Khơi dậy niềm đam mê nghiên cứu khoa học trong học sinh

Với sự tham gia của nhiều dự án đa dạng thuộc các lĩnh vực khác nhau, Cuộc thi năm nay cho thấy sự đầu tư nghiêm túc, tinh thần sáng tạo và khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tiễn của các thí sinh.

ĐỀ TÀI BÁM SÁT ĐỜI SỐNG

Theo Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tỉnh Tiền Giang, Cuộc thi năm nay có sự tham gia của học sinh đến từ 9 phòng GD-ĐT và 28 trường THPT trên địa bàn tỉnh, với sự tham gia của 130 học sinh, cùng 86 dự án từ nhiều lĩnh vực khác nhau. Cuộc thi năm nay ghi nhận sự đầu tư công phu và tinh thần sáng tạo mạnh mẽ từ các em học sinh. Trong đó, các dự án thuộc lĩnh vực hệ thống nhúng thu hút nhiều thí sinh nhất, với 31 sản phẩm. Các lĩnh vực khác như: Khoa học xã hội và hành vi, kỹ thuật cơ khí, phần mềm hệ thống cũng có nhiều dự án chất lượng, thể hiện sự quan tâm đa dạng của học sinh đối với khoa học, công nghệ.

Điểm đáng chú ý trong Cuộc thi năm nay là sự gia tăng của các dự án mang tính ứng dụng cao, gắn liền với thực tiễn đời sống. Những dự án như: “MOTIONLENS - Mắt kính tích hợp phần mềm ứng dụng thị giác máy tính điều khiển thiết bị qua cử động đầu dành cho người khuyết tật” hay “Phần mềm ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán ung thư vú, tầm soát bệnh glaucoma mắt và nhận dạng bất thường tế bào máu” không chỉ thể hiện sự sáng tạo của học sinh, mà còn cho thấy tiềm năng đóng góp vào lĩnh vực y tế, hỗ trợ cộng đồng. Đây là tín hiệu đáng mừng cho thấy học sinh Tiền Giang không chỉ nghiên cứu khoa học vì thành tích mà còn hướng đến giá trị thực tiễn.

Phó Giám đốc sở GD-ĐT tỉnh Tiền Giang Nguyễn Phương Toàn trao giải cho các tác giả đoạt giải.

Em Đặng Tuấn Kha, học sinh Trường THPT Chuyên Tiền Giang, đồng tác giả đề tài “Phần mềm ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán ung thư vú, tầm soát bệnh glaucoma mắt và nhận dạng bất thường tế bào máu” chia sẻ rằng trí tuệ nhân tạo đang trở thành một lĩnh vực phát triển mạnh mẽ và được ứng dụng rộng rãi trong hầu hết các ngành, đặc biệt là trong kỹ thuật y sinh.

Theo Kha, sự phát triển của trí tuệ nhân tạo không chỉ mở ra nhiều cơ hội mới, mà còn góp phần nâng cao hiệu quả trong việc chẩn đoán bệnh. “Hy vọng rằng, những ứng dụng của trí tuệ nhân tạo sẽ giúp ngành Y học sớm tìm ra các giải pháp kịp thời và chính xác hơn trong việc phát hiện, chẩn đoán một số căn bệnh phổ biến hiện nay, từ đó hỗ trợ các bác sĩ trong việc đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, giúp nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng” - Kha cho biết thêm.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, Cuộc thi vẫn gặp phải một số hạn chế như: Một số đơn vị không có sự quan tâm đúng mức đến cuộc thi, không có sự động viên, hỗ trợ giáo viên và học sinh tham gia cuộc thi. Bên cạnh đó, một số đơn vị tham gia dự thi nhưng nộp hồ sơ, báo cáo sản phẩm về Sở GD-ĐT còn chậm, sai quy định, nhiều đơn vị không tham gia dự thi: 10 trường THPT và 2 Phòng GD-ĐT.

Về kết quả Cuộc thi, 42 giải thưởng đã được trao, trong đó có 4 giải Nhất, 8 giải Nhì, 12 giải Ba và 18 giải Khuyến khích. Đáng chú ý, có 4 dự án xuất sắc đã được chọn để tham gia vòng thi cấp quốc gia. Đây là cơ hội lớn để học sinh Tiền Giang khẳng định năng lực trên đấu trường rộng hơn; đồng thời, học hỏi kinh nghiệm từ những mô hình nghiên cứu khoa học tiên tiến của học sinh trên cả nước.

ĐỂ CUỘC THI LAN TỎA SÂU RỘNG

Nhằm nâng cao chất lượng Cuộc thi trong những năm tiếp theo, Sở GD-ĐT tỉnh Tiền Giang đã đề ra nhiều giải pháp mang tính chiến lược. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm là việc tổ chức hội thảo, tập huấn cho giáo viên và học sinh về phương pháp nghiên cứu khoa học. Điều này không chỉ giúp nâng cao kiến thức, mà còn tạo nền tảng để các em phát triển kỹ năng nghiên cứu bài bản hơn. Bên cạnh đó, việc phát triển các câu lạc bộ khoa học kỹ thuật trong các trường trung học cũng là một trong những hướng đi quan trọng nhằm tạo môi trường thuận lợi cho học sinh trao đổi, chia sẻ ý tưởng và thực hiện dự án nghiên cứu.

Ngoài ra, Sở GD-ĐT tỉnh Tiền Giang cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đưa nội dung hướng dẫn nghiên cứu khoa học vào các buổi sinh hoạt chuyên môn, hoạt động trải nghiệm sáng tạo, giúp học sinh sớm hình thành ý tưởng nghiên cứu từ thực tiễn cuộc sống. Việc lồng ghép nghiên cứu khoa học vào quá trình học tập không chỉ giúp học sinh tiếp cận với phương pháp học tập chủ động mà còn rèn luyện tư duy phản biện, khả năng giải quyết vấn đề.

Để đảm bảo chất lượng Cuộc thi trong năm học 2025 - 2026, các trường THPT và Phòng GD-ĐT sẽ cần tổ chức cuộc thi cấp trường và cấp huyện từ học kỳ I, nhằm chọn lọc những dự án tốt nhất tham gia cuộc thi cấp tỉnh vào đầu tháng 1-2025. Điều này không chỉ giúp học sinh có sự chuẩn bị tốt hơn mà còn nâng cao tính cạnh tranh và chất lượng của các dự án.

Cuộc thi hằng năm không chỉ là sân chơi bổ ích, mà còn góp phần ươm mầm đam mê nghiên cứu khoa học cho học sinh Tiền Giang. Với sự quan tâm và đầu tư đúng mức trong thời gian tới, Cuộc thi sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, tạo ra nhiều sản phẩm khoa học có giá trị và giúp học sinh rèn luyện những kỹ năng cần thiết cho tương lai.

PHI CÔNG - T.L