Góp ý dự thảo Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp: hệ thống Mặt trận đóng góp hơn 51 triệu ý kiến

Theo Kết quả lấy ý kiến trong hệ thống MTTQ Việt Nam đối với dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam năm 2013 do Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam vừa ban hành, tính đến ngày 28/5/2025, hệ thống MTTQ Việt Nam, các tổ chức CT-XH, các tổ chức thành viên của Mặt trận đã tổ chức 61.791 hội nghị lấy ý kiến; tổng số ý kiến góp ý vào toàn bộ nội dung của dự thảo Nghị quyết là 51.192.334 ý kiến.

Đẩy mạnh tuyên truyền với nhiều cách làm sáng tạo

Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, T.Ư các tổ chức CT-XH, các tổ chức thành viên của Mặt trận xác định việc triển khai lấy ý kiến Nhân dân vào dự thảo sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013 là một đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, tạo sự đồng thuận, thống nhất cao trong Nhân dân.

Theo đó, việc lấy ý kiến được các cơ quan báo chí của MTTQ Việt Nam, các tổ chức CT-XH đẩy mạnh, với các chuyên trang, chuyên mục về lấy ý kiến đối với dự thảo Nghị quyết, cập nhật thường xuyên các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn liên quan việc lấy ý kiến. Đã có rất nhiều lượt bài viết liên quan quá trình tổ chức lấy ý kiến đối với dự thảo Nghị quyết của Mặt trận; hệ thống tin, bài, video liên quan cập nhật liên tục về tình hình lấy ý kiến đăng trên trang Fanpage MTTQ Việt Nam.

T.Ư các tổ chức CT-XH, các tổ chức thành viên cùng với Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp cũng căn cứ chức năng, nhiệm vụ của mình để có kế hoạch tuyên truyền cụ thể, động viên đoàn viên, hội viên, các tầng lớp Nhân dân tích cực tham gia góp ý kiến dự thảo Nghị quyết.

Ủy ban MTTQ Việt Nam, các tổ chức thành viên các cấp tích cực tuyên truyền về triển khai lấy ý kiến đối với dự thảo Nghị quyết và phổ biến rộng rãi bằng các hình thức phù hợp trong quá trình tổ chức lấy ý kiến; định hướng tư tưởng để tạo sự đồng thuận, thống nhất cao với việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp.

Trong đó, lồng ghép tuyên truyền trong các buổi sinh hoạt chi hội, câu lạc bộ, tổ, nhóm, khu dân cư; sử dụng các hình thức phù hợp (thông báo nội bộ, bản tin điện tử, truyền miệng trực tiếp tại cộng đồng…) nhằm tiếp cận đến đông đảo hội viên, đoàn viên và Nhân dân, nhất là vùng sâu, vùng xa.

Ủy ban T.Ư Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức Hội nghị đánh giá sơ bộ kết quả lấy ý kiến vào dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam năm 2013 trong hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Ủy ban MTTQ Việt Nam nhiều địa phương đã tập hợp tài liệu (gồm dự thảo Nghị quyết và các tài liệu phục vụ lấy ý kiến) tạo thành mã QR để cung cấp cho các đối tượng lấy ý kiến; đăng tải toàn văn tài liệu trên Cổng TTĐT; fanpage của MTTQ Việt Nam tỉnh, các huyện, thị xã, TP; xây dựng chuyên mục tiếp nhận ý kiến góp ý, phản ánh, đưa tin về quá trình lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo Nghị quyết trên Cổng TTĐT của tổ chức mình, trên fanpage của MTTQ cấp mình. Ban Công tác Mặt trận ấp, khóm, Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp đều quan tâm, quán triệt nâng cao trách nhiệm, nhận thức của mỗi cá nhân, đơn vị trong hệ thống MTTQ Việt Nam đối với việc đóng góp ý kiến hoàn thiện Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Cùng đó, việc lấy ý kiến dự thảo Nghị quyết được triển khai thông qua các hình thức như: góp ý kiến trực tiếp bằng văn bản (bản giấy, thư điện tử); tổ chức các hội nghị góp ý trực tiếp; góp ý kiến Cổng TTĐT, fanpage của cơ quan MTTQ và các tổ chức thành viên.

Đáng chú ý, một số tổ chức, địa phương có cách làm hay, sáng tạo như: xây dựng chuyên mục với hình thức trực tuyến, người dân thực hiện việc góp ý qua Google Form và hộp thư điện tử; xây dựng phiếu lấy ý kiến của đoàn viên, hội viên và hệ thống Mặt trận trực tiếp vào từng điều khoản cụ thể của dự thảo Nghị quyết… T.Ư Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức xin ý kiến thông qua phiếu khảo sát trực tuyến, xây dựng bảng hỏi trực tuyến để lấy ý kiến của cán bộ đoàn, đoàn viên, thanh niên về các điều khoản cụ thể dự kiến sửa đổi, bổ sung trong Hiến pháp năm 2013, phân tích xử lý dữ liệu và xây dựng báo cáo đánh giá theo các đối tượng lấy ý kiến (đơn vị công tác, giới tính, theo độ tuổi, trình độ học vấn, chuyên môn...)

