Hà Nội sắp thí điểm quy trình 6 bước dọn rác với dàn 'siêu xe' vệ sinh đô thị

Hà Nội đang triển khai thí điểm mô hình phân loại rác tại nguồn tại một số quận trung tâm. Theo đó, các cơ quan, đơn vị, hộ gia đình và cá nhân có trách nhiệm phân loại rác thành 4 nhóm gồm: Chất thải có thể tái sử dụng, tái chế; chất thải cồng kềnh; chất thải nguy hại; chất thải còn lại.

Rác sau khi phân loại sẽ được thu gom theo 3 hình thức: Thu hàng ngày đối với hộ gia đình và hộ kinh doanh nhỏ lẻ; thu theo định kỳ và thu theo yêu cầu riêng của người dân. Tuy nhiên, mô hình này vẫn còn những hạn chế như xuất hiện điểm chứa rác tái chế trên vỉa hè và việc người dân chưa thực sự mặn mà với việc phân loại rác.

Theo chỉ đạo của UBND TP Hà Nội, Công ty Cổ phần Năng lượng Môi trường Thiên Ý Hà Nội (Thiên Ý HN) đã dày công nghiên cứu và hoàn thiện quy trình vệ sinh môi trường khép kín áp dụng công nghệ số, với sự phối hợp của 6 loại xe chuyên dụng như xe hút bụi, xe quét bụi siêu tốc, xe phun nước cao áp… lần đầu tiên có mặt ở Thủ đô.

Quy trình 6 bước vệ sinh môi trường hiện đại

Bước đầu tiên là phân loại rác tại nguồn và thu gom, vận chuyển. Công ty Thiên Ý HN đã thiết kế các thùng ép nén rác 22 m3 (15 tấn) (còn gọi là Compacter) tại các điểm trung chuyển được phê duyệt để thay thế 100% các điểm cẩu hiện nay. Bắt đầu từ 6-22 giờ hàng ngày, công nhân sẽ tuần kiểm bằng xe 3 bánh tùy theo mức độ từng tuyến đường để kịp thời xử lý rác phát sinh hoặc sự cố xảy ra. Thời gian quay vòng dưới 20 phút. Việc sử dụng xe cơ giới giúp công nhân kịp thời phát hiện và thu dọn rác mới, đảm bảo mặt đường luôn sạch sẽ.

Việc hiển thị liên tục các thông tin chính sách phân loại rác trên màn hình điện tử trong nhà phân loại rác thông minh là kênh học tập trực quan giúp người dân nhanh chóng nắm được kiến thức phân loại rác chính xác.

Phân loại rác thải tại nguồn.

Công ty Thiên Ý HN sử dụng xe điện 3 bánh thân thiện với môi trường, thu gom rác theo giờ.

Khi xảy ra sự cố ô nhiễm đột xuất, hệ thống quản lý điện tử trung tâm sẽ thông báo đến nhân viên trực ca, điều động xe chuyên dụng đến phun rửa hiện trường.

Khi xảy ra sự cố ô nhiễm đột xuất (như xe vận chuyển làm rơi vãi chất thải, tràn nước thải ra ngoài...), quy trình nêu rõ: Nhân viên vệ sinh phải có mặt tại hiện trường trong vòng 10 phút sau khi nhận được thông báo, sử dụng các biện pháp xử lý khẩn cấp, đặt biển cảnh báo, dùng dụng cụ vệ sinh chuyên dụng và chất tẩy rửa để làm sạch, nhanh chóng khôi phục nguyên trạng mặt đường, góp phần nâng cao diện mạo môi trường tổng thể của thành phố.

