Hút thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng gây nghiện cao

Theo chuyên gia của Vital Strategies, ngoài gây nghiện, nicotine có trong thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử còn có hại cho sự phát triển não bộ của trẻ em và thanh thiếu niên; còn liên quan đến các vấn đề sức khỏe tâm thần, như lo lắng, trầm cảm và ý tưởng tự tử.

Tại Việt Nam, tình trạng học sinh, thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử gia tăng trong vài năm gần đây. Theo Bộ Y tế, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13-17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023. Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023.

Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, muối nicotine có pH thấp hơn nicotine tự do, ít kích ứng hô hấp khiến người dùng hít dễ dàng lượng lớn. Do đó, thuốc lá điện tử có khả năng gây nghiện cao. Các hóa chất trong thuốc lá điện tử rất nhiều, thay đổi liên tục, trong đó có chất gây độc rất khó xét nghiệm phát hiện. “Sử dụng thuốc lá điện tử làm phát sinh loại bệnh và ngộ độc mới nổi, thậm chí y học chưa biết và không thể đoán trước. Thuốc lá điện tử làm gia tăng số người nghiện thuốc lá thông thường”, BS Nguyên cho hay.

Vào khám tại Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai), cô gái 27 tuổi (Hà Nội) cho biết, mình sử dụng thuốc lá điện tử hơn 1 năm và dần phụ thuộc vào nó. Hút thuốc lá điện tử cô gái thấy cơ thể thoái mái hơn, thư giãn, tăng sự tập trung và dễ đi vào giấc ngủ nên ngày càng sử dụng nhiều hơn. Mới đầu ngày chỉ hút 1 pod chill, sau tăng lên 2-3 pod chill, nếu giảm liều cô như người “nghiện” dật dở, bứt rứt, khó ngủ, khó tập trung, dễ cáu gắt. Bất chấp sự ngăn cấm của gia đình, cô gái lén lút lên mạng đặt mua về sử dụng.

Thuốc lá điện tử núp bóng dưới hình ảnh hộp sửa, đồ chơi, nên dễ dàng mua bán.

Sau 1 năm sử dụng thuốc lá điện tử, cô gái sa vào nghiện nặng và thường xuyên mơ màng, đờ đẫn, mệt mỏi, bỏ bữa, gọi hỏi không thưa, nhốt mình trong phòng hút thuốc lá điện tử. Thấy con có hành vi bất thường, gia đình đã đưa cô gái đến Viện Sức khỏe Tâm thần điều trị.

ThS.BS Vũ Văn Hoài, Phòng Sử dụng chất và Y học hành vi, Viện Sức khỏe Tâm thần cho biết, nữ bệnh nhân được chẩn đoán rối loạn tâm thần và hành vi do sử dụng thuốc lá điện tử. Sau khi được điều trị bằng thuốc kết hợp với trị liệu tâm lý, bệnh nhân đã ổn định được cảm xúc, hành vi, hết cảm giác bồn chồn, bứt rứt, hết cảm giác thèm thuốc lá, ăn ngủ tốt và được ra viện.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, hiện có khoảng 20.000 loại hương liệu được sử dụng trong thuốc lá điện tử, trong đó có nhiều loại chưa được đánh giá toàn diện về mức độ gây hại với sức khỏe. Đặc biệt, thuốc lá điện tử có chứa vitamin E axetat và tetrahydrocannabinol (THC), một chất kích thích hệ thần kinh có chứa trong cần sa, được cho là có vai trò quan trọng gây ra các trường hợp tổn thương phổi.

Mặc dù vitamin E axetat an toàn khi được tiêu thụ dưới dạng thực phẩm hoặc mỹ phẩm, nhưng hậu quả của việc hít phải vitamin E axetat vẫn chưa được tìm hiểu đầy đủ. Hiện một số quốc gia trên thế giới đã cấm vitamin E axetat.

Trần Hằng