Kỳ vọng đột phá với cây dược liệu giúp người dân Trà Leng xóa nghèo

Trong định hướng mới đưa ra, chính quyền xã Trà Leng mới (được sáp nhập từ hai xã cũ là Trà Dơn và Trà Leng thuộc huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam trước đây) đã đề ra nhiệm vụ đột phá trong giai đoạn 2025 - 2030 là tập trung phát triển nông - lâm nghiệp, lấy quế Trà My và sâm Ngọc Linh làm cây trồng chủ lực, mỗi năm phấn đấu trồng 300.000 cây sâm Ngọc Linh và 700.000 cây quế Trà My.

Tận dụng thế mạnh từ cây quế

Ông Châu Minh Nghĩa, Chủ tịch UBND xã Trà Leng, cho biết: Chúng tôi sẽ tích cực thu hút các nguồn lực đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, nhất là dược liệu theo hướng liên kết từ sản xuất đến chế biến, tiêu thụ sản phẩm giữa hộ nông dân với doanh nghiệp, HTX.

Ở Trà Leng, cha truyền con nối, cây quế là của để dành.

“Trong đó, mục tiêu trước mắt là kêu gọi, thu hút đầu tư nhà máy chế biến tinh dầu quế để nâng cao giá trị cây quế Trà My, ổn định đầu ra cho bà con địa phương”, ông Nghĩa nói.

Đối với quế Trà My, đây được xem là loại cây dược liệu có thế mạnh của người dân trên vùng đất Trà Leng. Bởi họ có rừng quế bao phủ. Cây quế ở Trà Leng có tiếng vì hàm lượng tinh dầu lớn nhất trong các loài quế ở nước ta. Xưa kia, đây là nơi dừng chân của những đoàn “buôn gánh” nghỉ ngơi, giao thương. Vào mùa thu hoạch quế, có thời điểm cả hàng trăm người đổ về đây.

Ở đây, cha truyền con nối, cây quế là của để dành. Đời cha bao giờ cũng có một khoảnh rừng trồng quế để dành cho đời con. Cứ thế tiếp nối, không ít thì nhiều, ai rồi cũng có cho riêng mình một khoảnh, đủ để trang trải vào những lúc khó khăn nhất.

Lâu nay cây truyền thống của Trà Leng là cây quế Trà My được trồng ở tất cả các hộ gia đình, trong vườn nhỏ đến bao phủ cả vùng đồi. Cây quế là nguồn thu chính của các hộ gia đình. Từ đó, truyền thống ươm, trồng cây quế vẫn luôn được nhân dân duy trì và ngày càng nhân rộng.

Và để hoàn thành mục tiêu đến năm 2030 trở thành xã có thu nhập trung bình (thu nhập bình quân là 40 triệu đồng/người/năm), chính quyền xã Trà Leng xác định lấy phát triển cây quế Trà My làm trọng tâm trong phát triển chuỗi giá trị dược liệu. Những năm qua, ở địa bàn hai xã cũ là Trà Leng và Trà Dơn (trước khi sáp nhập thành xã Trà Leng mới) đều tập trung trồng cây quế có hiệu quả kinh tế cao, dần thay thế các loại cây có giá trị kinh tế thấp.

Tạo chuỗi liên kết vững chắc

Đến nay, xã Trà Leng mới có khoảng 1.000ha trồng quế, trong đó có nhiều vườn quế đầu dòng, đạt chất lượng và sản lượng cao. Ông Nguyễn Thành Tiêu, một người dân ở xã Trà Leng, cho biết: Dưới đồng bằng, họ để cho con cái họ là vàng là tiền. Ở trên này, họ để cho con cái họ chủ yếu là quế, cái cây quế chính là vàng tiền ở đó, các ông già bị mất là để lại cho con cái kế sinh nhai, cái cửa làm ăn là cây quế đó, cái này là cái gia truyền.

Trà Leng đang phát triển cây giống quế Trà My để mở rộng diện tích loài cây dược liệu chủ lực này.

Theo ông Tiêu, nét văn hóa đặc trưng đối với cây quế không chỉ phát huy được truyền thống văn hóa mà còn hướng lợi ích của bà con đồng bào dân tộc tới việc bảo vệ và khai thác tài nguyên rừng một cách bền vững, phát triển kinh tế lâu dài. Cũng từ đó tập tục du canh du cư, phá rừng làm nương rẫy không còn tồn tại.

Anh Hồ Văn Nguyên, một người dân ở khu dân cư Bằng La, xã Trà Leng, cho biết: Nhờ vốn vay mà tôi đã trồng được 5 sào cây quế đang vào mùa thu hoạch vỏ. Với giá vỏ quế 75 nghìn đồng/kg và cành, nhánh, thân cũng bán được từ 15 - 50 nghìn đồng/kg, khi khai thác hết vườn quế tôi có được khoảng 200 triệu đồng. Tôi còn mua trâu, bò về thả chăn nuôi và trồng thêm cây cau, cây chuối ở vườn nhà nên cuộc sống giờ đã ổn định.

