Không để người có nhu cầu phải chờ 5 năm, 10 năm mới có nhà ở xã hội

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Triển khai Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội, đến nay, trên địa bàn cả nước đã có 655 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô hơn 593.000 căn. Tuy nhiên, nhiều địa phương triển khai chậm; việc giải ngân nguồn vốn tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng còn chậm so với mong muốn và nhu cầu; vẫn còn vướng mắc, khó khăn của các doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân trong tiếp cận đất đai, thủ tục đầu tư xây dựng, tín dụng, chính sách ưu đãi…

Tại hội nghị, các đại biểu, nhất là các doanh nghiệp bất động sản phản ánh: hiện nay, có sự giao thoa và lúng túng về các thủ tục hành chính giữa các luật mới và luật cũ liên quan đất đai; quy định về trình tự thủ tục, thời gian để phát triển dự án nhà ở xã hội còn khá dài; nguồn vốn địa phương để hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội có hướng dẫn cụ thể; hạ tầng khu nhà ở xã hội và hạ tầng chung thiếu và chậm được kết nối; việc áp dụng cơ chế ưu đãi miễn tiền sử dụng đất đối với các dự án nhà ở xã hội chưa rõ; quy trình xét duyệt hồ sơ đối tượng được hưởng ưu đãi về chính sách nhà ở xã hội còn kéo dài; đối tượng được thuê, thuê mua nhà ở xã hội còn hạn hẹp...

Do đó, các đại biểu đề xuất: Nhà nước đóng vai trò chủ đạo trong chính sách này, doanh nghiệp và người dân là người đồng hành; Chính phủ xem xét ban hành cơ chế đặc thù lựa chọn, giao nhiệm vụ cho các doanh nghiệp có đủ uy tín, năng lực, kinh nghiệm chủ động đề xuất thực hiện đầu tư các dự án nhà ở xã hội; có cơ chế, dành quỹ đất phát triển nhà ở xã hội; đảm bảo các gói tín dụng cho vay phát triển nhà ở xã hội có lãi suất ưu đãi, ổn định, với thời gian dài...

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Sau khi các địa phương, bộ, ngành thảo luận giải đáp, phản hồi các ý kiến của các đại biểu, kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, nhà ở xã hội được Đảng, Nhà nước quan tâm, phát triển. Trong đó, Nhà nước có một số cơ chế, chính sách để giảm chi phí, giảm giá thành nhà ở xã hội, nhưng yêu cầu chất lượng, tiêu chuẩn, quy chuẩn phải bảo đảm; hạ tầng giao thông, xã hội, y tế, văn hóa, giáo dục, thể thao, điện nước… phải đồng bộ, thuận lợi.

Theo Thủ tướng, phát triển nhà ở xã hội là một động lực phát triển kinh tế - xã hội, nhất là trong bối cảnh hiện nay, góp phần tăng đầu tư, tiêu dùng, bảo đảm an sinh, tiến bộ và công bằng xã hội, phát triển dân số, phát triển đô thị sáng xanh sạch đẹp. Đầu tư cho nhà ở xã hội là đầu tư cho sự phát triển của xã hội, của đất nước; là nhiệm vụ quan trọng của hệ thống chính trị, phải có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, người dân, doanh nghiệp.

Cho rằng, vừa qua việc xây dựng nhà ở xã hội đã có kết quả, tiến bộ, chuyển biến nhất định nhưng so với yêu cầu, mong muốn thì chưa đạt, do đó Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ ngành, địa phương thực hiện 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp tạo chuyển biến tích cực, rõ nét để đạt mục tiêu đề ra, xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030.

Trong đó, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng chủ trì, rà soát lại thể chế, quy trình, thủ tục vướng mắc ở điểm nào, ai giải quyết, làm trong bao lâu, khi nào có kết quả, "rõ người, rõ việc, rõ tiến độ, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm"; tại các luật, nghị định, thông tư thì cơ quan nào phải sửa và đề xuất Chính phủ chậm nhất trong tháng 4, trình Quốc hội có chính sách ưu đãi phát triển nhà ở xã hội.