Trước 18 giờ hằng ngày, công nhân sẽ chuyển các thùng 240 l, 660 l đến các vị trí thống nhất với UBND phường, số lượng thùng sẽ được tính toán đảm bảo đủ để người dân bỏ rác, không có tình trạng người dân phải bỏ rác bên ngoài thùng, thu đến khi hết rác. Sau đó, công nhân sử dụng xe 3 bánh, xe cuốn ép cỡ nhỏ và xe rác cửa ngang chuyển rác về các điểm trung chuyển rác được phê duyệt. Thời gian làm việc từ 18-22 giờ hằng ngày. Khi thùng ép nén 15 tấn đầy, công nhân sẽ vận chuyển lên Khu xử lý rác của thành phố. Thời gian làm việc từ 0 đến 5 giờ sáng hằng ngày.

Bước thứ hai là quét thô. Đối với tuyến đường hẹp, công nhân dùng máy hút chuyên dụng cầm tay hoặc kết hợp với chổi gom đất, lá cây hai bên đường hót, chuyển lên xe điện 3 bánh và đưa rác đến điểm trung chuyển rác. Với tuyến đường rộng, công nhân sử dụng xe quét hút hiện đại.

Bước thứ 3 là làm sạch khu vực lòng đường. Công nhân sẽ điều khiển xe xối rửa cao áp đi giữa lòng đường, phun nước xối rửa làm ướt mặt đường, đẩy bụi bẩn và rác vụn trên mặt đường sang hai bên, giúp cho xe quét rửa phía sau dễ dàng làm sạch đường hơn. Áp lực phun và lượng nước phun sẽ được lái xe sử dụng bảng điều khiển điện tử điều chỉnh tùy theo diện tích mặt đường và điều kiện thời tiết.

Xe xối rửa dùng áp lực nước để đẩy rác thải về vị trí thu gom.

Vị trí hoạt động của xe di chuyển giữa lòng đường.

Bước thứ 4 là làm sạch hai bên đường. Xe bảo dưỡng mặt đường phun nước áp lực cao đi dọc hai bên đường, làm sạch mặt đường tiếp giáp với vỉa hè; đẩy rác thải về vị trí dễ thu gom.

Bước thứ 5 là hút bùn đất, chất bẩn. Công nhân sử dụng xe quét rửa đường để phun rửa và thu gom chất bẩn trên đường. Đối với các đường nhỏ, công nhân sử dụng xe nhỏ và có công nhân cầm tay đi xịt rửa (Công ty Thiên Ý HN đã đầu tư các phương tiện lớn nhỏ phù hợp với chiều rộng của các loại đường). Xe quét rửa đường đi ngay sau xe phun nước xối rửa, di chuyển với tốc độ phù hợp (khoảng 10-20 km/giờ). Chổi quét ở hai bên xe sẽ gom lá cây, bụi bẩn… vào khu vực giữa xe. Đồng thời, bàn hút công suất lớn dưới gầm xe sẽ hút rác vào hệ thống băng tải ống để vận chuyển rác vào trong thùng chứa rác. Bề rộng quét của xe thường là 3,5 m.

Bàn hút công suất lớn kết hợp với hệ thống phun nước dưới gầm xe.

Chổi quét ở hai bên xe sẽ gom lá cây, bụi bẩn… vào khu vực giữa xe, đưa về điểm tập kết.

Bước thứ 6 là duy trì không khí sạch. Xe phun sương dập bụi sẽ phun ra các hạt sương nước có kích thước hạt nhỏ cỡ micromet để hấp phụ các hạt bụi lơ lửng còn sót lại trong không khí, tăng cường hiệu quả làm sạch cho xe xối rửa và xe quét rửa. Nhờ đó, độ sạch của mặt đường tăng hơn 30%, nồng độ bụi mịn PM10 trong không khí giảm 25%, hoàn tất quy trình tác nghiệp khép kín “quét sạch – rửa kỹ - dập bụi”.

Xe phun sương dập bụi đa năng hay còn được gọi là "pháo xa sương mù" có khả năng phun sương với hạt sương có kích cỡ micromet.

Lái xe điều khiển vị trí và cường độ phun sương thông qua bảng điện tử.

