Giải pháp kịp thời và hữu hiệu
Luật sửa đổi một số điều Luật Quản lý thuế chính thức có hiệu lực từ ngày 1-1-2025. Theo đó, các sàn thương mại điện tử (TMĐT), nền tảng số (trong nước và nước ngoài) cũng như các tổ chức có hoạt động kinh tế số khác phải khấu trừ, nộp thuế thay và kê khai số thuế đã khấu trừ cho người bán trên các nền tảng này.
Theo quy định mới, các sàn TMĐT sẽ khấu trừ thuế từ doanh thu của người bán và thay họ nộp thuế cho cơ quan thuế. Mô hình này tương tự như cách cơ quan thuế thu thuế thu nhập cá nhân từ người lao động qua hệ thống khấu trừ tại nguồn. Điều này giúp giảm thiểu thủ tục hành chính, tránh để các cá nhân phải tự đi kê khai và nộp thuế, đồng thời giảm tải cho cơ quan thuế trong việc theo dõi hàng triệu giao dịch mỗi năm. Đối với trường hợp người bán không thuộc đối tượng được khấu trừ, nộp thuế thay, họ phải trực tiếp đăng ký, khai và nộp thuế. Bên cạnh đó, các nhà cung cấp hoạt động kinh doanh TMĐT, nền tảng số phải trực tiếp hoặc ủy quyền đăng ký, khai và nộp thuế tại Việt Nam.
Theo thống kê của cơ quan chức năng, hiện cả nước có hơn 97.000 hộ kinh doanh và cá nhân đang bán hàng trên các sàn TMĐT. Tuy nhiên, việc quản lý thuế đối với các cá nhân và hộ kinh doanh này vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Trước khi có quy định mới, nhiều người bán phải tự kê khai và nộp thuế, dẫn đến việc thiếu minh bạch và tạo điều kiện cho thất thu thuế. Trong khi đó, các cơ quan chức năng cũng gặp khó khăn trong việc theo dõi và kiểm soát các giao dịch TMĐT. Do đó, quy định mới nêu trên đã nhận được sự đồng thuận cao của cử tri cả nước. Vì đây không chỉ là một trong những giải pháp nhằm cải cách hệ thống thuế và quản lý thu thuế đối với hoạt động kinh doanh qua nền tảng trực tuyến mà còn hướng đến mục tiêu giảm thiểu thủ tục hành chính và ngăn chặn thất thu thuế, đồng thời tạo ra một hệ thống quản lý thuế hiệu quả hơn.
Với việc chuyển trách nhiệm khai và nộp thuế sang các sàn TMĐT không chỉ giúp giảm bớt đầu mối kê khai thuế mà còn làm tăng tính minh bạch và cơ quan chức năng dễ dàng kiểm soát doanh thu cũng như các giao dịch trực tuyến. Hơn nữa, với vai trò là tổ chức quản lý giao dịch, các sàn TMĐT có đầy đủ thông tin về người bán và doanh thu của họ. Vì vậy, việc yêu cầu các sàn TMĐT thực hiện nghĩa vụ thuế thay cho người bán là một bước đi quan trọng và hợp lý, giúp việc thu thuế trở nên công khai, minh bạch và công bằng hơn.
Mặc dù đây là một giải pháp cải cách tích cực, hữu hiệu nhưng cũng đã và đang phát sinh những lo ngại. Một trong những mối quan tâm lớn là các sàn TMĐT sẽ gặp gánh nặng khi phải nâng cấp hệ thống để đáp ứng yêu cầu quản lý thuế, khấu trừ và nộp thuế thay cho người bán. Cụ thể là các sàn có thể phải đầu tư vào công nghệ để tích hợp hệ thống kê khai thuế vào quy trình thanh toán của mình, đồng thời xây dựng cơ chế quản lý thuế phức tạp để đảm bảo thu thuế chính xác. Vì thế, để chính sách mới này thành công, Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế phải có hướng dẫn chi tiết, rõ ràng về cách thức thực hiện và quy định liên quan đến thu thuế đối với các sàn TMĐT. Đồng thời, cơ quan quản lý cũng cần chú ý đến vấn đề pháp lý, đặc biệt là đối với doanh nghiệp nước ngoài để đảm bảo chính sách không vi phạm các cam kết quốc tế của Việt Nam, nhất là các Hiệp định tránh đánh thuế hai lần (DTA) nhằm đảm bảo sự công bằng trong việc thu thuế đối với doanh nghiệp nước ngoài.