Hành trình rút lui khốc liệt của binh sĩ Ukraine khỏi Kursk: Trở về trong gian khổ

Theo Wall Street Journal, trong bối cảnh tuyến tiếp tế bị cắt, UAV nổ của Nga hoạt động mạnh và các thiết bị bị giới hạn, các đơn vị Ukraine bắt đầu cuộc rút quân đầy hiểm nguy qua rừng rậm, đầm lầy và vùng đất tiềm ẩn mìn.

Trung sĩ Zenon Dashak, một người điều khiển máy bay không người lái, là một trong số đó. Khi các trục đường tiếp tế bị quân Nga kiểm soát, Dashak buộc phải tính toán hành trình rút lui bằng đường bộ, vượt qua các khu vực tự nhiên nguy hiểm mà không có sự hỗ trợ cơ giới.

Trong nhiều tuần liền, rất ít xe tiếp tế có thể tiếp cận tiền tuyến do UAV cảm tử của Nga liên tục hoạt động dọc các tuyến đường chính. Nhiều binh sĩ Ukraine buộc phải làm tan tuyết để lấy nước uống, trong khi lương thực và đạn dược cạn kiệt.

Binh sĩ Ukraine rút lui khỏi Kursk trong điều kiện nguy hiểm, đối mặt UAV, mìn và thiếu thốn nghiêm trọng - Ảnh: WSJ

Chiến dịch bất ngờ nhưng đầy tranh cãi

Chiến dịch Kursk từng gây chấn động khi đánh dấu lần đầu tiên sau Thế chiến II lãnh thổ Nga bị lực lượng nước ngoài kiểm soát. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định chiến dịch đã đạt được mục tiêu là gây bất ngờ cho Nga, thu hút lực lượng đối phương ra khỏi các chiến trường trọng yếu khác, đồng thời bắt giữ hàng trăm tù binh.

Tuy nhiên, những người chỉ trích đặt câu hỏi về giá trị chiến lược thực sự, cho rằng chi phí về nhân lực và khí tài là quá lớn. Trên thực tế, với các binh sĩ đang cố gắng sống sót rút lui khỏi Kursk, cuộc chiến giờ đây không còn mang tính chiến lược - mà là cá nhân và sinh tồn.

Đến cuối tháng 2, tình hình trở nên nghiêm trọng khi Nga kiểm soát được các tuyến đường từ Ukraine vào khu vực Kursk. UAV nổ dẫn đường bằng cáp quang của Nga - loại không thể bị gây nhiễu bằng biện pháp điện tử - khiến mọi chuyển động trên mặt đất trở nên cực kỳ nguy hiểm.

Một trung sĩ Ukraine biệt danh Mesnik cho biết các đoàn xe tiếp tế liên tục bị phá hủy. “Chúng tôi không thể cầm cự được nữa”, anh nói. Khi các đơn vị khác bắt đầu rút lui, đội của Mesnik cũng buộc phải rời vị trí, để lại khẩu súng cối M120 do Mỹ viện trợ, vốn quá nặng để mang theo. Họ phá hủy khẩu súng và gài mìn trước khi rút quân.

Căng thẳng gia tăng khi vào ngày 8.3, Nga cố gắng thâm nhập phòng tuyến Ukraine qua hệ thống đường ống dẫn khí. Ukraine tuyên bố đã đẩy lùi cuộc tấn công này, nhưng tại tiền tuyến, nhiều binh sĩ cho biết sự kiện này đã khiến tâm lý đơn vị rối loạn, thậm chí có những chỉ huy ra lệnh rút lui trước khi nhận được chỉ đạo từ cấp cao.

Trung sĩ Serhiy Savchuk, một chỉ huy trung đội, bị khiển trách sau khi chủ động rút quân sớm. Tuy nhiên, ông khẳng định: “Nếu tôi không làm vậy, những chàng trai đó có thể đã trở thành tù binh chiến tranh - hoặc tệ hơn”.

Cuộc hành trình sinh tồn

Dashak và hai đồng đội phá hủy các thiết bị còn lại - bao gồm máy phát điện, UAV và ăng ten - trước khi rời vị trí đóng quân tại làng Kazachya Loknya. Vài phút sau, một UAV Nga tấn công gần đó khiến một bình khí phát nổ, gây bỏng bên trái cơ thể Dashak. Anh không còn lựa chọn nào khác ngoài việc lên đường.

Họ men theo các hàng cây để che giấu hành trình, tránh các khu vực mở. Khi gặp các nhóm binh sĩ Ukraine khác đang rút lui, Dashak và đồng đội chủ động đi đường khác để tránh bị UAV Nga phát hiện theo cụm.

