại biểu đề nghị có quy định thoáng hơn với tuyển dụng viên chức ở đơn vị sự nghiệp công lập vùng sâu, vùng xa; có cơ chế xét tuyển, xét đặc cách. Việc áp dụng nguyên tắc “hạn chế xét tuyển” một cách cào bằng sẽ khó cho các đơn vị sự nghiệp công lập ở khu vực này.

Thảo luận tại Tổ 10, Đoàn ĐBQH các tỉnh Ninh Bình, Quảng Trị đánh giá cao dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi)

Tại Tổ 10, Đoàn ĐBQH các tỉnh Ninh Bình, Quảng Trị đóng góp cụ thể vào dự thảo, đồng thời ghi nhận và đánh giá cao dự thảo luật đã sửa đổi, bổ sung nhiều điểm mới, tiến bộ. Đó là quản lý viên chức theo vị trí việc làm, phân rõ các nhóm chức danh gắn với thẩm quyền, trách nhiệm tương ứng, khắc phục tình trạng bình quân dàn trải trong trả lương, sử dụng viên chức.

Cơ chế phân cấp, phân quyền được mở rộng, đi kèm với trách nhiệm giải trình rõ ràng hơn đối với người đứng đầu đơn vị sự nghiệp. Quy định mới về đánh giá viên chức theo hướng đa chiều, gắn với thu nhập, quản lý nhân sự, con người, bắt buộc cập nhật đánh giá lên hệ thống chung, giúp công khai minh bạch...

Các đại biểu cũng đề nghị, cần tiếp tục sửa đổi, bổ sung liên quan đến quy định cho phép viên chức ký hợp đồng lao động, ký hợp đồng dịch vụ, tham gia góp vốn, tham gia quản trị doanh nghiệp ngoài công lập theo hướng: quy định rõ cơ chế khai báo, phê duyệt, danh mục bị cấm rõ ràng; quy định trách nhiệm của người đứng đầu trong kiểm soát và xử lý vi phạm nếu có.

Mai Đỉnh