Đối tượng lấy ý kiến của MTTQ Việt Nam là MTTQ các cấp, các nhân sỹ, trí thức, cá nhân tiêu biểu, các chức sắc tôn giáo; Ủy viên Ủy ban MTTQ các cấp, các vị ủy viên hội đồng tư vấn, ban tư vấn, tổ tư vấn; các chuyên gia, nhà khoa học... Các tổ chức CT-XH, các tổ chức thành viên của Mặt trận tập trung lấy ý kiến của cán bộ, hội viên, đoàn viên, người lao động thuộc hệ thống của tổ chức mình báo cáo Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam để tổng hợp chung.

61.791 hội nghị lấy ý kiến trong hệ thống

Tính đến ngày 28/5/2025, hệ thống MTTQ Việt Nam, các tổ chức CT-XH, tổ chức thành viên của Mặt trận đã tổ chức 61.791 hội nghị lấy ý kiến. Tổng số ý kiến góp ý vào toàn bộ nội dung của dự thảo Nghị quyết là 51.192.334 ý kiến (trong đó có 2.592.002 ý kiến của tổ chức và 48.600.332 ý kiến của cá nhân). Có 49.918.935 ý kiến tán thành (chiếm 98,9%) đối với dự thảo Nghị quyết; 615.420 ý kiến tán thành và đề nghị sửa đổi, hoàn thiện hơn (chiếm 1,1%) đối với dự thảo Nghị quyết.

Qua quá trình triển khai lấy ý kiến đối với dự thảo Nghị quyết, tất cả các ý kiến đều thống nhất cao đối với chủ trương sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Việc Quốc hội ban hành Nghị quyết 194/2025/QH15 ngày 5/5/2025 của Quốc hội về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 là hợp lòng dân và có ý nghĩa hết sức quan trọng, là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, không chỉ đề cao quyền làm chủ, phát huy trí tuệ to lớn của Nhân dân mà còn góp phần khơi dậy tinh thần trách nhiệm của các tầng lớp Nhân dân. Đây là thời điểm quan trọng để các tầng lớp Nhân dân có điều kiện được thể hiện trách nhiệm của mình trước Đảng, trước Nhà nước trong tham gia góp ý dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam năm 2013.

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP Hà Nội tổ chức Hội nghị góp ý đối với dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013

Các ý kiến cũng đánh giá cơ quan tham mưu soạn thảo Nghị quyết đã chuẩn bị nghiêm túc, công phu, đặc biệt là bản thuyết minh dự thảo Nghị quyết bám rất sát quan điểm, chủ trương của Đảng và tình hình thực tế, đưa ra những phân tích rất cụ thể, chi tiết có tính thuyết phục cao; bản so sánh các nội dung cần sửa đổi, bổ sung so với quy định hiện hành của Hiến pháp cũng tạo thuận lợi trong việc đóng góp ý kiến.

Các ý kiến thống nhất với chủ trương điều chỉnh phạm vi và hình thức sửa đổi, bổ sung Hiến pháp bằng Nghị quyết của Quốc hội. Nội dung dự thảo Nghị quyết đã bám sát và thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng, nhất là các Nghị quyết số 18-NQ/TW, 27-NQ/TW, 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 và các Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và tình hình thực tế hiện nay.

Đa số ý kiến đều bày tỏ thống nhất cao về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và mong muốn những điểm mới trong dự thảo Nghị quyết sẽ phục vụ đắc lực cho tổ chức và hoạt động của MTTQ Việt Nam cũng như chủ trương xây dựng chính quyền địa phương hai cấp. Hiến pháp là văn kiện chính trị - pháp lý quan trọng quy định về những vấn đề lớn, cơ bản, có tầm chiến lược lâu dài của đất nước, việc sửa đổi lần này chỉ phục vụ cho việc sắp xếp bộ máy nhà nước, những vấn đề khác sẽ được rà soát, tổng kết để sửa đổi toàn diện.

