HIV làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, làm thế nào để sống khỏe mạnh?

1. Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở người nhiễm HIV?

Theo ThS.BS. Nguyễn Thu Huyền - Khoa Nội Tim mạch, Bệnh viện 19-8, một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở người nhiễm HIV có thể kể đến như:

- HIV gây viêm mạn tính, làm tổn thương mạch máu, tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.

- HIV kích hoạt hệ miễn dịch mạn tính, gây viêm kéo dài, thúc đẩy quá trình lão hóa và xơ vữa động mạch. Tạp chí của Hiệp hội Y khoa Mỹ (JAMA) cũng đưa ra một kết luận tương tự, cho rằng bệnh nhân HIV có nguy cơ bị đau tim và đột quỵ cao gấp đôi người bình thường, nguyên nhân là do chứng viêm động mạch.

Tuân thủ điều trị ARV đều đặn để kiểm soát tải lượng virus giúp phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

- Ở bệnh nhân nhiễm HIV, các yếu tố nguy cơ kinh điển của bệnh tim mạch chiếm tỷ lệ cao như: Nam giới, hút thuốc lá, lớn tuổi, không dung nạp glucose, đề kháng insulin, rối loạn lipid máu.

Ngoài ra, còn có các yếu tố nguy cơ không kinh điển như: Lạm dụng/lệ thuộc thuốc, lối sống, rối loạn điều hòa miễn dịch hoặc tác động của các thuốc điều trị retrovirus (antiretroviral therapy – ART). Bệnh xơ vữa động mạch ngày càng phổ biến hơn ở bệnh nhân HIV do tuổi thọ tăng nhờ điều trị hiệu quả.

- Ở bệnh nhân HIV điều trị bằng ART, nhiều rối loạn chuyển hóa ngày càng gia tăng, bao gồm rối loạn lipid máu, đề kháng insulin, loạn dưỡng mỡ. Một số thuốc điều trị HIV cũng có thể gây rối loạn nhịp tim.

- Tác dụng phụ của thuốc ARV có thể ảnh hưởng đến lipid máu, huyết áp. Các yếu tố đi kèm như hút thuốc, ít vận động, stress – thường gặp ở người sống với HIV – cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Theo dõi sức khỏe tim mạch định kỳ giúp phát hiện sớm các bệnh lý tim mạch.

2. Làm thế nào để người nhiễm HIV sống khỏe mạnh?

Theo ThS.BS. Nguyễn Thu Huyền, để sống khỏe mạnh, người nhiễm HIV cần tuân thủ một số nguyên tắc sau:

- Tuân thủ điều trị ARV đều đặn để kiểm soát tải lượng virus.

- Theo dõi sức khỏe tim mạch định kỳ: Đo huyết áp, xét nghiệm mỡ máu, điện tim.

- Có chế độ ăn uống lành mạnh: Giảm muối, đường, chất béo bão hòa; tăng rau xanh, cá, ngũ cốc nguyên hạt. Chế độ ăn nên giảm chất béo xuống dưới 15% tổng năng lượng để hạn chế hình thành các hạt mỡ chylomicron trong máu.

Nên giảm muối trong chế độ ăn giúp phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

- Tập thể dục thường xuyên: Đi bộ, yoga, bơi lội - tùy thể trạng. Vận động thể lực giúp cải thiện độ nhạy với insulin và lipid, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

- Quản lý stress và giấc ngủ: Thiền, trò chuyện với chuyên gia tâm lý giúp người nhiễm HIV tránh rối loạn lo âu, cải thiện giấc ngủ và tinh thần lạc quan.

- Không hút thuốc, hạn chế rượu bia, giảm nguy cơ tăng triglyceride máu.

- Duy trì mức đường huyết tối ưu bằng thuốc hạ đường huyết hoặc insulin.

Tóm lại, người nhiễm HIV có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao. Vì vậy, để phòng ngừa, cần tuân thủ các biện pháp như đã nêu. Cộng đồng, gia đình và hệ thống y tế cần đồng hành để người nhiễm HIV có cuộc sống khỏe mạnh, trọn vẹn. Nếu tuân thủ điều trị và duy trì lối sống lành mạnh, người nhiễm HIV hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh với tuổi thọ gần như bình thường.

Hải Long