Hạ tầng các khu đô thị - Bao giờ mới hoàn thiện?

LTS: Trong những năm gần đây, việc triển khai xây dựng các khu đô thị mới, khu nhà ở trên địa bàn thành phố Hà Nội diễn ra mạnh mẽ ở nhiều quận, huyện ven đô. Các dự án này đã góp phần tạo nên diện mạo Thủ đô ngày càng hiện đại, khang trang. Tuy nhiên, tại nhiều dự án, do chủ đầu tư chậm hoàn thành hệ thống hạ tầng nên đã nảy sinh những bất cập và hệ lụy.

Báo Hànôịmới xin giới thiệu loạt bài: “Hạ tầng tại các khu đô thị - bao giờ mới được hoàn thiện?” phản ánh về vấn đề còn gây nhiều bức xúc này.

Bài 1: “LÀN SÓNG” XÂY DỰNG KHU ĐÔ THỊ

Theo đà phát triển đô thị, nhiều khu vực trên địa bàn thành phố Hà Nội đã trở thành “nơi đáng sống” bởi tiện ích thực thụ mà các dự án khu đô thị mới, khu nhà ở mang lại. Song, cùng với đó, nhiều diện tích đất “vàng” qua nhiều năm vẫn để hoang hóa... Nhiều dự án dở dang gây lãng phí nguồn tài nguyên đất đai trong suốt thời gian dài là sự trăn trở lớn của chính quyền địa phương và người dân nơi có dự án.

Tuyến đường nối từ cầu A1 (phường Phú Lương, quận Hà Đông) với đường trục phía Nam Hà Nội của Khu đô thị Thanh Hà chưa được thi công.

Từ vùng ven đô...

Theo báo cáo của Sở Tài chính Hà Nội, rà soát đến quý IV-2024, trên địa bàn thành phố Hà Nội có 266 dự án khu đô thị, nhà ở có quy mô từ 2ha đã được cấp giấy chứng nhận đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư và đã được giao đất.

Theo đó, 108 dự án cơ bản đã hoàn thành hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, người dân đã đến ở; 158 dự án chưa hoàn thành, gồm: 15 dự án đang trong tiến độ thực hiện, 143 dự án đã hết tiến độ. Trong số 158 dự án chưa hoàn thành, có nhiều dự án chưa thực hiện đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng theo quy hoạch được duyệt.

Hoài Đức là huyện ở cửa ngõ Thủ đô nên đón “làn sóng” đô thị hóa từ rất sớm. Theo số liệu rà soát đến cuối năm 2023, trên địa bàn huyện Hoài Đức có 66 dự án phát triển nhà ở, thương mại dịch vụ sử dụng vốn ngoài ngân sách với tổng diện tích khoảng 2.297,06ha (gồm 55 dự án phát triển nhà ở với tổng diện tích khoảng 2.170,95ha) đã và đang triển khai. Trong đó, 29/66 dự án đã được giao đất, 37/66 dự án chưa được giao đất (gồm 33 dự án phát triển nhà ở và 4 dự án thương mại dịch vụ).

Trong số những dự án nêu trên, các khu đất “vàng” hình thành dự án nhà ở trong tương lai thường tập trung nhiều ở thị trấn Trạm Trôi và các xã như: An Khánh, Vân Canh, Kim Chung, Lại Yên... Song, do nhiều yếu tố, đến nay không ít khu đất vẫn bỏ hoang, quây tôn, hoặc chỉ xây dựng được một phần gây lãng phí...

Đối với 29 dự án đã được giao đất, có 7 dự án đã xây dựng xong, đưa vào sử dụng. 6 dự án với tổng diện tích 274,35ha, chủ đầu tư đã được giao đất và đang triển khai, còn thời gian thực hiện. 8 dự án với tổng diện tích 679,64ha đã được giao đất triển khai; sau khi tỉnh Hà Tây hợp nhất với thành phố Hà Nội đã thực hiện điều chỉnh quy hoạch, đang triển khai nhưng hiện đã hết thời gian thực hiện dự án, các nhà đầu tư đang xin điều chỉnh chủ trương đầu tư. Đặc biệt, 3 dự án đã thực hiện xong giải phóng mặt bằng, hết thời gian thực hiện, dù các sở, ngành đã nhiều lần đôn đốc nhưng chủ đầu tư vẫn chưa hoàn thiện thủ tục... Thực trạng dự án dở dang đã kéo theo hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật chưa hoàn thiện, dẫn đến khập khiễng trong đấu nối hạ tầng với khu dân cư hiện hữu, gây nhiều bất tiện cho người dân.