Còn theo anh Cao Tuấn Kiệt, ở xã Trà Leng đang cần mẫn chăm sóc hơn 10.000 cây quế giống, cho biết: “Hiện nay cây quế giống 3.000 đồng/cây, cây cau 5.000 đồng/cây. Nếu mua cây giống ở nơi khác giá thành sẽ cao hơn từng 1.000 - 2.000 đồng/cây và còn tốn công vận chuyển về. Nhờ có nguồn cây giống dồi dào ngay tại làng nên bà con đã đẩy mạnh phát triển kinh tế vườn

Để tạo nên chuỗi liên kết trong sản xuất và tiêu thụ cây quế, thời gian qua HTX nông nghiệp Đông Trà (ở xã Nam Trà My, Tp. Đà Nẵng) đã hỗ trợ hàng chục hộ dân của xã Trà Leng (cũ) để trồng quế. Khi người dân trồng quế còn nhỏ, HTX cung ứng giống sắn chất lượng để người dân trồng xen ghép với quế và HTX sẽ thu mua, tiêu thụ sắn theo phương châm “lấy ngắn nuôi dài”.

Ngoài ra, còn có HTX nông nghiệp quế Trà My (ở thôn 2 xã Trà Leng) cũng đang nỗ lực để xây dựng chuỗi giá trị cây quế tại địa phương. Nhất là khi vài năm trở lại đây, xác định cây quế là thế mạnh của địa phương, HTX đã vận động bà con tham gia trồng, hỗ trợ tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, theo đuổi mô hình trồng quế theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, chuyên canh cao.

Mở ra cơ hội thoát nghèo

Trước những giá trị kinh tế lớn mà cây quế đem lại, HTX nông nghiệp quế Trà My đang tiếp tục hướng dẫn cho bà con áp dụng khoa học kỹ thuật vào trồng, chăm sóc và khai thác có hiệu quả. Đặc biệt là tham gia liên kết cùng HTX, đầu tư thâm canh mở rộng diện tích quế để ổn định vùng nguyên liệu, tăng thu nhập và làm giàu từ quế.

Trà Leng đang phát triển dược liệu dưới tán rừng theo hướng bền vững, nhất là đối với cây sâm Ngọc Linh.

Việc phát triển kinh tế hợp tác trong chuỗi liên kết cây dược liệu luôn nhận được sự khích lệ, hỗ trợ từ Liên minh HTX Việt Nam. Và với các HTX liên kết trồng quế ở xã Trà Leng cũng vậy, nhất là hỗ trợ mở rộng diện tích vùng nguyên liệu, sản xuất nhiều sản phẩm đa dạng cung ứng cho thị trường. Bên cạnh đó là việc đồng hành cùng các HTX dược liệu trong việc xúc tiến thương mại, tạo dựng thương hiệu và chuyển đổi số để hội nhập.

Mặt khác, Liên minh HTX Việt Nam phối hợp cùng Liên minh HTX Tp. Đà Nẵng hay Liên minh HTX tỉnh Quảng Nam trước đây còn tổ chức các chương trình kết nối giao thương để các HTX trồng quế ở Trà Leng có cơ hội tham gia trưng bày, giới thiệu sản phẩm dược liệu, từ đó khơi thông đầu ra, mang lại thu nhập cho bà con địa phương.

Ngoài cây quế, xã Trà Leng cũng đang chú trọng mở rộng diện tích trồng sâm Ngọc Linh với kỳ vọng sẽ mang lại nguồn thu đột phá cho người dân địa phương từ loài cây dược liệu quý này. Trong 5 năm trở lại, toàn địa bàn xã Trà Leng (cũ) đã trồng được 20.000 cây sâm Ngọc Linh, mở ra cơ hội thoát nghèo, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

Để phát triển dược liệu dưới tán rừng theo hướng bền vững, nhất là đối với cây sâm Ngọc Linh, chính quyền xã Trà Leng mới đang vận động nhân dân chung tay quản lý, bảo vệ hơn 13.087ha rừng tự nhiên; tích cực tham gia trồng và phát triển rừng. Các hộ nghèo trong xã cũng được hỗ trợ cây sâm giống 1 tuổi để canh tác nhằm cải thiện sinh kế.

Hiện nay chính quyền xã Trà Leng đang vận động và hỗ trợ hộ nghèo, hộ khó khăn trồng và mở rộng diện tích trồng sâm Ngọc Linh, xem đây là một trong những giải pháp giảm nghèo hiệu quả trong thời gian tới.

Thanh Loan