Kỳ vọng khu vực kinh tế tư nhân phát triển bứt phá

Khu vực kinh tế tư nhân hiện đóng góp khoảng trên 50% GDP. Ảnh minh họa: S.T

Vai trò của khu vực kinh tế tư nhân được nhìn nhận toàn diện hơn

Chia sẻ tại Tọa đàm “Kinh tế tư nhân Việt Nam giai đoạn bứt phá 2025-2030”, các chuyên gia cho biết, sau gần 40 năm đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân đã có những bước phát triển mạnh mẽ, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Hiện nay, khu vực kinh tế này đang đóng góp khoảng trên 50% GDP và chiếm hơn 30% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, tạo ra hơn 80% việc làm trong cả nước. So sánh với khu vực kinh tế nhà nước chiếm khoảng 28% GDP và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài chiếm khoảng 20% GDP, cho thấy rõ ràng khu vực kinh tế tư nhân là trụ cột rất quan trọng cho tăng trưởng kinh tế.

Mặc dù có đóng góp lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội đất nước, tuy nhiên theo TS. Trần Đình Thiên - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia, nội lực của khu vực này vẫn còn khá yếu. Biểu hiện là, các doanh nghiệp (DN) tư nhân phần lớn có quy mô vừa và nhỏ, chưa chiếm lĩnh vị thế cao trong các chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu. DN tư nhân mặc dù có sức chống chịu khá tốt trước những biến động của thị trường nhưng vẫn yếu, “chậm lớn”, khó trưởng thành…

Không chỉ có những điểm yếu từ nội tại, theo TS. Phan Đức Hiếu - Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, khối DN tư nhân vẫn khá “mỏng manh” bởi phải đối mặt với nhiều rào cản thể chế, môi trường kinh doanh chưa thực sự thông thoáng, thuận lợi cho hoạt động của DN; DN vẫn còn hạn chế trong việc tiếp cận các nguồn lực như vốn, đất đai, công nghệ… “Đặc biệt, trong hệ thống khuôn khổ pháp luật dường như vẫn còn thiếu các cơ chế để bảo vệ DN tư nhân trong nước khiến họ phải “tự bơi”, đây là vấn đề mà các DN trông chờ có sự thay đổi trong thời gian tới” – ông Hiếu nói.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng nhận định, thời điểm hiện tại đang có nhiều yếu tố thuận lợi được kỳ vọng sẽ mở ra “bước ngoặt” mới cho sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân, trong đó có các DN tư nhân.

Theo GS,TS. Hoàng Văn Cường – Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, trước đây vai trò của khu vực kinh tế tư nhân thường được nhắc đến là một trong những động lực tăng trưởng của nền kinh tế. Tuy nhiên, hiện nay, những chỉ đạo từ lãnh đạo cao nhất của Đảng đã nhấn mạnh cần phải xác định kinh tế tư nhân là động lực tăng trưởng quan trọng nhất của nền kinh tế. Đây là thay đổi rất lớn trong quan điểm nhìn nhận về vai trò của khu vực kinh tế tư nhân sau gần 40 năm đổi mới.

Cùng với thay đổi về quan điểm nhìn nhận, Chính phủ cũng đã và đang có những hành động cụ thể để tạo điều kiện thuận lợi cho khu vực kinh tế tư nhân, DN tư nhân phát triển. Cụ thể, trước đây khu vực tư nhân hầu như không tham gia vào các hoạt động đầu tư công, nhưng thời điểm hiện tại, Chính phủ sẵn sàng đặt hàng, giao một số việc lớn cho các tập đoàn, DN tư nhân thay vì cho khối DN nhà nước như trước đây. Đây là điểm tích cực, vì kinh nghiệm thế giới cho thấy, những quốc gia có khu vực kinh tế tư nhân phát triển, hầu hết Chính phủ phải “đặt hàng” cho kinh tế tư nhân.

Bên cạnh đó, các thông điệp về việc cải cách thủ tục hành chính để tạo môi trường thật sự thông thoáng, thuận lợi cho DN hoạt động, phát triển cũng rất rõ ràng, với việc Chính phủ yêu cầu giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, ít nhất 30% chi phí kinh doanh; bãi bỏ 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết…, thay vì chỉ định hướng giảm chung chung như trước đây.

