Khám phá nghệ thuật trang trí hoa văn của người Thái ở Nghệ An

Trưng bày giới thiệu 190 tấm mặt chăn (nà pha). (Ảnh: Minh Thu/Vietnam+)

Ngày 18/10, trưng bày “Nà pha-Nghệ thuật trang trí hoa văn của người Thái Nghệ An” khai mạc tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, giới thiệu bộ sưu tập đồ vải quý hiếm của đồng bào dân tộc Thái.

Trưng bày giới thiệu 190 tấm mặt chăn (nà pha), trong đó 101 hiện vật đã được giám định và cấp Giấy chứng nhận đăng ký di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia tại Quyết định số 1195/QĐ-SVHTT ngày 14/10/2024.

Các tấm nà pha nằm trong bộ sưu tập đồ vải thuộc sở hữu của Công ty Thủ công Trúc Lâm, sưu tầm trong khoảng những năm 1990 tại vùng người Thái Trắng (nhóm Tày Mường) ở miền Tây tỉnh Nghệ An.

Nà pha thể hiện nét đặc trưng thẩm mỹ trong sản phẩm đồ dệt của người Thái Nghệ An. (Ảnh: Minh Thu/Vietnam+)

Tiến sỹ Bùi Ngọc Quang, Phó Giám đốc phụ trách Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam cho biết đây là bộ sưu tập được chuyên gia di sản, chuyên gia dân tộc học đánh giá là di sản quý hiếm mang giá trị văn hóa, lịch sử sâu sắc.

“Việc hợp tác công tư về văn hóa giữa bảo tàng và doanh nghiệp cũng là một chủ trương mà UNESCO luôn đề cao, khuyến khích. Qua đó, chúng tôi muốn làm sâu sắc thêm tình yêu đối với văn hóa, nghệ thuật và nhận thức để bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa của người Thái nói riêng và các tộc người của Việt Nam và trên thế giới,” ông Quang chia sẻ.

Theo Tiến sỹ Vi Văn An, người Thái ở Nghệ An, nà pha được dùng làm vỏ chăn, của hồi môn cho cô dâu làm quà tặng khi về nhà chồng, choàng giữ ấm cho trẻ em về mùa Đông, trang trí ngày Tết…

Thông qua kỹ thuật dệt, thêu tinh xảo và cách phối màu hài hòa cùng với những nguyên liệu tự nhiên, nà pha thể hiện nét đặc trưng thẩm mỹ trong sản phẩm đồ dệt của người Thái Nghệ An.

Một góc trưng bày. (Ảnh: Minh Thu/Vietnam+)

Các hoa văn động vật đều có ý nghĩa biểu tượng riêng, chẳng hạn, rồng tượng trưng cho sức mạnh, kết hợp cả yếu tố lành và dữ; voi đại diện cho lòng trung thành; hươu, nai và chim công biểu trưng cho vẻ đẹp; còn ngựa tượng trưng cho sự tự do.

Hoa văn hình thực vật cũng có trên các nà pha của trưng bày này. Đây cũng là loại hoa văn xuất hiện phổ biến trên mặt chăn và chân váy, bao gồm các loài hoa, quả rừng, hạt, cây cỏ, đót dừa, lá cau, rau dớn, rau bợ.

Theo Tiến sỹ Vi Văn An, hình đót dừa tượng trưng cho sự định cư, hình quả trám và quả sổ gợi nhắc về các loại quả đã cứu người khỏi nạn đói, còn hình hạt dưa liên quan đến vai trò của phụ nữ và kinh nghiệm xen canh giữa bông và dưa.

“Với niên đại từ 30 đến 90 năm, bộ sưu tập này được xem là một trong những di sản đồ vải quý hiếm còn sót lại. Không chỉ phản ánh thế giới quan và nhân sinh quan của người Thái, bộ sưu tập còn mang giá trị lịch sử, văn hóa và đặc biệt là tính thẩm mỹ của người Thái qua việc thể hiện màu sắc và hoa văn độc đáo, tinh tế,” Tiến sỹ Vi Văn An khẳng định.

Trưng bày kéo dài đến ngày 17/1 tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, đường Nguyễn Văn Huyên, Hà Nội./.

Một số hình ảnh trong trưng bày:

Nà pha họa tiết chủ đạo hình voi. (Ảnh: Minh Thu/Vietnam+)

Họa tiết hình hươu trên nà pha. (Ảnh: Minh Thu/Vietnam+)

Hình hươu trên nà pha. (Ảnh: Minh Thu/Vietnam+)

Họa tiết hươu thể hiện sự mạnh mẽ, linh hoạt. (Ảnh: Minh Thu/Vietnam+)

Nà pha thể hiện nhân sinh quan của người Thái ở Nghệ An về thiên nhiên và đời sống. (Ảnh: Minh Thu/Vietnam+)

Không gian trưng bày. (Ảnh: Minh Thu/Vietnam+)

Các tấm nà pha thể hiện sự khéo léo của người Thái ở Nghệ An. (Ảnh: Minh Thu/Vietnam+)

(Vietnam+)