Một binh sĩ cảnh báo có nhóm lính Nga chỉ cách chưa đầy 500 mét. Để né tránh, nhóm của Dashak buộc phải cắt qua cánh đồng trống - nơi dễ bị UAV Nga quan sát. Sau vài phút nghỉ chân, họ tiếp tục di chuyển và không lâu sau đó, khu vực vừa dừng chân bị UAV tấn công.

“Chúng tôi phải tiếp tục di chuyển để sống sót”, Dashak nói. Khi trời tối, tình hình càng nguy hiểm. UAV FPV trang bị camera hồng ngoại vẫn có thể phát hiện mục tiêu trong bóng đêm, trong khi các mối đe dọa dưới mặt đất - mìn, cạm bẫy - càng khó nhận diện.

Trên đường rút lui, một phụ nữ lớn tuổi người Nga chỉ đường tới một bệnh viện dã chiến ở Sudzha - thị trấn do Ukraine kiểm soát. Tại đây, Dashak và các binh sĩ khác được nghỉ qua đêm trong tầng hầm. Những người khác phải trú ẩn trong nhà bỏ hoang hoặc ngụy trang dưới cành cây.

Sáng hôm sau, họ tiếp tục hành trình. Con đường chính về phía biên giới Ukraine đầy xác xe bị phá hủy, nhiều thi thể binh sĩ vẫn nằm bên trong. Một số binh sĩ buộc phải bỏ lại áo giáp để giảm trọng lượng hành lý. Dashak mô tả việc tìm thấy một tài xế bị chấn động đến mức không thể nhớ nổi anh ta thuộc lữ đoàn nào.

“Tôi chưa từng nghĩ mình có thể đi xa đến vậy. Nhưng bản năng sinh tồn mang lại cho bạn sức mạnh siêu phàm”, Dashak, một nghệ sĩ viola và piano trước cuộc chiến, chia sẻ.

Khoảng 16 giờ, nhóm Dashak đến được biên giới và vượt vào lãnh thổ Ukraine. Tuy nhiên, vùng Sumy - nơi họ đặt chân tới - vẫn nằm trong tầm tấn công của UAV Nga.

Các bác sĩ chiến đấu từng rút khỏi Kursk hai tuần trước cho biết một số binh sĩ phải nhập viện do bị thương ở chân sau khi đi bộ hơn 30km. Một nhân viên y tế khác nói thêm, nhiều người giẫm phải mìn cánh hoa - loại mìn nhỏ khó phát hiện - trong lúc quá tập trung vào mối đe dọa từ UAV FPV trên đầu. “Hầu hết đều mất chân”, người này tiết lộ.

Tổn thất và bài học

Mặc dù phía Ukraine khẳng định đã làm tổn thất đáng kể lực lượng Nga và làm chậm bước tiến ở các mặt trận khác, nhiều binh sĩ cho rằng việc chậm rút quân khiến thiệt hại tăng lên không cần thiết.

“Đó có thể là một chiến dịch thành công nếu nó kết thúc ít nhất một tháng trước”, Dashak nhận định.

Giới lãnh đạo quân sự Ukraine cho biết họ đã ra lệnh rút lui chiến thuật để bảo toàn lực lượng. Hiện một số đơn vị vẫn còn trụ lại dải đất giáp biên phía Nga, nhưng tình hình vẫn hết sức căng thẳng.

Dashak khẳng định dù hành trình gian khổ, Ukraine đã tránh được kịch bản bị bao vây quy mô lớn. Trong khi đó, phát biểu từ Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc yêu cầu Tổng thống Nga Putin tha mạng cho hàng nghìn binh sĩ Ukraine bị vây ở Kursk khiến nhiều người bất ngờ.

“Tốt hơn là nên dùng nguồn lực đó để giành lại lãnh thổ Ukraine. Rất nhiều người đã thiệt mạng ở đó. Nhưng công bằng mà nói, chúng tôi cũng đã loại bỏ rất nhiều binh sĩ Nga”, Mesnik cho hay.

Một báo cáo phân tích hình ảnh vệ tinh và dữ liệu từ chiến trường cho thấy tỷ lệ tổn thất thiết bị giữa Ukraine và Nga ở mức 1:1 - điều bất lợi cho Ukraine do khả năng thay thế thiết bị của Nga cao hơn.

Tại thành phố Kamianske, Ukraine, tang lễ của binh sĩ Pavlo Ivanov - người thiệt mạng trong chiến dịch Kursk - diễn ra trong sự tiếc thương của cộng đồng. Ivanov, 33 tuổi, là một trong hơn 30 người của thành phố hy sinh. Dưới tiết trời lạnh giá, người dân quỳ gối bên lề đường, tay cầm quốc kỳ, khi đoàn xe tang đi qua các bảng tuyển quân với khẩu hiệu: “Đừng ngần ngại, hãy tham gia cùng chúng tôi”.

Hoàng Vũ