Lâm sản Bình Định thâm nhập thị trường quốc tế

Sản xuất gỗ tại Công ty cổ phần chế biến gỗ nội thất Pisico (Khu công nghiệp Phú Tài, thành phố Quy Nhơn).

Hướng tới "Thủ phủ gỗ" bền vững

Bình Định là một trong những địa phương sở hữu diện tích rừng trồng gỗ lớn, với các loại cây chủ lực như keo, bạch đàn, thông... Đáng chú ý, việc đẩy mạnh trồng rừng gỗ lớn theo hướng bền vững, áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như: Chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC) và tín chỉ carbon đang tạo ra lợi thế cạnh tranh lớn cho ngành gỗ Bình Định trên thị trường quốc tế. Hiện nay, các doanh nghiệp chế biến gỗ tại Bình Định đều chú trọng đến việc sử dụng nguồn nguyên liệu có chứng chỉ, bảo đảm tính pháp lý và nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, để nâng cao uy tín và chất lượng sản phẩm, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế xanh.

Theo số liệu của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định, toàn tỉnh hiện có gần 10.000 ha rừng trồng cây gỗ lớn. Diện tích rừng được cấp Chứng chỉ Quản lý rừng bền vững (FSC) gần 15.000 ha; trong đó, diện tích rừng trồng gỗ lớn là hơn 7.600 ha. Dự kiến năm 2025, tổng diện tích rừng trồng cây gỗ lớn tập trung của tỉnh đạt 10.000 ha, diện tích rừng trồng được cấp chứng chỉ FSC là gần 16.000 ha; định hướng đến năm 2030, diện tích rừng trồng sản xuất cây gỗ lớn tập trung đạt trên 50.000 ha, tỷ lệ sản lượng gỗ lớn bình quân đạt trên 60%.

Cùng với định hướng trồng rừng gỗ lớn, Bình Định hiện là 1 trong 4 trung tâm chế biến gỗ lớn nhất Việt Nam và được mệnh danh là "thủ phủ ngành gỗ" của cả nước; là một trong những trung tâm phát triển các cụm liên kết ngành về chế biến gỗ và lâm sản.

Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định Lê Minh Thiện cho biết, những năm gần đây, Bình Định đã thu hút được nhiều dự án lớn đầu tư vào lĩnh vực chế biến gỗ, hình thành các khu công nghiệp tập trung với hạ tầng hiện đại, trang thiết bị tiên tiến. Các doanh nghiệp chế biến gỗ trên địa bàn tỉnh đã chủ động đầu tư vào công nghệ mới, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, đa dạng hóa mẫu mã, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường. Công nghệ tiên tiến được đưa vào quy trình sản xuất giúp nâng cao hiệu quả kinh tế, và giảm tác động tiêu cực đến môi trường. Các doanh nghiệp đang dần chuyển đổi sang sử dụng các loại máy móc, thiết bị tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu chất thải và khí thải. Hiện, ngành gỗ Bình Định không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước mà còn đẩy mạnh xuất khẩu sang nhiều thị trường lớn trên thế giới như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc… Các sản phẩm gỗ của Bình Định được đánh giá cao về chất lượng, mẫu mã đa dạng, đáp ứng nhu cầu của nhiều phân khúc thị trường.

Ông Trần Văn Lâm, đại diện Công ty TNHH Tổng hợp Tân Đại Hưng (khu công nghiệp Nhơn Hội, thành phố Quy Nhơn) cho biết: "Tân Đại Hưng chủ yếu sản xuất sản phẩm nội-ngoại thất kết hợp kim loại, nhựa đan giả mây. Với phương châm xây dựng đội ngũ cán bộ thân thiện, chúng tôi luôn cố gắng bảo đảm uy tín và chất lượng để đem đến các dòng sản phẩm đa dạng, đáp ứng yêu cầu của khách hàng trong nước và quốc tế".

Trong những năm qua, khách hàng chủ yếu của Tân Đại Hưng là các thị trường Mỹ và châu Âu. Đây đều là những thị trường "khó tính" và luôn đặt ra những yêu cầu rất cao về chất lượng sản phẩm. Tân Đại Hưng cũng chú trọng xây dựng mối quan hệ hợp tác bền vững với các đối tác và khách hàng, tìm kiếm đối tác tiềm năng và học hỏi kinh nghiệm từ các doanh nghiệp khác.