Các địa phương phải quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch nhà ở xã hội phù hợp, chậm nhất trong quý II phải xong, nếu vướng mắc thì đề xuất. Các địa phương có kế hoạch, chủ động giao đất cho các chủ đầu tư; nghiên cứu thu hồi các dự án lãng phí, khu đất bỏ hoang nhiều năm, xử lý vướng mắc, giao cho các chủ đầu tư; giải quyết, bố trí quỹ đất đầy đủ, nhanh cho chủ đầu tư; giải phóng mặt bằng cho doanh nghiệp. Tinh thần là chủ động, sáng tạo nhưng trong sáng, công khai, minh bạch, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Bộ Xây dựng rà soát lại tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức liên quan nhà ở xã hội như chiều cao, vật liệu xây dựng...; thiết kế mẫu mã phù hợp để có thể nghiên cứu việc tiến hành sản xuất hàng loạt, sử dụng các cấu kết lắp ghép để thi công nhanh.

Các địa phương phải phát triển đồng bộ hạ tầng, đáp ứng yêu cầu, nếu cần thì đầu tư công; có thể chỉ định thầu đồng bộ giữa dự án nhà ở xã hội và hạ tầng, quan trọng là phải phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Các bộ, ngành liên quan nghiên cứu có cơ chế vốn cho phát triển nhà ở xã hội với mức lãi suất phù hợp; có thể tăng lãi suất phù hợp nhưng phải làm nhanh. Nếu dự án kéo dài thì lãng phí thời gian, công sức, niềm tin nên phải làm việc nào dứt việc đó, làm việc nào ra việc đó; nghiên cứu, tổng hợp, trình Chính phủ để báo cáo cấp có thẩm quyền về đấu thầu, giao đất, mức lợi nhuận phù hợp, ưu đãi hạ tầng, thủ tục hành chính…

Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Để huy động nguồn lực cho phát triển nhà ở xã hội, Thủ tướng giao Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc chỉ đạo Bộ Tài chính, hoàn thành trong tháng 3/2025 việc thành lập quỹ nhà ở quốc gia; phê duyệt danh sách người được mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội trên cơ sở dữ liệu dân cư tích hợp với các tiêu chuẩn, tiêu chí; cơ chế hỗ trợ giải phóng mặt bằng của địa phương; huy động nguồn lực xã hội, người dân, hợp tác công tư; nguồn vốn ngân sách địa phương ủy thác qua Ngân hàng Chính sách xã hội… Ngân hàng Nhà nước không tính tín dụng cho vay nhà ở xã hội vào 'room' tín dụng của các ngân hàng.

Thủ tướng Phạm Minh Chính giao Văn phòng Chính phủ chủ trì, rà soát, cắt giảm ít nhất 30% thủ tục hành chính trong năm 2025, không để tình trạng người có nhu cầu phải chờ 5 năm, 10 năm mới có nhà ở xã hội. Bộ Xây dựng giao Hội Kiến trúc sư Việt Nam tổ chức cuộc thi thiết kế kiến trúc nhà ở xã hội, với giải thưởng từ ngân sách nhà nước, triển khai trước 30/4/2025; nghiên cứu giao cho các doanh nghiệp lớn triển khai, góp phần phát triển các ngành công nghiệp phục vụ nhà ở xã hội như sản xuất cấu kiện thép, bê tông…

Nhấn mạnh yêu cầu chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cơ quan báo chí truyền thông đẩy mạnh các chương trình thúc đẩy nhà ở xã hội, tạo động lực, truyền cảm hứng cho toàn xã hội, người dân, doanh nghiệp, biểu dương những cách làm hay, kinh nghiệm tốt…. Bộ Công an vào cuộc, xử lý nghiêm các vụ việc lừa đảo, vi phạm pháp luật trong phát triển nhà ở xã hội.

