Ký ức hào hùng của thế hệ thầy cô tay cầm súng, tay cầm phấn ở chiến khu

Sáng 7/3, tại TPHCM, Ban Liên lạc Trường Sư phạm Tây Nam Bộ (T3) tổ chức buổi họp mặt truyền thống, nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025).

Các thế hệ thầy cô và thân nhân tề tựu ngày họp mặt truyền thống của Trường T3.

Không khó khăn nào ngăn trở...

Chia sẻ tại buổi họp mặt, TS. Hồ Thiệu Hùng – nguyên Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, nguyên Phó Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM, cho biết đến với nhà trường, dù với trình độ nào, là con ai thì học viên nào cũng phải học và “thi” các môn bắt buộc là lập cứ, dựng trường, bắc cầu, chèo xuồng, bắt cá, tìm rau, quan hệ với dân…

TS. Hồ Thiệu Hùng chia sẻ tại buổi họp mặt.

“100% thầy và học viên trường chúng tôi phải trải qua các thử thách này khi vào trường. Học viên được học về chính trị, văn hóa, nghiệp vụ sư phạm, được đi thực tập, dạy thử. Không chỉ được học các môn văn hóa và nghiệp vụ, học viên còn được thầy cô tận tình chỉ bảo ‘học ăn, học nói, học gói, học mở’ trong đời thường”, TS. Hồ Thiệu Hùng nói và cho rằng trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt, thiếu thốn mọi bề mà nhà trường duy trì được nếp dạy và học như vậy là một điều gần như thần kỳ.

Thầy Ngô Minh Đức – nguyên Phó ban Kinh tế Tỉnh ủy An Giang, cho biết, với tinh thần “tự lực cánh sinh, tồn tại phát triển”, thầy trò nhà trường trước khi học đã trở thành những công nhân, thợ xây dựng và không có khó khăn nào có thể ngăn trở được các thầy trò trong những năm tháng gian truân ấy.

“Dù nhà ở trong rừng hay trong dân thì đều phải cùng quen với nếp sống ‘tam cùng’ (cùng ăn, cùng ở, cùng làm), phải tự lực sống, từ tự lực xây cất trường, tự lực liên hệ, gần gũi với nhân dân”, thầy Minh Đức kể và cho rằng điều đó phần nào cũng đúng với cuộc sống các em sinh viên ngày nay.

Trong khoảng thời gian công tác tại Trường T3, ông Đức cho biết mình cũng từng cầm súng nhưng chưa phải chiến đấu chống địch. Dù vậy, trong ông luôn sẵn sàng phối hợp với xã chống càn, làm hầm chông để ngăn cản quân thù. “Tôi xin thưa, tôi có “3 súng”: cây bút – cây súng thật – cây chông tre”, ông nói.

Các thế hệ cán bộ giáo dục và sinh viên chia sẻ tại buổi họp mặt.

Cảm phục những điều vô giá

Đại diện thế hệ “trồng người” hiện nay, cô Lê Ngọc Hân – Tổ trưởng Tổ văn, Trường THPT Lê Quý Đôn, nói bản thân được sinh ra và trưởng thành trong thời bình, được học, được nghe rất nhiều về đất nước qua khói lửa chiến tranh với những kỳ tích không tưởng tượng nổi và cũng không tránh khỏi những cảm xúc hoài nghi.

Nhưng nữ giáo viên khẳng định nhờ cảm xúc hoài nghi đó mà cô đã dấn bước tìm hiểu, trở lại những chiến trường xưa, hay bồi hồi trước những bia tưởng niệm ở biên giới. “Hồi ký về Trường T3 đều liên quan vận mệnh đất nước, đến những niềm sinh ly tử biệt. Hôm nay gặp các thầy cô và lắng nghe các câu chuyện, em đã thay đổi cảm xúc. Bản thân em dâng lên niềm cảm phục rất lớn, càng thêm cảm phục những tấm gương thầy cô từ bỏ những điều tốt đẹp để lên đường đi kháng chiến. Đây là những điều vô giá. Em cảm phục những điều mọi người đã sống trọn vẹn sau kháng chiến”, cô Ngọc Hân bộc bạch.

Bạn Hoàng Trọng – sinh viên Trường Đại học Sư phạm TPHCM, nhìn nhận ngôi trường cách mạng của thế hệ cha ông đi trước với ngôi trường mình học bây giờ phần nào có sứ mệnh tương đồng là đều đào tạo lực lượng giáo viên phục vụ sự nghiệp phát triển đất nước và cung cấp nguồn nhân lực vì sự nghiệp giáo dục. Các thầy ở hai trường đều giống nhau ở tinh thần tận tụy với học viên, sinh viên, không quản hy sinh bản thân để truyền thụ những kiến thức tinh túy nhất.

Các thầy cô Trường T3 không chỉ làm nhiệm vụ giáo dục, mà còn tham gia kháng chiến, khi tay cầm súng, tay cầm phấn, vừa dạy học vừa chiến đấu, vừa đảm nhiệm công tác tuyên truyền, lao động, sản xuất.

“Trong kỷ nguyên số, các bạn trẻ, đoàn viên thanh niên sẽ là lực lượng nòng cốt để đưa đất nước ngày một vươn xa, thúc đẩy sự phát triển của đất nước, với những tiền đề cha ông ta đã để lại”, Hoàng Trọng bày tỏ và cho rằng người trẻ hiện nay cần học tập suốt đời để ngày một hoàn thiện bản thân.

Nhà giáo nhân dân, TS Đặng Huỳnh Mai – nguyên Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Chủ tịch Hội Cựu giáo chức tỉnh Vĩnh Long, Trưởng Ban Liên lạc Trường Sư phạm Tây Nam Bộ, cho biết với 14 năm làm nhiệm vụ đào tạo ở chiến khu, từ 1961 đến 1975, Trường Sư phạm Tây Nam bộ đã cho ra trường được khoảng 600 giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục, cung cấp nguồn lực cách mạng cho các tỉnh Tây Nam bộ.

Trải qua 14 năm đào tạo, khi nhìn lại, các lứa học trò có quyền tự hào là thầy cô là những người trải qua thử thách từ lửa đạn chiến trường đến vượt Trường Sơn từ miền Bắc vào tận mũi Cà Mau, với không biết bao nhiêu khó khăn gian khổ.

Tại buổi họp mặt, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TPHCM Nguyễn Mạnh Cường cho biết không thể kể hết những gian khổ, hiểm nguy đối với đội ngũ thầy trò và cán bộ, nhân viên của trường trải qua trong những năm tháng đã qua.

Cả thầy lẫn trò, dù nhiệm vụ chính là dạy và học nhưng lúc nào cũng trong tư thế tay sách, tay súng, sẵn sàng di chuyển, sẵn sàng chống địch càn quét vào căn cứ. “Chỉ có thể dùng hình ảnh và ngôn ngữ ‘thầy giáo chiến sĩ’ mới chính xác cho quá trình dạy và học của thầy trò nhà trường trong chặng đường 14 năm gian khổ, hy sinh của chiến trường Tây Nam bộ trong giai đoạn ấy”, ông Cường nói.

Ngô Tùng