Cũng tại vùng ven đô, Khu đô thị Cầu Bươu (xã Thanh Liệt, huyện Thanh Trì) có quy mô trên 20ha, được quy hoạch từ năm 2007, song sau 18 năm, đến nay khu đô thị vẫn dở dang; các tuyến đường lớn và lối ra - vào khu đô thị theo quy hoạch chưa được chủ đầu tư thực hiện. Hiện nay, cả khu đô thị chỉ có duy nhất một lối đi chính thức là ngõ 94 phố Cầu Bươu, nhưng lối đi này cũng bị “thắt cổ chai” và đấu nối trực tiếp ra tỉnh lộ 70 - vốn là tuyến đường thường xuyên bị ùn tắc... Tình cảnh này hoàn toàn trái ngược với kỳ vọng ban đầu của người dân cùng những quảng cáo đây là khu đô thị hiện đại, đồng bộ về hạ tầng.

...đến vùng lõi đô thị

Là khu vực có nhu cầu cao về nhà ở, các khu đô thị mới, khu nhà ở trong vùng lõi đô thị cũng nở rộ ở hầu hết các quận trước kia còn đất nông nghiệp như: Hoàng Mai, Long Biên, Hà Đông, Cầu Giấy, Nam Từ Liêm... Bên cạnh một số khu đô thị mới đã hoàn thành, thực sự làm thay đổi diện mạo khu vực, chủ đầu tư có trách nhiệm với xã hội, thực hiện đúng quy hoạch được duyệt thì vẫn còn không ít khu đô thị mới xây dựng hạ tầng dở dang kéo dài trong nhiều năm, gây bức xúc trong nhân dân.

Ghi nhận tại Long Biên, địa phương có 5 dự án khu đô thị mới gồm: Việt Hưng, Sài Đồng, Thạch Bàn, Vinhomes, Khai Sơn City và 2 dự án khu nhà ở có quy mô từ 2ha trở lên là Khu nhà ở Thạch Bàn, Khu nhà ở Thạch Bàn Lakeside. Trong số đó, hiện chỉ có Khu đô thị Vinhomes đã hoàn thành đưa vào sử dụng, các khu đô thị mới, khu nhà ở còn lại dù người dân đã về ở từ hơn 10 năm trước, nhưng nay vẫn chưa hoàn thiện toàn bộ đường giao thông, hệ thống xử lý nước thải, trường học, vườn hoa, công viên, điểm trông giữ xe...

Còn theo thống kê của quận Nam Từ Liêm, đến hết năm 2023 quận có 31 dự án khu đô thị, khu nhà ở với diện tích trên 2ha triển khai. Dù nhiều dự án đã đưa vào sử dụng, nhưng mới có 8/31 khu đô thị mới, khu nhà ở bàn giao hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội cho cơ quan chuyên ngành, quận quản lý. Số còn lại chưa hoàn thành đầu tư hoặc chưa bàn giao nên phát sinh nhiều tồn tại, bất cập. Bên cạnh đó, hệ thống hạ tầng kỹ thuật thuộc một số dự án đã được đầu tư, song chưa thể đồng bộ và bàn giao cho địa phương quản lý do vướng giải phóng mặt bằng.

Trong khi đó, tại quận Hoàng Mai hiện có 21 dự án khu đô thị mới, khu nhà ở. Đến nay, có 11 dự án đã cơ bản hoàn thành đầu tư các hạng mục hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, công trình nhà ở và bàn giao cho cơ quan chuyên ngành, địa phương quản lý. Song, hiện vẫn còn 10 dự án chưa hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội nên chưa đồng bộ, kết nối được hạ tầng với khu vực xung quanh, như: Khu chức năng đô thị Trũng Kênh kết hợp cải tạo chỉnh trang làng xóm cũ; Khu đô thị mới Hoàng Văn Thụ; Khu đô thị mới Tây Nam hồ Linh Đàm; Khu đô thị mới Kim Văn - Kim Lũ; Khu chức năng đô thị Ao Sào; Khu đô thị mới Đại Kim...

Cùng cảnh ngộ, trên địa bàn quận Cầu Giấy triển khai xây dựng 10 khu đô thị mới, nhưng đến nay chỉ có 4 khu đã hoàn thành đầu tư hạ tầng giao thông, 6 khu còn lại vẫn dở dang. Mặc dù hệ thống đường giao thông thuộc các dự án khu đô thị mới được xây dựng đồng bộ cùng hạ tầng kỹ thuật khác, song vẫn còn một số đoạn đường thi công dở dang do chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng nên chưa khớp nối đồng bộ với hệ thống hạ tầng trong khu vực.

Bức tranh khu đô thị mới, khu nhà ở cùng ven đô chưa thật sự khả quan, song vùng lõi đô thị cũng đang còn nhiều mảng tối. Việc chậm trễ trong xây dựng, hoàn thiện, kết nối hạ tầng tại các khu đô thị mới trên địa bàn đã và đang ảnh hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt của cư dân, mỹ quan đô thị...

(Còn nữa)

Nhóm phóng viên