Làm nông nghiệp sạch trên đất cằn

Đường vào trang trại khá hẻo lánh, nên không thể gửi định vị chính xác. Năm lần bảy lượt bị lạc trong rừng keo, cuối cùng chúng tôi cũng tiếp cận được khu trang trại gần chân núi. Tiếp đón chúng tôi là chàng kỹ sư nông nghiệp khá trẻ. Đoạn đường đi bộ vào trang trại khá xa và lầy lội, chúng tôi cảm nhận được phần nào tình yêu và sự tâm huyết mà chàng kỹ sư nông nghiệp ấy dành cho mảnh đất này.

Hiện ra trước mắt chúng tôi là trang trại rộng lớn với diện tích 10ha được quy hoạch bài bản, hiện đại với ruộng lúa, đất trồng cây, hồ nuôi cá, hàng dãy dài chuồng nuôi gia súc như heo, gà,…cùng những tấm pin năng lượng mặt trời trên mái nhà.

Về quê làm nông nghiệp

Tốt nghiệp kỹ sư ngành chăn nuôi Trường Đại học Nông lâm Huế năm 2006, anh Sáng xin làm việc làm tại một công ty, tuy nhiên anh luôn ấp ủ đam mê một ngày nào đó sẽ lập nghiệp bằng làm nông nghiệp sạch. Thế rồi, năm 2019, sau khi tích lũy được một số vốn anh Sáng quyết định về quê mở trang trại.

Anh Nguyễn Văn Sáng ở thôn An Tân, xã Nghĩa Thắng (Tư Nghĩa) chăm sóc vườn tre lấy măng tứ quý.

Anh Sáng chia sẻ, trước kia đất nông nghiệp tại thôn An Tân này nhỏ lẻ, thường mỗi hộ dân chỉ sở hữu một vài sào đất. Hơn nữa, đất ở đây lại nhiễm phèn, một mùa có nước, một mùa khô hạn nên gần như chỉ thích hợp trồng cây keo và trồng lúa được một vụ trong năm, hiệu quả kinh tế rất thấp.

Là một kỹ sư chuyên ngành nông nghiệp, anh Sáng hiểu rằng tương lai của nông nghiệp phải là nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp hữu cơ. Để có hiệu quả cao trong nông nghiệp tuần hoàn thì phải canh tác trên những khu đất rộng lớn. Nghĩ là làm, chàng kỹ sư trẻ đã đi gặp và thuyết phục từng hộ dân bán lại từng mảnh đất nhỏ cho mình. Nhờ vậy đến nay trang trại của anh đã có tổng diện tích khoảng 10ha.

Từ vùng đất kém hiệu quả, anh Sáng đã đầu tư xây dựng thành trang trại quy mô khoảng 10ha.

Để cải tạo đất, anh Sáng áp dụng mô hình nông nghiệp tuần hoàn khép kín, trong đó đầu vào của chăn nuôi là đầu ra của trồng trọt và ngược lại. Anh đầu tư hệ thống máy tách phân hiện đại trị giá hàng trăm triệu đồng. Phân từ chăn nuôi heo, bò, gà sẽ được thu gom, sau đó tách ra, làm khô để bón cho ruộng lúa, đồng cỏ cũng như các cây trồng khác. Rơm rạ và cỏ sẽ được sử dụng làm thức ăn cho vật nuôi. Phần chất lỏng còn lại sẽ chảy vào hầm biogas để xử lý, sau đó dẫn theo hệ thống kênh mương được quy hoạch bài bản để tưới tiêu cho đất.

Nhờ đó, đất đai đã được cải tạo, màu mỡ hơn trước đây nhiều. Với quy trình tuần hoàn khép kín như vậy, trang trại tận dụng được mọi nguồn phế phẩm và chất thải, từ đó giúp giảm giá thành sản phẩm cũng như hạn chế ô nhiễm môi trường. Đồng thời, chất lượng nông sản cũng được nâng cao và đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng.

Trang trại đầu tư khu chuồng heo thịt với quy mô hàng nghìn con.

Để có nước tưới tiêu vào mùa khô, trang trại anh Sáng còn xây dựng hồ chứa khoảng 2.000m2 để dự trữ nước kết hợp nuôi ốc và cá. Hồ chứa nước này sẽ giúp trang trại canh tác được quanh năm mà không còn lo thiếu nước, chỉ canh tác được một mùa như trước kia. Cũng nhờ đó mà ruộng lúa khoảng 1ha hiện nay có thể làm 2 vụ/ năm.

Cánh đồng lúa hơn 1 ha tại trang trại.

Mô hình thử nghiệm nuôi gà đẻ trứng tại trang trại anh Nguyễn Văn Sáng.