Việc quyết định sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013, trong đó có tổ chức hoạt động của MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên là một quyết tâm chính trị của Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên gần dân, sát dân hơn. Việc sửa đổi, bổ sung quy định về MTTQ Việt Nam và các tổ chức CT-XH là phù hợp yêu cầu đổi mới mạnh mẽ về tổ chức, phương thức hoạt động và trách nhiệm chính trị trong giai đoạn phát triển mới. Đồng thời, khẳng định rõ hơn vị thế của MTTQ Việt Nam là bộ phận của hệ thống chính trị, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, là cơ sở chính trị của chính quyền Nhân dân; phát huy quyền làm chủ của Nhân dân; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân…

Cũng theo các ý kiến, dự thảo Nghị quyết đã sửa đổi, bổ sung về một số quy định liên quan tổ chức xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong việc quyết định, tổ chức những chính sách trong phạm vi được phân cấp. Nội dung sửa đổi, bổ sung tại dự thảo Nghị quyết đã giải quyết được những vấn đề bất cập, tồn tại của thực tiễn đặt ra trong quá trình tổng kết việc thi hành Hiến pháp năm 2013. Dự thảo Nghị quyết sửa đổi đã bảo đảm là đạo luật cơ bản của Nhà nước, có tính dự báo và ổn định lâu dài.

Đề xuất, kiến nghị về việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết

Trên cơ sở tổng hợp ý kiến, kiến nghị của các tổ chức CT-XH, các tổ chức thành viên của Mặt trận và MTTQ Việt Nam các cấp, Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam đã đưa ra một số đề xuất về việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết.

Thứ nhất, về MTTQ Việt Nam và các tổ chức CT-XH (nội dung sửa đổi, bổ sung Điều 9 Hiến pháp năm 2013):

Ban Thường trực nhất trí và đề nghị giữ nguyên nội dung sửa đổi, bổ sung tại khoản 1 Điều 9 Hiến pháp năm 2013 dự thảo Nghị quyết, đã kế thừa phần lớn quy định còn nguyên giá trị; chỉ bổ sung một số nội dung đã được ghi nhận trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (bổ sung, phát triển năm 2011): MTTQ Việt Nam là một bộ phận của hệ thống chính trị, là cơ sở chính trị của chính quyền Nhân dân. Đảng Cộng sản Việt Nam vừa là thành viên vừa là người lãnh đạo Mặt trận”; phù hợp quy định tại Điều 4 Hiến pháp năm 2013 "Đảng Cộng sản Việt Nam… là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội".

Tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9/11/2022 Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành T.Ư Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới xác định “Xây dựng và hoàn thiện cơ chế để MTTQ Việt Nam và các tổ chức CT-XH thực hiện tốt vai trò nòng cốt trong việc phát huy quyền làm chủ của Nhân dân"; do đó, tại khoản 1 Điều 9 Hiến pháp bổ sung nội dung “thể hiện ý chí, nguyện vọng của Nhân dân và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân” là cần thiết và phù hợp.

Đối với nội dung sửa đổi, bổ sung tại khoản 2 Điều 9 Hiến pháp năm 2013 tại dự thảo Nghị quyết, nhất trí và đề nghị giữ nguyên quy định các tổ chức CT-XH trực thuộc MTTQ Việt Nam. Việc bổ sung quy định này là phù hợp và cần thiết, bảo đảm tạo lập cơ sở Hiến định về vị trí, mối quan hệ, nguyên tắc hoạt động của MTTQ Việt Nam và các tổ chức CT-XH sau sắp xếp, tinh gọn theo các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành T.Ư Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Đồng thời, để bảo đảm tính chất liên hiệp tự nguyện quy định tại khoản 1 Điều 9, tại khoản 2 Điều 9 đã bổ sung nguyên tắc hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động của MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên trong đó có các tổ chức CT-XH.

Bên cạnh đó, đề nghị tiếp thu ý kiến góp ý về việc thay cụm từ “dưới sự chủ trì của MTTQ Việt Nam” bằng cụm từ “do MTTQ Việt Nam chủ trì”.

Các phường, xã, địa bàn dân cư tổ chức lấy ý kiến sâu rộng trong cán bộ, Nhân dân đối với dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013

Thứ hai, về Công đoàn Việt Nam (nội dung sửa đổi, bổ sung Điều 10 Hiến pháp năm 2013): Ban Thường trực nhất trí và đề nghị giữ nguyên cụm từ “trực thuộc” tại Điều 10 để phù hợp với sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 9 Hiến pháp năm 2013 tại dự thảo Nghị quyết, bảo đảm tính thống nhất trong các quy định của Hiến pháp.

Ban Thường trực cũng thống nhất tiếp thu ý kiến góp ý bổ sung cụm từ “duy nhất” và thành quy định “là đại diện duy nhất của người lao động ở cấp quốc gia” để khẳng định rõ vị thế của công đoàn trong đại diện người lao động ở cấp quốc gia trong “quan hệ lao động” và trong “quan hệ quốc tế về công đoàn”.

