Kinh tế tập thể đồng hành cùng Tây Ninh xây dựng nông thôn mới bền vững

Đằng sau những tín hiệu tích cực của nông thôn mới tại Tây Ninh là dấu ấn đậm nét từ các HTX, những đơn vị đang góp phần kiến tạo nền kinh tế hợp tác hiện đại, mang lại thu nhập khá trở lên cho hàng trăm bà con.

Nông thôn mới gắn với kinh tế hợp tác

Tại tỉnh Tây Ninh, xã Bàu Đồn (nay thuộc xã Truông Mít) được xem là “thủ phủ” trồng sầu riêng của tỉnh Tây Ninh, với diện tích lên đến khoảng 1.500 ha. Trong đó, hơn 800 ha đang cho thu hoạch, mang lại doanh thu hơn 640 tỷ đồng mỗi năm. Trong đó HTX cây ăn trái Bàu Đồn (xã Truông Mít) được xem là “đầu tàu” trong liên kết sản xuất.

“Trước đây tôi chưa bao giờ nghĩ nông nghiệp có thể mang lại doanh thu hàng tỷ đồng”, ông Trần Văn Chon, xã Truông Mít (xã Bàu Đồn cũ), chia sẻ về vườn sầu riêng của gia đình. Với khoảng 2ha canh tác, sản lượng đạt trên 54 tấn/năm, giá bán ổn định 50.000 – 65.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, ông thu về khoảng 1,5 tỷ đồng/ha – mức thu nhập mơ ước của nhiều nông hộ.

Ông Chon cho rằng bước ngoặt lớn nhất trong hành trình làm nông nghiệp của mình chính là khi gia nhập HTX cây ăn trái Bàu Đồn, thoát khỏi lối sản xuất nhỏ lẻ, manh mún.

Tại đây, ông cùng các thành viên được hỗ trợ kỹ thuật, liên kết đầu ra, xây dựng thương hiệu, giúp nông dân thay đổi tư duy và khẳng định vị thế bền vững trên thị trường. Nhờ sự đồng hành của HTX cây ăn trái Bàu Đồn, gia đình ông được tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ vật tư, tư vấn quy trình chăm sóc khoa học.

Máy bay UAV hỗ trợ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Từ đó, vườn sầu riêng có thể xử lý ra hoa sớm, hạn chế thuốc hóa học, tăng năng suất và quan trọng nhất là được bao tiêu với giá ổn định. “Cái lợi lớn nhất là nông dân chúng tôi không còn phải tự xoay sở một mình”, ông bày tỏ.

Từ ông Chon đến nhiều nông dân Bàu Đồn, mô hình HTX đã mở ra hướng đi mới, nâng cao thu nhập, ổn định sản xuất và tạo nền tảng phát triển bền vững.

HTX cây ăn trái Bàu Đồn hiện đã được cấp ba mã số vùng trồng, mở đường đưa sầu riêng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, đồng thời đặt mục tiêu tiến xa hơn tới thị trường châu Âu.

Đặc biệt, năm 2023, sản phẩm sầu riêng Ri6 của HTX được công nhận đạt chuẩn OCOP 4 sao, trở thành dấu mốc quan trọng khẳng định thương hiệu “Sầu riêng Bàu Đồn” trên thị trường trong và ngoài nước.

HTX cây ăn trái Bàu Đồn có 62 thành viên, canh tác tổng cộng 115ha sầu riêng, với mức đầu tư trung bình 200 triệu đồng/ha/năm và sản lượng ổn định từ 25 – 27 tấn/ha.

Năm 2024, doanh thu của HTX ước đạt 132,5 tỷ đồng. Sản phẩm sầu riêng đã được phân phối vào hệ thống siêu thị lớn tại TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Huế và trên nhiều địa bàn khác.

HTX cây ăn trái Bàu Đồn đang định hướng mở rộng sang lĩnh vực chế biến sâu với các sản phẩm như sầu riêng đông lạnh, múi cấp đông hay sản phẩm đóng hộp. Đây là giải pháp nhằm gia tăng giá trị cho nông sản, đồng thời kéo dài thời gian tiêu thụ.

Chiến lược này không chỉ giúp HTX ứng phó tốt hơn trước những biến động khó lường của thị trường nông sản, mà còn tạo thêm lợi thế cạnh tranh, nâng cao vị thế của sản phẩm địa phương trên thị trường trong nước và quốc tế.

Từ hiệu quả rõ rệt trong phát triển kinh tế, góp phần đưa địa phương đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu năm 2022, đến việc khẳng định thương hiệu nông sản Tây Ninh trên bản đồ xuất khẩu, HTX Bàu Đồn đang cho thấy con đường đi lên vững chắc của kinh tế hợp tác trong nông nghiệp hiện đại.

Với sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh, cùng sự vào cuộc của chính quyền địa phương và tinh thần gắn kết của người dân, kinh tế tập thể đã có bước phát triển rõ nét. Sự hỗ trợ này không chỉ mang lại nguồn lực, định hướng mà còn mở rộng cơ hội quảng bá, kết nối thị trường, góp phần đưa nhiều mô hình HTX trở thành hạt nhân trong xây dựng nông thôn mới bền vững.

Kinh tế tập thể hướng đến phát triển bền vững

HTX nông nghiệp mãng cầu Thạnh Tân (phường Bình Minh) đã khẳng định vai trò tiên phong trong xây dựng nông thôn mới khi đi đầu trong ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất và phát triển chế biến sâu, giúp nâng cao giá trị nông sản.