Những ngày đầu mở trang trại, anh Sáng quyết định chọn vật nuôi chủ lực là heo lấy thịt và bò sinh sản. Thời điểm năm 2019, trang trại chăn nuôi khoảng 600 con heo và 100 con bò, nhưng do chưa có nhiều kinh nghiệm cùng với dịch bệnh thường xuyên, phần lớn heo trong trang trại lần lượt chết đi, bò cũng phải bán lỗ vì khâu chọn giống chưa tốt và giá bò hạ sâu. Vốn liếng bỏ ra gần như bị mất trắng, nhưng anh Sáng vẫn không nản lòng.

Nhờ kiên trì, lấy thất bại làm bài học, chàng kỹ sư này đã rút ra được những kinh nghiệm và từng bước phát triển mô hình. “Nhiều người thấy tôi gặp khó khăn trong chăn nuôi nên khuyên tôi chuyển hướng. Nhưng tôi lại nghĩ khác, bởi không có con đường khởi nghiệp nào bằng phẳng, khởi nghiệp với nông nghiệp lại càng khó khăn hơn. Muốn gặt hái quả ngọt, tôi phải sống hết mình với đam mê và dám chấp nhận thử thách,” anh Sáng chia sẻ.

Ba năm qua, mỗi năm trang trại anh Sáng xuất bán được khoảng 1.000 con heo thịt, thu về từ 5 đến 7 tỷ đồng. Trên mái chuồng trại, anh Sáng cũng đầu tư hệ thống pin năng lượng mặt trời để tiết kiệm tiền điện.

Trải qua nhiều lần thử nghiệm và thất bại trên mảnh đất này, anh Sáng cho biết những năm tới sẽ chú trọng đầu tư vào cây tre lấy măng và gà đẻ trứng. Đây là loài cây trồng và vật nuôi phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu địa phương. Hiện nay, trang trại đã bắt đầu trồng 200 gốc tre tứ quý lấy măng. Khu chuồng bò trước kia đã được chuyển đổi công năng và thả thử nghiệm hơn 200 con gà.

Vững tin tương lai nông nghiệp sạch

Hiện anh Sáng đã thành lập HTX Dịch vụ nông nghiệp hữu cơ An Tân cùng với bà con nông dân trong thôn. Thời gian tới, trang trại tiếp đón du khách vào tham quan và trực tiếp chứng kiến cảnh chế biến nông sản. “Tin tưởng vào quy trình nuôi trồng và chế biến nông sản hữu cơ tốt cho sức khỏe, khách tham quan từ đó sẽ mua các sản phẩm của nông trại về sử dụng. Khi đó, bà con trong HTX kết hợp cùng làm nông nghiệp sạch để đảm bảo nguồn nguyên liệu đầu vào dồi dào và ổn định, qua đó cũng cải thiện sinh kế người nông dân”, anh Sáng nói.

Chất thải chăn nuôi được xử lý qua máy tách phân, sau đó dùng để bón cho các loại cây trồng.

Hơn 3 năm qua, anh Sáng đã cung cấp ra thị trường hàng nghìn con heo thịt và bò các loại. Hiện trang trại của anh Sáng đã tạo việc làm ổn định cho 4 lao động nông thôn. Từ mô hình này, mỗi năm, sau khi trừ hết chi phí, anh có thu nhập hơn 2 tỷ đồng.

Phó Giám đốc Sở NN&MT Nguyễn Quang Trung cho biết, mô hình của anh Nguyễn Văn Sáng là một trong những mô hình hiếm hoi có sự đầu tư quy mô theo hướng nông nghiệp xanh và nông nghiệp tuần hoàn ở địa phương. Tại tỉnh chủ yếu vẫn chỉ sản xuất theo quy mô nông hộ; nhiều nơi cũng đã canh tác theo mô hình nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn nhưng chưa thật sự rõ nét do diện tích thực hiện còn khá nhỏ. Ngoài ra, hiện nay, số doanh nghiệp có tầm cỡ trong lĩnh vực nông nghiệp đầu tư vào Quảng Ngãi cũng rất ít.

Ông Trung cho biết, định hướng trong thời gian tới của tỉnh Quảng Ngãi là đẩy mạnh phát triển nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn, hữu cơ và thông minh. Mục tiêu là giảm chi phí đầu vào, tiết kiệm chi phí sản xuất và tăng hiệu quả kinh tế. Đồng thời, tỉnh cũng khuyến khích sử dụng các chế phẩm từ các loại cây trồng nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường và bảo vệ sức khỏe con người.

Bài, ảnh: HOÀI THUẬN