Leo thang nguy hiểm về an ninh ở Balochistan, Pakistan

Nhiều cuộc tấn công đã xảy ra nhằm vào dân thường và nhân viên thực thi pháp luật ở Balochistan, Pakistan trong những ngày gần đây

Trong một vụ tấn công mới nhất, gần hai chục thường dân đi từ tỉnh Punjab tới Balochistan hôm 25-8 đã bị kéo ra khỏi xe và bị những tay súng có vũ trang bắn chết. Trước đó vài ngày, 14 binh lính và cảnh sát đã thiệt mạng trong cuộc giao tranh với phiến quân nhắm vào các phương tiện trên một xa lộ chính ở Bela, một thị trấn thuộc quận Lasbela. Nhóm ly khai Quân đội Giải phóng Balochistan (BLA) nhận trách nhiệm về các vụ tấn công mới nhất này, tuyên bố rằng họ đã nhắm vào lực lượng an ninh và kiểm soát các xa lộ trên khắp tỉnh.

Từ đầu năm tới nay, Balochistan đã chứng kiến một số cuộc tấn công nhắm vào dân thường, nhân viên thực thi pháp luật và cơ sở hạ tầng của nhà nước. Tuy nhiên, các cuộc tấn công mới nhất cho thấy sự thay đổi về quy mô, sự táo bạo và bản chất của chúng. “Đã có một cuộc tấn công lớn vào lực lượng an ninh vào tháng 5 năm ngoái, nhưng các sự kiện gần đây nghiêm trọng hơn nhiều. Đường cao tốc đã bị chặn, đường ray xe lửa bị hư hại, tất cả đều gần Punjab. Phiến quân đang chứng minh khả năng mở rộng xung đột đến hoặc gần Punjab”, ông Muhammad Amir Rana, một nhà phân tích an ninh và Giám đốc Viện nghiên cứu hòa bình Pakistan (PIPS) nhận định.

Các cuộc tấn công có chủ đích vào công nhân từ Punjab, tỉnh lớn nhất, thịnh vượng nhất và có ảnh hưởng chính trị nhất của Pakistan, cũng góp gây bất ổn cho khu vực này. Cũng giống như nhiều cuộc tấn công trước đây vào công dân Trung Quốc và các dự án trong tỉnh, phong trào ly khai muốn gửi đi thông điệp rằng những người bên ngoài sẽ không an toàn ở Balochistan. “Mục đích của họ là ngăn cản lực lượng an ninh, công nhân Punjab và người nước ngoài tham gia vào các dự án phát triển ở Balochistan”, ông Malik Siraj Akbar, một chuyên gia về Balochistan có trụ sở tại Washington DC (Mỹ), cho biết.

Theo điều tra dân số năm 2023, Balochistan là tỉnh có diện tích lớn nhất Pakistan, với khoảng 15 triệu cư dân trong số 240 triệu dân của nước này. Mặc dù có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú bao gồm trữ lượng dầu mỏ, than đá, vàng, đồng và khí đốt khổng lồ nhưng tỉnh này vẫn là khu vực nghèo đói nhất. Các nguồn tài nguyên của tỉnh đóng góp đáng kể vào doanh thu của chính phủ liên bang. Balochistan cũng là nơi có Gwadar - cảng nước sâu duy nhất của Pakistan, trung tâm của dự án Hành lang kinh tế Trung Quốc - Pakistan (CPEC) trị giá 60 tỷ USD, nhằm mục đích thiết lập một tuyến liên kết thương mại quan trọng giữa Tây Nam Trung Quốc và Biển Ảrập.

Mặc dù vậy, nhiều người dân trong tỉnh cáo buộc chính quyền trung ương khai thác tài nguyên nhưng lại bỏ mặc họ một cách có hệ thống. Những người theo chủ nghĩa dân tộc cực lực phản đối việc khai thác vàng, khoáng sản và than đá tại địa phương. Trong gần hai thập kỷ, các nhóm vũ trang ở Balochistan đã đấu tranh đòi ly khai, chống lại lực lượng an ninh Pakistan. Để đáp trả, Chính phủ đã mạnh tay trấn áp, khiến hàng nghìn người chết và mất tích.

Kể từ khi Taliban trở lại nắm quyền ở Afghanistan vào tháng 8-2021, Pakistan đã chứng kiến số vụ tấn công bạo lực ngày càng tăng, đặc biệt là ở Khyber Pakhtunkhwa và Balochistan, cả hai đều giáp biên giới với Afghanistan. Chỉ tính riêng năm 2023, Balochistan đã xảy ra gần 150 vụ tấn công khiến 286 người tử vong. Theo nhà phân tích Muhammad Arif có trụ sở tại Quetta, tình trạng bạo lực liên tục này còn trầm trọng hơn do địa lý độc đáo của tỉnh. Balochistan là một khu vực rộng lớn với dân cư phân tán, đây vừa là lợi thế vừa là bất lợi cho cả chính phủ và các nhóm theo chủ nghĩa dân tộc. Chính phủ không thể cung cấp an ninh hoàn hảo, trong khi các nhóm theo chủ nghĩa dân tộc không thể giành quyền kiểm soát hiệu quả các khu vực rộng lớn. Thêm vào đó, việc chính phủ dường như không bảo vệ được lợi ích và an toàn công cộng cho người dân có thể dẫn đến sự phẫn nộ hơn nữa từ cộng đồng địa phương. “Khi các cuộc tấn công này leo thang và chính phủ phải vật lộn để kiềm chế, nỗi sợ hãi sẽ thúc đẩy nhiều người dân địa phương ủng hộ các nhóm vũ trang, làm phức tạp thêm nỗ lực kiểm soát tình hình của chính phủ”, ông Malik Siraj Akbar nói.

Tuy nhiên, ông Muhammad Arif, một cựu học giả tại Đại học Balochistan, cho biết, trước tình hình mới này, chính phủ cần tránh phản ứng mạnh tay. “Theo tôi, lãnh đạo phải áp dụng các chính sách sáng suốt và thực tế trước khi quá muộn. Cuộc đổ máu này sẽ nuốt chửng người dân ở đây. Họ phải nhận ra rằng, cuối cùng, chiến tranh chẳng có lợi cho ai cả”.

Theo Al Jazeera

Yến Chi