Thứ ba, về quyền trình dự án luật, pháp lệnh của các cơ quan T.Ư của các tổ chức CT-XH (nội dung sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 84 Hiến pháp năm 2013): Ban Thường trực thống nhất tiếp thu ý kiến góp ý, điều chỉnh quy định tại khoản 1 Điều 84 theo hướng giữ lại quyền trình dự án luật, pháp lệnh của cơ quan T.Ư của các tổ chức CT-XH, theo đó, quy định tại khoản 1 Điều 84 thể hiện như sau: “1. Chủ tịch nước, UBTV Quốc hội, Hội đồng dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, Chính phủ, TAND tối cao, Viện KSND tối cao, Kiểm toán Nhà nước, Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, cơ quan T.Ư các tổ chức CT-XH có quyền trình dự án luật trước Quốc hội, trình dự án pháp lệnh trước UBTV Quốc hội”.

Đối với cơ quan T.Ư của các tổ chức thành viên khác của Mặt trận có quyền đề xuất, kiến nghị, xây dựng các dự án luật, pháp lệnh, tuy nhiên Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam sẽ là cơ quan trình hoặc tùy theo nội dung của mỗi dự án luật, pháp lệnh có thể phân công cho các tổ chức CT-XH là cơ quan trình. Thực tiễn trong các năm vừa qua cho thấy chỉ có một số ít cơ quan T.Ư của các tổ chức thành viên khác của Mặt trận trình dự án luật, pháp lệnh, trong khi phần lớn luật, pháp lệnh điều chỉnh hoạt động của các tổ chức thành viên đều do Chính phủ trình.

Thứ tư, về tổ chức đơn vị hành chính (ĐVHC) (nội dung sửa đổi, bổ sung Điều 110 Hiến pháp năm 2013): Ban Thường trực đề nghị tiếp tục giữ lại quy định "phải lấy ý kiến Nhân dân địa phương" tại khoản 3 Điều 110 Hiến pháp hiện hành để bảo đảm thể hiện đầy đủ quyền làm chủ của Nhân dân.

Qua tổng hợp ý kiến của một số chuyên gia, nhà khoa học và từ địa phương, Ban Thường trực đề nghị nghiên cứu kỹ việc giữ lại ĐVHC dưới tỉnh là thị xã và TP thuộc tỉnh, thị trấn, để bảo đảm giữ và tiếp tục phát huy các giá trị của đô thị đã hình thành trong nhiều năm, gắn với các yếu tố lịch sử, truyền thống và các yêu cầu của quản lý, phát triển đô thị.

Thứ năm, về nội dung sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 111 Hiến pháp năm 2013: Ban Thường trực đề nghị cân nhắc quy định “Chính quyền địa phương gồm có HĐND và UBND được tổ chức ở ĐVHC phù hợp đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, ĐVHC - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định”. Vì hiện nay theo Đề án tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp gồm cấp tỉnh và cấp xã, chính quyền địa phương gồm HĐND và UBND được thành lập ở tất cả các ĐVHC, không phân biệt ở bất kỳ ĐVHC cấp tỉnh và cấp dưới tỉnh (đều thành lập ở cả tỉnh, TP trực thuộc T.Ư và xã, phường, đặc khu). Sự khác biệt chỉ nằm trong chức năng, nhiệm vụ của HĐND, UBND ở tỉnh với TP, ở xã với phường và đặc khu.

Thứ sáu, về quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án TAND và Viện trưởng Viện KSND (nội dung sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 115 Hiến pháp năm 2013): Ban Thường trực đề nghị tiếp tục quy định quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án TAND và Viện trưởng Viện KSND (như khoản 2 Điều 115, Hiến pháp 2013).

Đồng thời, đề nghị bổ sung thêm đối tượng chất vấn Chánh án TAND khu vực, Viện trưởng Viện KSND khu vực để bảo đảm quyền giám sát toàn diện của Nhân dân đối với các chức danh này từ T.Ư đến địa phương.

Thứ bảy, về điều khoản chuyển tiếp (khoản 3 Điều 2 dự thảo Nghị quyết): tại khoản 3 Điều 2 dự thảo Nghị quyết quy định chuyển tiếp về việc chỉ định các chức danh thuộc HĐND và UBND tại các ĐVHC hình thành sau sắp xếp là giải pháp cần thiết và phù hợp để thực hiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy.

Tuy nhiên, quy định này chỉ được thực hiện trong một thời gian ngắn và áp dụng một lần, do đó đề nghị cân nhắc thể hiện trong văn bản khác (bổ sung vào điều khoản chuyển tiếp của dự thảo Luật tổ chức chính quyền địa phương hiện cũng đang được Quốc hội thảo luận, thông qua tại Kỳ họp thứ 9 cùng thời điểm thông qua dự thảo Nghị quyết) hoặc áp dụng theo các văn bản hướng dẫn của cấp có thẩm quyền, theo các đề án sắp xếp ĐVHC và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Vì vậy đề nghị cân nhắc việc thể hiện trong dự thảo Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp để bảo đảm văn phong, tính ổn định, lâu dài của nội dung Hiến pháp được sửa đổi tại dự thảo Nghị quyết.

Linh Chi