Những năm qua, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam đã có nhiều chương trình hỗ trợ thiết thực cho các HTX ở Tây Ninh.

Không chỉ tập trung vào cây mãng cầu, HTX còn mở rộng sang cung ứng giống, vật tư nông nghiệp, thu mua – chế biến nông sản và đầu tư điện mặt trời hòa lưới. Với hơn 30 thành viên, vốn điều lệ 2 tỷ đồng, mô hình này đang dẫn dắt kinh tế tập thể địa phương theo hướng hiện đại, bền vững.

Với diện tích gần 25,7 ha được chứng nhận VietGAP, HTX tập trung sản xuất quả mãng cầu theo quy trình an toàn, đồng thời mở rộng diện tích hướng tới tiêu chuẩn hữu cơ. Công nghệ tưới tiết kiệm kết hợp bón phân được áp dụng giúp giảm chi phí, tiết kiệm nước và nâng cao năng suất.

Đặc biệt, HTX mạnh dạn thử nghiệm thiết bị máy bay không người lái UAV để phun thuốc bảo vệ thực vật, vừa đảm bảo an toàn sức khỏe cho lao động, vừa tiết kiệm thời gian, chi phí và thích ứng linh hoạt với thời tiết. Sản phẩm của HTX đều gắn mã QR, cho phép truy xuất nguồn gốc minh bạch, từ quy trình sản xuất đến giá trị dinh dưỡng, nhờ đó tạo dựng niềm tin và chinh phục người tiêu dùng.

Không chỉ dừng lại ở sản xuất, HTX mãng cầu Thạnh Tân còn đẩy mạnh chế biến sâu với sự hỗ trợ từ Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Hiện HTX đang triển khai nhà máy chế biến sau thu hoạch với hệ thống phân loại, bảo quản và dây chuyền sản xuất hiện đại.

Nhiều sản phẩm mới đã được nghiên cứu, như nước mãng cầu lên men, sữa chua mãng cầu, Nestar mãng cầu. Song song, HTX cũng số hóa công tác quản lý bằng phần mềm và hệ thống kết nối nội bộ, góp phần nâng cao hiệu quả điều hành và phát triển bền vững.

Bừng sáng khát vọng nông thôn mới xanh

Từ những bước đầu thành công trong mô hình kinh tế tập thể, những năm qua, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam đã có nhiều chương trình hỗ trợ thiết thực cho các HTX ở Tây Ninh như hỗ trợ vốn vay ưu đãi thông qua Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, giúp nhiều đơn vị đầu tư thiết bị bay không người lái và dây chuyền chế biến nông sản.

Các chương trình của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Tây Ninh cũng hướng đến đẩy mạnh hỗ trợ chuyển giao khoa học – công nghệ, tổ chức tập huấn kỹ thuật sản xuất an toàn, ứng dụng công nghệ trong mọi khâu ra đến thành phẩm cuối cùng.

Nhờ có sự vào cuộc của cả hệ thống chính quyền, cùng HTX cây ăn trái Bàu Đồn, HTX mãng cầu Thạnh Tân nói riêng và các HTX trên địa bàn nói chung, Tây Ninh đặt mục tiêu đưa kinh tế hợp tác nông nghiệp phát triển bền vững, trong đó HTX trở thành trụ cột ở khu vực nông thôn. Tỉnh tập trung ứng dụng khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, gắn phát triển HTX với kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế tri thức.

Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh đóng vai trò tiên phong trong hỗ trợ HTX mở rộng quy mô, thu hút nông dân tham gia, nâng cao năng suất và giá trị gia tăng.

Đồng thời, các HTX được định hướng bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu, góp phần tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới. Mục tiêu đến hết năm 2025, trên 60% HTX nông nghiệp đạt loại khá, tốt. Những đơn vị hoạt động trung bình sẽ được củng cố, còn HTX yếu kém sẽ bị xử lý dứt điểm.

Ít nhất 5 mô hình HTX điển hình, hiệu quả sẽ được hình thành, với doanh thu trung bình từ 2,5 – 5 tỷ đồng mỗi năm. Liên minh HTX các cấp tiếp tục đồng hành trong đào tạo nhân lực, kết nối thị trường và thúc đẩy liên kết chuỗi.

Phấn đấu có 40 – 50% hộ nông dân tham gia HTX, qua đó hình thành chuỗi giá trị bền vững, nâng cao vị thế kinh tế tập thể. Tỉnh cũng đặt chỉ tiêu tăng tối thiểu 10% giá trị sản phẩm trên diện tích canh tác, và 20% doanh thu bình quân.

Khoảng 30% HTX sẽ có liên kết tiêu thụ với doanh nghiệp, 10% trở thành chủ thể OCOP và 15% ứng dụng công nghệ cao, thực hành nông nghiệp tốt. Song song, khoảng 30% cán bộ quản lý HTX sẽ được đào tạo chuyên sâu, ưu tiên thế hệ trẻ và cán bộ nữ tham gia điều hành.

Với sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh, các HTX nông nghiệp Tây Ninh đang trở thành động lực phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao thu nhập cho người dân và góp phần xây dựng nông thôn mới bền vững. Đây là nền tảng quan trọng để địa phương tiến tới một nền nông nghiệp hiện đại, xanh và hài hòa.

Vũ Hương