Đây là một trong những mẫu xe hiện đại nhất về vệ sinh môi trường trên thế giới, với góc phun nâng lên 45 độ, tạo quạt phun sương rộng, thực hiện giảm bụi diện rộng cho không khí xung quanh.

Xe phun sương, dập bụi với tầm phun cao, áp lực hơi nước lớn được kỳ vọng giảm lượng lớn khói bụi trong không khí tại các tuyến phố.

Một trong những điểm nhấn của quy trình là Trạm thu gom rác tự động. Mỗi phường sẽ có một trạm diện tích 21 m² (3 m x 7 m), do Tập đoàn CNTY - EUZY thiết kế. Trạm có thể vận hành 24/24 giờ, tự động nhận rác, cân và trả tiền/quà tặng thông qua ứng dụng, bằng phương thức nhận diện khuôn mặt hoặc quẹt thẻ.

Trạm sẽ bố trí công nhân làm việc theo giờ từ 7-21 giờ hàng ngày, nhiệm vụ của công nhân là hướng dẫn người dân phân loại, bỏ rác, khai báo qua thiết bị để tính tiền (ngoài thời gian trên, người dân vẫn có thể bỏ rác theo hệ thống tự động). Khi thu gom đủ chuyến xe 3 tấn, công nhân sẽ thông báo về Trung tâm điều hành để điều xe đến vận chuyển.

Phương án lắp đặt các thùng ép nén rác 22 m3 (khoảng 15 tấn) (Compacter) tại các điểm trung chuyển kỳ vọng có thể thay thế 100% các điểm cẩu hiện nay.

Bên cạnh quy trình làm sạch môi trường với 6 bước nêu trên, Công ty Thiên Ý HN đề xuất UBND TP Hà Nội xây dựng từ 1-2 Trạm trung chuyển có công suất 1.000 – 2.000 tấn/ngày, diện tích 1-2 ha (có thể làm trạm trung chuyển ngầm). Trạm trung chuyển lớn được thiết kế, đầu tư xây dựng đồng bộ, với các hạng mục công trình như: Khu vực ép, nén rác còn lại; khu vực xử lý rác cồng kềnh; khu vực phân loại rác tái chế tự động; Trung tâm quản lý, giám sát, điều độ thông minh; nhà vệ sinh công cộng.

Sơ đồ Trạm Trung chuyển rác thông minh quy mô lớn.

Trạm trung chuyển quy mô lớn đóng vai trò quan trọng trong hệ thống xử lý rác thải của các thành phố lớn có mật độ dân cư cao, lượng rác thải thải phát sinh lên tới hàng nghìn tấn/ngày, xe thu gom vận chuyển rác thường xuyên lưu thông trên đường gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến giao thông (đặc biệt trong giờ cao điểm buổi sáng và buổi tối), trong đó, có một số xe không kín khít làm rơi vãi rác, rò rỉ nước rác trong quá trình vận chuyển, phát tán mùi hôi, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người dân và bộ mặt của thành phố. Việc xây dựng và đưa vào sử dụng các trạm trung chuyển quy mô lớn là chìa khóa để giải quyết bài toán này.

Trước đó, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã chủ trì cuộc họp kiểm tra kết quả thực hiện nhiệm vụ nâng cao chất lượng công tác vệ sinh môi trường trên địa bàn 4 quận nội đô lịch sử. Lãnh đạo TP Hà Nội đề nghị các đơn vị đẩy nhanh tiến độ bổ sung các thiết bị máy móc và sớm triển khai dự án mới với tinh thần hỗ trợ thành phố..

Chủ tịch UBND TP Hà Nội đồng tình với đề xuất chọn quận Hai Bà Trưng để Công ty Thiên Ý HN và URENCO làm điểm, từ đó rút kinh nghiệm học hỏi và nhân rộng mô hình. Nếu TP Hà Nội làm tốt, có thể nhân rộng ra các tỉnh, thành phố khác.

Trung Nguyên/Báo Tin tức và Dân tộc