Thủ tướng chỉ đạo có giải pháp giữ vị trí xuất khẩu cho gạo Việt

Thủ tướng chỉ đạo ngành chức năng có giải pháp để gạo Việt giữ vị trí xuất khẩu thứ ha thế giới.

Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản số 7697/VPCP-NN ngày 18/8/2025 truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính liên quan đến việc xuất khẩu gạo của Việt Nam.

Trước đó, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đã có báo cáo thông tin, báo chí và dư luận liên quan đến công tác chỉ đạo, điều hành, trong đó có nội dung liên quan đến giải pháp để gạo Việt giữ được vị trí xuất khẩu thứ hai thế giới.

Theo nội dung báo cáo, mới đây, Hiệp hội Xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết, Việt Nam đã vượt qua Thái Lan để thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới trong 6 tháng đầu năm nay. Thành tích này đang phản ánh ngày càng rõ sự chuyển dịch từ "xuất khẩu nhiều" sang "xuất khẩu có giá trị", tạo lợi thế cạnh tranh rõ rệt.

Tuy nhiên, để duy trì vị thế, ngành gạo Việt vẫn cần tháo gỡ một số nút thắt, đối mặt với những rủi ro đáng kể: tác động của xâm nhập mặn, hạn hán và biến đổi khí hậu, khiến sản lượng tiềm ẩn nhiều biến động; các chính sách điều hành xuất khẩu và rào cản kỹ thuật từ các thị trường khó tính như EU, Nhật Bản vẫn là thách thức lớn.

Trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu yếu đi hoặc đối thủ hạ giá mạnh, lợi thế cạnh tranh về giá của Việt Nam sẽ thu hẹp. Điều này đòi hỏi chiến lược dài hạn, chuyển trọng tâm từ tăng sản lượng sang nâng cao giá trị sản phẩm.

Về dài hạn, hướng đi bền vững phải là chuyển sang xuất khẩu gạo chất lượng cao, gạo hữu cơ, truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu quốc gia. Nếu không, vị trí số hai hiện tại có thể chỉ là một "đỉnh sóng" ngắn ngủi giữa chu kỳ dư cung và biến động khí hậu toàn cầu.

Về vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường nghiên cứu thông tin nêu trên; chủ trì, phối hợp với cơ quan có liên quan có kế hoạch cụ thể xử lý ngay theo thẩm quyền; tranh thủ các cơ hội, triển khai "thần tốc" hơn nữa việc xuất khẩu gạo, nhất là gạo chất lượng cao, gạo hữu cơ, gắn với hệ thống truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu gạo quốc gia để nâng cao giá trị gia tăng trong xuất khẩu gạo.

Cùng với đó, đẩy nhanh việc thực hiện Đề án phát triển bền vững 1 triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030.

Số liệu của Cục Hải quan cho hay, xuất khẩu gạo tháng 7/2025 là 790.000 tấn, tăng mạnh 52,1% so với tháng trước. Lũy kế 7 tháng 2025, tổng lượng gạo xuất khẩu đạt 5,51 triệu tấn, tăng 3,9% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, do giá xuất khẩu giảm sâu nên đã kéo ngoại tệ chỉ đạt 2,83 tỷ USD, giảm 15,4% (tương ứng giảm 514 triệu USD) so với cùng kỳ năm trước.

Mới nhất, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo xuất khẩu gạo của Việt Nam trong năm 2025 có thể đạt 8,2 triệu tấn, tăng thêm 300.000 tấn so với dự báo.

Cụ thể, xuất khẩu gạo của Việt Nam tăng mạnh trong những tháng cuối năm 2025 nhờ nhu cầu cao từ châu Phi và Trung Quốc.

Trong khi đó, đối tác quan trọng nhất của Việt Nam là Philippines áp dụng chính sách hạn chế xuất khẩu 60 ngày sẽ khiến lượng nhập khẩu sẽ giảm khoảng 500.000 tấn. Lượng gạo nhập khẩu trong năm 2025 của Philippines vẫn ở mức 4,9 triệu tấn, cao nhất thế giới.

Thế Hải