Hệ lụy khó lường khi bị ngộ độc từ các loại hải sản

Bệnh nhân bị ngộ độc ốc biển có độc tính được điều trị tại Bệnh viện Bãi Cháy. Ảnh: BVCC

Ngộ độc hải sản có thể chuyển biến rất nặng, gây sốc phản vệ, ngừng tim, ngừng thở và tử vong nhanh chóng. Chuyên gia y tế khuyến cáo, khi nghi ngờ bị ngộ độc hải sản, cần xử lý các bước sơ cứu nhanh.

Tử vong do ngộ độc khi ăn cua biển không rõ loại

Trung tâm y tế (TTYT) quân dân y huyện đảo Cồn Cỏ, tỉnh Quảng Trị đã xác nhận, một bệnh nhân nghi bị ngộ độc hải sản, có sử dụng bia rượu đã tử vong tại đơn vị.

Trước đó, khoảng 17 giờ 30 phút cùng ngày 16/6, T.C.H. (44 tuổi, trú tại thôn Quật Xá, xã Cam Thành, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị) cùng một số người bạn ăn cua biển không rõ loại và uống rượu. Món cua biển do những người tham gia ăn nhậu tự chế biến. Khoảng 22 giờ tối cùng ngày, bệnh nhân T.C.H. được đưa đến TTYT trong tình trạng bất tỉnh, vệ sinh không tự chủ.

Đến khoảng 23 giờ 20 phút, bệnh nhân trở nặng, không đo được huyết áp, mạch. Dù đã được các y, bác sĩ tận tình cấp cứu, hồi sức tim phổi nhưng tình trạng của bệnh nhân không cải thiện, tử vong ngay sau đó. Nguyên nhân được xác định là nghi do ngộ độc hải sản.

Trước đó, khoảng giữa tháng 5/2023, Bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh) đã tiếp nhận cấp cứu 2 trường hợp gồm: anh P.V.X. (42 tuổi) và vợ là chị T.T.T. (35 tuổi, cùng trú tại phường Cao Xanh, TP Hạ Long) bị ngộ độc khi vô tình ăn phải loại ốc biển có độc tính.

Quá trình khai thác từ người bệnh được biết, trước khi nhập viện một ngày, vợ chồng chị T. có đi ăn ốc buổi tối. Sau ăn, hai vợ chồng thấy tê lưỡi, tê đầu môi, tê bì chân tay; đến sáng ngủ dậy xuất hiện tình trạng chóng mặt, đi lại khó khăn nên lập tức đến bệnh viện cấp cứu.

Ngay khi tiếp nhận cấp cứu và xác định tình trạng các bệnh nhân bị ngộ độc hải sản, ốc biển, các bác sĩ Bệnh viện Bãi Cháy nhanh chóng điều trị thải độc, hồi sức tích cực theo phác đồ. Sau 5 ngày tình trạng sức khỏe hai bệnh nhân hồi phục tốt và đã được xuất viện về nhà.

Theo bác sĩ Nguyễn Thế Hưng - Trưởng Khoa Hồi sức tích cực và chống độc Bệnh viện Bãi Cháy, ngộ độc một số loại hải sản thì các triệu chứng từ nhẹ đến nặng phụ thuộc vào lượng độc tố xâm nhập vào cơ thể qua đường ăn uống, thời gian chuyển bệnh nhân đến bệnh viện cấp cứu.

Biểu hiện thường gặp trên các bệnh nhân ngộ độc hải sản (so biển, ốc biển) như: tê môi, lưỡi, tay, chân, chóng mặt, nôn, đau bụng, tiêu chảy. Ngộ độc nặng bệnh nhân có thể bị khó thở, rối loạn nhịp tim, tụt huyết áp, liệt cơ hô hấp, suy hô hấp và thậm chí tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Để tránh ăn phải những loại hải sản có độc, bác sĩ Bệnh viện Bãi Cháy khuyến cáo, người dân cần lưu ý không nên ăn những loại hải sản mới lạ, không rõ nguồn gốc, tên gọi, cần phân biệt được một số loại hải sản chứa độc tố có thực thể giống với hải sản không độc tố trước khi sử dụng.

