Hạn chế tình trạng bỏ cọc khi đấu giá đất

Kiểm phiếu tại phiên đấu giá đất tại huyện Mê Linh. (Ảnh Hoàng Sơn)

Năm 2024, công tác đấu giá quyền sử dụng đất tại Hà Nội có nhiều bất ổn, nhất là tình trạng trả giá cao, tạo sốt ảo rồi bỏ cọc. Điển hình ngày 10/8, phiên đấu giá 68 thửa đất ở tại thôn Thanh Thần, xã Thanh Cao, huyện Thanh Oai, có giá khởi điểm từ 8,6 triệu đồng/m² đến 12,5 triệu đồng/m², nhưng giá trúng đấu giá cao nhất được trả lên đến hơn 100 triệu đồng/m².

Ngày 19/8, phiên đấu giá 13 thửa đất tại thôn Tiền Lệ, xã Tiền Yên, huyện Hoài Đức, có giá khởi điểm từ 7,3 triệu đồng/m², nhưng mức trúng đấu giá cao nhất bị đẩy lên tới hơn 130 triệu đồng/m², gấp 18 lần giá khởi điểm… Đáng chú ý, ngày 29/11, tại phiên đấu giá 58 thửa đất tại thôn Đông Lai, xã Quang Tiến, huyện Sóc Sơn, một nhóm khách hàng đã cố tình trả mức giá lên tới 30 tỷ đồng/m², khiến 36 lô đất đấu giá không thành công. Hành vi này đã vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản và những đối tượng cố tình phá rối đã bị Công an thành phố xử lý theo quy định.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thổi giá đất đấu giá tạo sốt ảo, bỏ cọc để trục lợi, là giá khởi điểm đất đấu giá thấp do giá đất trong bảng giá đất quá thấp so với giá thị trường, dẫn tới tiền đặt cọc thấp.

Theo đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường, để kịp thời chấn chỉnh công tác đấu giá đất, Ủy ban nhân dân thành phố đã chỉ đạo các địa phương hạn chế việc đấu giá để giao đất cho cá nhân tự xây dựng nhà ở, ưu tiên đấu giá đất đối với tổ chức thực hiện dự án đầu tư phát triển nhà ở. Không tổ chức đấu giá các khu đất có giá khởi điểm thấp, không có khả năng bù đắp được chi phí, nguồn lực đầu tư tạo quỹ đất... để chuyển quỹ đất này sang làm các khu tái định cư phục vụ công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng.

Các địa phương tăng cường giám sát các phiên đấu giá đất; lập danh sách các trường hợp trả giá cao hơn thị trường để trúng đấu giá nhưng không nộp tiền trúng đấu giá và công bố danh sách công khai. Thành phố đã ban hành bảng giá đất mới có hiệu lực đến hết năm 2025, với giá đất được điều chỉnh tăng từ hai đến sáu lần đối với đất ở.

Nhờ đó, công tác đấu giá đất năm 2024 đạt kết quả cao, với số tiền thu được hơn 20.000 tỷ đồng. Nhiều địa phương đã tổ chức thành công các phiên đấu giá đất, với giá trúng đấu giá cao hơn nhiều lần so với giá khởi điểm. Số tiền ngân sách thu từ đấu giá đất cao, như huyện Phúc Thọ đạt hơn 1.200 tỷ đồng, đạt 160% kế hoạch thành phố giao; huyện Mê Linh thu được hơn 1.760 tỷ đồng.

Ngay đầu năm 2025, công tác đấu giá đất có nhiều chuyển biến khi các địa phương chuẩn bị tổ chức nhiều phiên đấu giá với giá khởi điểm được điều chỉnh tăng theo bảng giá đất mới. Quận Hoàng Mai tổ chức đấu giá thành công khu đất hơn 4 ha dành cho tổ chức tại phường Hoàng Liệt, thu về ngân sách gần 1.800 tỷ đồng. Nhiều địa phương khác, như huyện Hoài Đức, quận Long Biên… cũng có kế hoạch tổ chức đấu giá đất cho các tổ chức đầu tư phát triển khu đô thị đồng bộ.

Theo nhận định của các chuyên gia bất động sản, việc điều chỉnh bảng giá đất tăng, tiền đặt cọc khi tham gia đấu giá đất tăng và quy định hạn chế đấu giá đất đối với cá nhân, ưu tiên đấu giá đất đối với tổ chức sẽ giúp cho công tác đấu giá quyền sử dụng đất trong năm 2025 minh bạch, hiệu quả hơn. Quy định trên rất phù hợp với những địa bàn có tốc độ đô thị hóa cao.

Tuy nhiên, thành phố cần xem xét tại khu vực nông thôn, nếu hạn chế đấu giá đất đối với cá nhân có thể ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận của những người dân có nhu cầu mua đất ở cải thiện chỗ ở và làm giảm nguồn cung đất nền, đẩy giá đất nông thôn tăng cao.

MINH VÂN