Ngoài ra, ông Cường cũng cho biết, hiện thế giới đang bước vào một kỷ nguyên mới với sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI), sự phát triển nhanh chóng của các công nghệ mới. Do đó, nếu DN dám chấp nhận rủi ro và thử thách, họ có thể tận dụng làn sóng công nghệ đang phát triển để ứng dụng vào hoạt động của DN, từ đó có thể tạo ra những bước nhảy vọt đáng kể.

Tọa đàm “Kinh tế tư nhân Việt Nam giai đoạn bứt phá 2025-2030” do Kênh truyền hình Kinh tế Tài chính VITV tổ chức, ngày 15/3. Ảnh: D.T

Vượt thách thức để phát triển bứt phá

Bên cạnh những yếu tố thuận lợi từ nền tảng vĩ mô, theo các chuyên gia, những thách thức mà các DN tư nhân đang phải đối mặt cũng không hề nhỏ.

Nhìn từ góc độ quốc tế, ông Nguyễn Hải Minh – Phó Chủ tịch Hiệp hội DN châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) cho biết, hiện nay các thị trường phát triển trên thế giới, trong đó có các thị trường châu Âu đang đẩy mạnh việc ban hành các chính sách nhằm hướng đến phát triển xanh, phát triển bền vững, nhất là trong vấn đề giảm phát thải carbon, áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia. Điều này đặt ra yêu cầu buộc các DN xuất khẩu của Việt Nam phải chủ động tìm hiểu cặn kẽ các quy định của các nước nhập khẩu, từ đó nhanh chóng điều chỉnh chiến lược sản xuất, kinh doanh, nếu không DN sẽ không thể giữ vững được thị trường xuất khẩu cũng như “chen chân” được vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Từ góc độ DN, ông Phạm Đình Đoàn – Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Phú Thái chia sẻ, tình hình kinh tế thế giới hiện nay biến động liên tục, thay đổi nhanh chóng, khiến các DN nhiều lúc rơi vào trạng thái “hốt hoảng”, bởi chỉ cần chậm 1 ngày DN có nguy cơ mất ngay 3 ngày cơ hội. Điều này đòi hỏi các DN phải luôn trăn trở, suy nghĩ hàng ngày, hàng giờ, để nâng cao năng lực thích ứng từ đó mới có thể tồn tại và phát triển.

Đứng trước những cơ hội và thách thức trong phát triển, ông Phạm Đình Đoàn cho rằng, đây là thời điểm các DN tư nhân phải thay đổi từ môi trường truyền thống sang một môi trường mới, khác biệt hoàn toàn, đòi hỏi DN phải có trình độ quốc tế. Đặc biệt, DN phải biết “lựa sức mình”, tập trung vào các giá trị cốt lõi của DN, không “tham” đầu tư dàn trải, đa ngành khi chưa đủ nguồn lực.

Cùng với đó, DN phải chủ động đẩy mạnh liên kết, hợp tác, ví dụ nếu DN mạnh về ý tưởng, công nghệ nhưng yếu về vốn có thể hợp tác với DN mạnh về vốn nhưng yếu về công nghệ, ý tưởng… để cùng nhau nắm bắt cơ hội kinh doanh, phát triển tăng tốc.

Cùng với sự nỗ lực của DN, theo các chuyên gia, đất nước đang hướng đến bước vào kỷ nguyên mới với mục tiêu trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao, tuy nhiên mục tiêu này khó có thể đạt được nếu không có được lực lượng DN tư nhân lớn mạnh, trong đó có những tập đoàn tư nhân lớn. Muốn vậy, việc cải cách thể chế mạnh mẽ, đột phá, tạo lập một môi trường thuận lợi, an toàn cho các DN là một đòi hỏi cấp thiết. Cùng với đó, cần xây dựng những cơ chế, chính sách bảo vệ DN, hỗ trợ DN phát triển tại thị trường nội địa cũng như trong quá trình vươn ra “biển lớn”.

Các chuyên gia cũng bày tỏ kỳ vọng, tới đây, Bộ Chính trị dự kiến sẽ ban hành một nghị quyết riêng về phát triển kinh tế tư nhân, theo đó sẽ có nhiều chính sách, cơ chế thật đột phá để làm “bệ đỡ” cho khu vực kinh tế này phát triển bứt phá, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đưa đất nước phát triển giàu mạnh, phồn vinh trong những giai đoạn tới./.

TUẤN MINH