Hai sinh vật lạ 'tái xuất' nguyên vẹn sau 430 triệu năm

Các nhà khảo cổ Anh đã đặt tên cho 2 loài sinh vật lạ ở Herefordshire là Punk ferox và Emo vorticaudum. Chúng thuộc về nhánh động vật thân mềm Aculiferan, có niên đại lên đến 430 triệu năm - tức thuộc kỷ Silur - và là loại hóa thạch cực kỳ quý giá.

Hầu hết hóa thạch được tìm thấy dưới dạng các mảnh xương bị cán phẳng trong trầm tích, bởi mô mềm đã nhanh chóng bị phân hủy trước khi kịp hóa thạch.

Nhưng Punk ferox và Emo vorticaudum không chỉ là động vật thân mềm mà còn được bảo quản dưới dạng 3D như khi còn sống.

Hai sinh vật lạ Punk ferox (phía trên bên trái) và Emo vorticaudum - Ảnh: NATURE

Trạng thái này thi thoảng xảy ra khi con vật bị thứ gì đó vùi lấp nhanh chóng, khiến chúng "hóa đá" và bị giam kín trong tích tắc nên mô mềm không kịp hư hại, ví dụ bị một lượng lớn tro bụi núi lửa hay lũ bùn ập vào.

Giải thích trên tờ Sci-News, TS Mark Sutton từ Đại học Hoàng gia London (Anh), cho biết chính việc các mô mềm khó trở thành hóa thạch đã khiến Aculiferan thời kỳ đầu ít được biết đến.

Trong một thời gian dài, dữ liệu ít ỏi đã khiến các nhà khoa học tin rằng Aculiferan kỷ Silur khá cơ bản, đơn giản và nguyên thủy.

Nhưng 2 sinh vật lạ ở Anh sẽ buộc họ viết lại lịch sử tiến hóa của nhóm động vật này.

Các nhà nghiên cứu đã quét tia X để xác định cấu trúc tổng thể của các hóa thạch trong các phiến đá đang giam giữ chúng. Sau đó, họ cẩn thận cắt hóa thạch thành các lớp rất mỏng, chụp ảnh mỗi lớp để tái tạo lại hình ảnh 3D về các đặc điểm bên ngoài.

Mô tả trên tạp chí Nature, các nhà khoa học cho biết 2 mẫu vật đều có mặt dưới nhẵn, cho thấy chúng sống ở đáy biển.

Hóa thạch Emo vorticaudum được bảo quản ở tư thế gấp lại, cho thấy loài này di chuyển giống như sâu đo, sử dụng gai để bám và đẩy về phía trước.

Trong khi đó, các nhà khoa học vẫn chưa rõ Punk ferox có khả năng di chuyển như thế nào, nhưng họ phát hiện ra rằng bàn chân của nó có hình dạng giống như gờ, không giống bất kỳ loài thân mềm nào hiện nay.

Vẻ ngoài của chúng cũng khác xa tưởng tượng về động vật thân mềm thời kỳ này.

Punk ferox trông giống như động vật thân mềm giống giun với gai dài, bàn chân rộng và vỏ như giáp xác.

Emo vorticaudum cũng có hình dạng giống như giun nhưng nhiều khác biệt so với loài kia, với thân dài và có gai, cũng có vỏ và thân giống như chiton (ốc song kinh).

“Sự kết hợp các đặc điểm này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cây tiến hóa của động vật thân mềm, chỉ ra một câu chuyện phức tạp và đa dạng hơn so với suy nghĩ trước đây” - TS Sutton kết luận.

Anh Thư