Giao Văn phòng Chính phủ tổng hợp các đề xuất, kiến nghị của các đại biểu, báo cáo để Chính phủ giải quyết; đối với các nội dung vượt thẩm quyền của Chính phủ đề xuất cấp có thẩm quyền giải quyết. Trong đó, có đề xuất ban hành Nghị quyết của Chính phủ để thí điểm chỉ định thầu trong thực hiện dự án nhà ở xã hội.

Yêu cầu các doanh nghiệp triển khai các dự án nhà xã hội thực hiện đúng quy định, không để xảy ra tiêu cực, tham nhũng; khẩn trương hoàn thiện các thủ tục pháp lý để khởi công xây dựng các dự án đã được chọn đầu tư, Thủ tướng Phạm Minh Chính lưu ý, khi triển khai các dự án nhà ở xã hội cần bảo đảm chất lượng tốt nhất, đầu tư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật như điện, đường, nước sạch… và hạ tầng xã hội như trường học, mầm non, vườn hoa, công viên, khu vui chơi, nhà văn hóa… Sau khi khởi công dự án nhà ở xã hội cần nhanh chóng cung cấp, công bố công khai, đầy đủ các thông tin liên quan đến dự án để người dân biết đăng ký mua, thuê mua, thuê.

Thủ tướng chỉ đạo khẩn trương triển khai khởi công, đảm bảo tiến độ hoàn thành các công trình trên quỹ đất 20% cho nhà ở xã hội. Các chủ đầu tư dự án khu công nghiệp khẩn trương triển khai xây dựng nhà lưu trú đảm bảo chỗ ở cho công nhân trong khu công nghiệp. Các bộ, ngành, địa phương nghiên cứu quy định các doanh nghiệp, tổ chức nước ngoài được mua, thuê nhà ở xã hội cho công nhân, người lao động, tinh thần là lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Ảnh: Dương Giang/TTXVN

Người đứng đầu Chính phủ cũng yêu cầu các doanh nghiệp chủ động rà soát đối tượng, điều kiện, đăng ký với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để được công bố trong danh mục vay vốn ưu đãi từ gói hỗ trợ 120.000 tỷ đồng. Các địa phương có nhu cầu về nhà ở xã hội lớn, đặc biệt là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh nâng cao trách nhiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, gương mẫu, đi đầu trong việc thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, hoàn thành mục tiêu được giao tại Đề án.

Đặc biệt, Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội, mỗi địa phương phải hoàn thành 100.000 căn hộ tới năm 2030, cao hơn mức chỉ tiêu hiện tại là gần 67.000 căn đối với Thành phố Hồ Chí Minh và 45.000 căn với Hà Nội.

Chỉ rõ, phải thực hiện nghiêm quy định về việc dành quỹ đất làm nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp và 20% quỹ đất ở trong các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị để đầu tư phát triển nhà ở xã hội theo pháp luật, Thủ tướng yêu cầu tại các địa phương có nhu cầu nhà ở xã hội lớn phải quy hoạch, bố trí các dự án nhà ở xã hội độc lập tại các vị trí phù hợp, thuận tiện, có quy mô phù hợp, đầy đủ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; bố trí kinh phí, tổ chức giải phóng mặt bằng tạo quỹ đất sạch làm nhà ở xã hội để triển khai các thủ tục lựa chọn chủ đầu tư.

Thủ tướng cũng chỉ đạo quyết liệt tháo gỡ vướng mắc trong việc phối hợp công tác của các sở, ngành, quận, huyện, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính về đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp triển khai đầu tư xây dựng dự án nhà ở xã hội; khẩn trương xây dựng, ban hành kế hoạch thực hiện phát triển nhà ở xã hội hàng năm và 5 năm; bố trí ngân sách địa phương thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng để có quỹ đất sạch phát triển nhà ở xã hội; cân đối, bố trí nguồn vốn ngân sách địa phương để ủy thác theo thẩm quyền cho Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay mua, thuê mua nhà ở xã hội, xây dựng, cải tạo, sửa chữa nhà ở.

Phạm Tiếp (TTXVN)