Phó Giám đốc Công ty TNHH thương mại Hoàng Giang (Khu công nghiệp Phú Tài, thành phố Quy Nhơn) Lê Quang Bảo Anh cho biết: Hiện tại, công ty sở hữu 5 nhà máy với diện tích gần 100.000m2 và công suất sản xuất đạt 30.000 sản phẩm mỗi tháng. Điều này đã tạo công ăn việc làm ổn định cho hơn 1.000 lao động địa phương. Với phương châm phát triển bền vững, Hoàng Giang tập trung sản xuất sản phẩm chất lượng cao, sử dụng nguyên liệu mới phù hợp với xu thế và thời đại. Công ty rất quan tâm đến việc đầu tư vào trang thiết bị hiện đại, dây chuyền sản xuất khép kín.

Sản xuất viên gỗ nén tại Công ty cổ phần Tân Phú Sơn (Cụm công nghiệp thị trấn Bình Dương, huyện Phù Mỹ).

Nỗ lực vượt qua khó khăn

Năm 2024, giá trị kim ngạch xuất khẩu của ngành gỗ Bình Định đạt gần 1,1 tỷ USD, tăng 15% so với năm 2023, chiếm khoảng 62% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh. Bên cạnh đó, tỉnh thu hút được 31 dự án đầu tư với tổng vốn khoảng 3.379 tỷ đồng, nâng tổng số doanh nghiệp chế biến gỗ lên hơn 370 doanh nghiệp, tạo việc làm cho hơn 30.000 lao động địa phương. Những con số này khẳng định vị thế của Bình Định là một trong 4 trung tâm chế biến xuất khẩu sản phẩm gỗ chính của cả nước.

Dù vậy, ngành gỗ Bình Định vẫn tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức lớn trong năm 2025, nhất là về đơn hàng và khách hàng do ảnh hưởng tình hình căng thẳng địa chính trị đã và đang gây ra những biến động lớn trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Các thị trường lớn như Hoa Kỳ, EU và Anh cũng đang đối mặt với những thách thức kinh tế lớn do các chính sách thắt chặt tiền tệ và lãi suất cao khiến sức mua của người tiêu dùng suy giảm. Điều này buộc nhiều tập đoàn phân phối và bán lẻ đồ gỗ phải thu hẹp quy mô hoặc thậm chí đóng cửa, gây ảnh hưởng trực tiếp đến số lượng đơn hàng của các doanh nghiệp gỗ Bình Định.

Các quy định mới như EUDR (EU Deforestation Regulation), CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) và Lacey Act (Hoa Kỳ) đặt ra yêu cầu khắt khe về nguồn gốc và tính bền vững của nguyên liệu gỗ cũng khiến doanh nghiệp gỗ gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận thị trường xuất khẩu. Để đáp ứng các quy định này, các doanh nghiệp gỗ cần phải chứng minh được nguồn gốc hợp pháp và bền vững của nguyên liệu, đòi hỏi sự đầu tư lớn vào quản lý và giám sát chuỗi cung ứng...

Năm 2025, ngành gỗ Bình Định đặt mục tiêu đạt kim ngạch xuất khẩu tăng từ 7-10% so với năm 2024, đạt khoảng 1,2 tỷ USD. Do vậy, việc tạo liên kết chuỗi mặt hàng đa dạng, phong phú sẽ giúp các doanh nghiệp ngành gỗ có cơ hội giao lưu, trao đổi thông tin và phát triển mạng lưới giao thương, xuất khẩu trên các thị trường quốc tế; từ đó, quảng bá hình ảnh, thương hiệu doanh nghiệp và sản phẩm gỗ Việt Nam, hướng đến mục tiêu phát triển ngành công nghiệp chế biến gỗ bền vững, hiệu quả, hoàn thành mục tiêu đạt 2 tỷ USD của ngành gỗ Bình Định và đạt 20 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu gỗ của ngành gỗ Việt Nam trong giai đoạn 2021-2030.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Phạm Anh Tuấn cho biết: Chính quyền tỉnh sẽ tổ chức các hội nghị đối thoại hằng tháng với doanh nghiệp để nắm bắt và giải quyết kịp thời các khó khăn, vướng mắc, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp vượt khó và phát triển bền vững. Trong giai đoạn tăng tốc và bứt phá để hòa nhịp với kỷ nguyên mới, tỉnh Bình Định tập trung vào 3 mũi nhọn: Đầu tư công địa phương, thúc đẩy tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế, trong đó có xuất khẩu gỗ. Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh đề nghị ngành gỗ phấn đấu xuất khẩu hàng hóa đạt 1,5 tỷ USD trong năm 2025; đồng thời, tăng cường phối hợp, đoàn kết và chia sẻ thông tin để mở ra thị trường mới và phát triển sản phẩm mới dựa trên chế biến sâu.

Bài và ảnh: LƯƠNG TÙNG