Giải pháp giúp Hà Nội cải thiện chất lượng môi trường

UBND TP. Hà Nội phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Thực trạng và giải pháp xử lý các vấn đề cấp bách trong công tác bảo vệ môi trường Thủ đô Hà Nội”. Ảnh: P. Linh

Thông tin tại Hội thảo “Thực trạng và giải pháp xử lý các vấn đề cấp bách trong công tác bảo vệ môi trường Thủ đô Hà Nội” diễn ra ngày 14/3, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết: Hà Nội là đô thị đặc biệt, giữ vai trò trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học và an ninh quốc phòng, cũng là đô thị có diện tích và dân số lớn hàng đầu cả nước. Vì vậy, công tác bảo vệ môi trường luôn là vấn đề trọng tâm, được Trung ương và lãnh đạo Thành phố quan tâm.

Luật Thủ đô năm 2024 đã nêu cụ thể một số nhiệm vụ cần triển khai về xác định vùng phát thải thấp. Quy hoạch Thủ đô giai đoạn 2025 - 2030 cũng đặt vấn đề môi trường là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong số các nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách cần giải quyết.

Thực hiện các chủ trương này, Hà Nội đang quyết liệt thực hiện nhiều hoạt động nhằm cải thiện môi trường, như: Giảm phương tiện xe cá nhân; tăng cường đầu tư, đưa vào sử dụng các phương tiện vận tải hành khách công cộng, chuyển đổi giao thông xanh; xóa bỏ tình trạng đốt than tổ ong, tăng cường rửa đường, giám sát vệ sinh môi trường các công trình xây dựng; xử lý nước thải, làm sạch các dòng sông; hiện đại hóa công tác thu gom rác thải, thí điểm phân loại rác tại nguồn tại 05 quận nội thành...

Tuy nhiên, theo Chủ tịch UBND TP. Hà Nội, chất lượng môi trường của Thủ đô chưa đáp ứng yêu cầu, đặc biệt là chất lượng môi trường không khí.

Giáo sư, Viện sỹ Châu Văn Minh - Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cũng đánh giá, trong quá trình phát triển, Hà Nội phải đối mặt với những vấn đề môi trường nghiêm trọng. Ô nhiễm không khí, đặc biệt là bụi mịn PM2.5; ô nhiễm nguồn nước, áp lực từ chất thải rắn, thời tiết cực đoan, suy giảm diện tích cây xanh và hệ sinh thái đô thị... không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sống, sức khỏe cộng đồng mà còn có thể làm giảm khả năng thu hút đầu tư và sự phát triển bền vững của Thủ đô. Chính vì vậy, việc tìm kiếm các giải pháp hiệu quả để xử lý các vấn đề môi trường cấp bách là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu hiện nay.

Hà Nội đang nỗ lực để cải thiện quy trình thu gom, xử lý và tái chế rác thải. Ảnh: N.Ly

Tại Hội thảo, các chuyên gia đã đóng góp nhiều ý kiến, đưa ra giải pháp giúp Hà Nội bảo vệ môi trường. Theo GS.TS Nguyễn Việt Anh -Viện trưởng Viện Khoa học và Kỹ thuật môi trường (Trường Đại học Xây dựng Hà Nội), Thành phố cần sớm ban hành chính sách, cơ chế đặc thù để thúc đẩy việc tiết kiệm nước, năng lượng; thu gom, xử lý, tái sử dụng nước thải; phát triển hạ tầng định hướng nước và thoát nước bền vững, thu gom nước mưa, kiểm soát úng ngập và ô nhiễm.

Để xử lý nước thải, GS.TS Nguyễn Việt Anh kiến nghị Hà Nội quan tâm đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị xanh, đặc biệt là về cấp nước, thoát nước và xử lý nước thải. Nước thải cần được quản lý tổng hợp, theo “chuỗi giá trị”, hướng tới nền kinh tế tuần hoàn, tái sử dụng nước thải và bùn cặn.

Về ô nhiễm không khí, TS. Hoàng Dương Tùng - Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đưa ra giải pháp về chuyển đổi số để chuyển đổi xanh trong giai đoạn 2025 - 2030; tiếp cận đa ngành; quản lý chất thải sinh hoạt; liên kết vùng... Hà Nội chỉ cần sự quyết tâm và chung tay của tất cả các bên, tình trạng ô nhiễm không khí sẽ được giải quyết.

Chia sẻ kinh nghiệm của thành phố Kitakyushu (Nhật Bản), GS. Kiwao Kadokami - Trường Đại học Kitakyushu - cho biết, để giải quyết vấn đề môi trường, chính quyền thành phố đã thực hiện tái chế chất thải thông qua dự án Eco-Town; phát triển cộng đồng bền vững, hợp tác quốc tế về xử lý môi trường.

Các biện pháp được thực hiện không chỉ dừng lại ở việc xử lý khí thải trước khi thoát ra khỏi ống khói, mà còn tập trung cải tiến quy trình sản xuất bằng cách áp dụng công nghệ sản xuất ít ô nhiễm hơn. Công nghệ này không chỉ giúp cải thiện môi trường, mà còn mang lại lợi ích kinh tế bằng cách nâng cao năng suất. Năm 2025, thành phố Kitakyushu đang bứt phá hướng tới mục tiêu phát thải cacbon bằng 0.

Các đại biểu tham dự Hội thảo cũng đưa ra nhiều khuyến nghị cho Thành phố theo hướng dựa vào khoa học công nghệ, chuyển đổi số, nguồn nhân lực và các bên hợp tác để chuyển đổi nhanh và mạnh mô hình tăng trưởng sang phát triển xanh, tuần hoàn, cacbon thấp, chống chịu cao, bền vững.

Hà Nội cần áp dụng cách tiếp cận đột phá, đa ngành, đa cấp, đa địa phương dựa trên nền tảng số để cải thiện chất lượng, bảo vệ môi trường, nhất là phân loại, thu gom và xử lý, tái chế, tái sử dụng chất thải, bùn thải, môi trường không khí, nước, đất...; sử dụng cách tiếp cận dựa trên bằng chứng khoa học khi xem xét các vấn đề và đề ra các chính sách, giải pháp ưu tiên phù hợp, hiệu quả.

Đồng thời, xây dựng và vận hành cơ chế phối hợp, các chương trình hành động với các tỉnh trong Vùng Thủ đô, với các bộ, ngành liên quan về bảo vệ, cải thiện chất lượng môi trường, đặc biệt là môi trường không khí. Hoàn thiện, phát triển hệ thống quan trắc tự động theo thời gian thực, dự báo chất lượng môi trường bằng công nghệ hiện đại như: Công nghệ viễn thám, internet vạn vật, công nghệ số, công nghệ AI, big data…

THÙY LÊ