Tương tự, trước đó, trên địa bàn huyện Cát Hải, TP Hải Phòng cũng đã xảy ra một số ca ngộ độc thực phẩm do ăn cá nóc. Trong đó, có 1 trường hợp sau khi ăn cá nóc 1,5 giờ đồng hồ bị tê lưỡi, tê tay chân, nói ngọng, được xử trí cấp cứu ban đầu, sau đó chuyển lên Bệnh viện Hữu nghị Việt - Tiệp.

Phòng, tránh nguy cơ ngộ độc từ các loại hải sản

Liên quan đến vấn đề này, TS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, thời gian qua, trung tâm tiếp nhận một số bệnh nhân bị ngộ độc ciguatera do ăn hải sản. Những bệnh nhân này có khi là một người nhập viện riêng lẻ, nhưng cũng có khi là một nhóm người sau khi đi du lịch có ăn hải sản, hoặc ăn hải sản tại các nhà hàng hoặc mua các loài cá nhập khẩu về ăn. Đáng chú ý, độc tố ciguatera không mùi, không vị, không bị phá hủy khi đun nấu, bền vững trong môi trường axit, muối.

Ngoài ngộ độc ciguatera, cũng có những trường hợp nhập viện cấp cứu do ngộ độc histamine do ăn phải hải sản đông lạnh, không còn tươi. Do histamine bền vững với nhiệt nên khi nấu chín vẫn gây ngộ độc.

Hải sản tươi sống không gây ngộ độc histamine, histamine chỉ sản sinh ở hải sản đã chết. Trong hải sản sạch, hàm lượng histamine dưới 1mg/100g thịt, khi hàm lượng trên 50mg/100g thịt hải sản có thể gây ngộ độc.

Khi hải sản chết, trong điều kiện bảo quản không đủ lạnh ngay từ đầu, các vi khuẩn có trên hải sản chuyển hóa thịt hải sản thành histamine, qua thời gian lượng histamine tích lũy ngày càng tăng dẫn tới gây ngộ độc cho người ăn phải. Trên thực tế nhiều loại hải sản như cá ngừ, cá thu, tôm khô, tép khô nếu không được bảo quản bảo đảm cũng gây nên ngộ độc histamine cho người ăn phải.

Theo bác sĩ Nguyên, biểu hiện ngộ độc histamine trong hải sản từ vài phút tới 4 giờ sau khi ăn, nạn nhân thường có biểu hiện đau đầu, đỏ da, ngứa, nóng bừng, cảm giác khó chịu. Tình trạng đỏ da thường tập trung nửa người trên (đầu, ngực và một phần bụng), sưng ở mặt hoặc lưỡi, môi, xung huyết kết mạc, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, có thể bị co thắt phế quản, khó thở, trống ngực, mạch nhanh, huyết áp tụt. Ngộ độc thường kéo dài từ 12- 48 giờ. Nếu được điều trị, bệnh nhân sẽ được cải thiện ngay sau vài giờ đồng hồ.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo, người dân cần nâng cao hiểu biết, ý thức, tuyệt đối không ăn những loại hải sản sắc màu bắt mắt, nhất là so biển, cá nóc và một số loại ốc biển. Khi sơ chế, chế biến hải sản, tuyệt đối không dùng chung dụng cụ chế biến cá nóc. Tuyệt đối không để lẫn cá nóc với các loại cá thường, không phơi khô cá nóc lẫn cá tạp để bán. Khi đánh bắt được những hải sản có màu sắc sặc sỡ hoặc có hình thù không bình thường và không biết rõ nguồn gốc thì tuyệt đối không ăn hoặc đem bán.

Nếu phát hiện người bị ngộ độc khi ăn phải các loại động vật này với các triệu chứng: nôn mửa, tê môi, miệng, chân tay, lơ mơ, choáng váng, mệt mỏi toàn thân…, người dân cần nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để sơ cứu, cấp cứu kịp thời.

Hiện, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu các loại ngộ độc này, các bệnh viện chủ yếu điều trị tích cực theo phác đồ của Bộ Y tế, như: giảm hấp thu độc tố bằng rửa dạ dày kết hợp uống than hoạt tính, thuốc nhuận tràng, kiểm soát các chức năng hô hấp, tuần hoàn và các cơ quan khác chờ độc tố đào thải. Tiên lượng hồi phục ở những người bệnh này rất khả quan nếu được cấp cứu kịp thời.

Hà Linh