Giải mã hiện tượng giá cà phê lập đỉnh chưa từng có

Giá cà phê trong nước lẫn thế giới liên tục thiết lập các mức cao kỷ lục trong thời gian qua.

Giá cà phê Robusta, Arabica tăng gấp rưỡi, gấp đôi

Cuối tháng giêng, ngày 29/1/2024 giá cà phê tại các “tỉnh cà phê” gồm Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai, Lâm Đồng dao động trong khoảng 77.000 đồng/kg, tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm trước. Cụ thể, ngày 29/1/2023, giá cà phê tại các tỉnh trên ở khoảng 42.200 đồng đến 42.700 đồng/kg.

Cuối tháng 2, ngày 26/2/2024, giá cà phê tại 4 “tỉnh cà phê” dao động trong khoảng 81.500 đồng đến 82.300 đồng/kg, cũng cao gần gấp đôi so với mức 46.800 - 47.300 đ/kg của cùng kỳ năm trước.

Tương tự, trên thị trường thế giới, ngày 23/1/2024, giá cà phê Robusta giao tháng 3/2024 ở mức 3.220 USD/tấn, và cao nhất trong 16 năm qua, và cao gấp rưỡi so với cùng kỳ năm trước (2013 USD/tấn).

Với cà phê Arabica, ngày 23/1/2024 trên sàn New York giao tháng 3có mức 192,25 US cent/lb, cao hơn 25% so với mức 154,8 cent/lb của cùng kỳ năm trước.

Như vậy, trong 2 tháng đầu năm 2024, giá cà phê Robusta, Arabica ở trong nước và thế giới đều tăng gấp rưỡi tới gần gấp đôi so với cùng kỳ năm trước.

Hội tụ nhiều yếu tố

Vì sao chỉ trong vòng vòng 1 năm giá cà phê Robusta, Arabica đồng loạt tăng gấp đôi đến gấp rưỡi? Thực tế cho thấy, xu hướng biến động giá của thị trường cà phê thế giới chịu tác động của nhiều yếu tố, bao gồm: thời tiết, cân bằng cung cầu, tiền tệ, biến động địa chính trị. Một cách ngẫu nhiên, giá cà phê 2 tháng đầu năm nay hội tụ gần như đầy đủ của các yếu tố nói trên, ngoại trừ thời tiết.

Về cung cầu, tính toán của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cho thấy, tiêu thụ cà phê toàn cầu dự báo ở mức kỷ lục 169,5 triệu bao trong niên vụ 2023-2024. Tồn kho cuối vụ dự kiến tiếp tục thắt chặt và giảm xuống chỉ còn 26,5 triệu bao, mức thấp nhất trong 12 năm qua. USDA cũng dự báo nhu cầu tiêu thụ cà phê của Trung Quốc trong niên vụ 2023/2024 sẽ đạt 5 triệu bao, cao gần gấp đôi so với niên vụ trước, đưa nước này trở thành thị trường tiêu thụ cà phê lớn thứ 7 trên thế giới. Bên cạnh đó, Alegra Group, một công ty chuyên theo dõi sự tăng trưởng của các chuỗi cà phê cho biết, trong 12 tháng qua, số tiệm cà phê có thương hiệu hiệu tại Trung Quốc đã tăng mạnh 58%, lên tổng cộng 49.691 cửa hàng.

Bộ Nông nghiệp Hàn Quốc đầu năm nay cho biết, nước này sẽ gia hạn chính sách miễn thuế giá trị gia tăng 10% đối với mặt hàng cà phê nhập khẩu cho đến năm 2025, một động thái được cho là sẽ kích thích tiêu thụ cà phê ở đất nước mà người dân coi cà phê là văn hóa ẩm thực. Trung bình mỗi người dân Hàn Quốc uống 353 cốc/năm, cao hơn gấp đôi mức trung bình toàn cầu. Năm 2023, Hàn Quốc được xem là thị trường cà phê lớn thứ 2 thế giới với giá trị nhập khẩu lên đến 6,5 tỷ USD mỗi năm.

Về tiền tệ, đồng Real Brazil (BRL) đã tăng lên mức cao so với USD. Nếu đầu năm 2023, 5,48 BRL đổi được 1 USD, đến đầu năm 2024 đã là 4,85 BRL đổi được 1 USD. Điều này khiến nông dân Brazil hạn chế bán hàng ra do thu về ít đồng nội tệ hơn.

Về biến động địa chính trị, căng thẳng leo thang tại Biển Đỏ khiến hầu hết các hãng tàu phải di chuyển vòng qua Mũi Hảo Vọng ở Nam Phi, khiến thời gian vận chuyển lẫn giá cước tăng đang kể. Trên tuyến Nam Thái Bình Dương và châu Đại Dương, hoạt động vận tải đang bị hạn chế do mực nước ở kênh đào Panama xuống thấp.

Cuối cùng, thị trường cà phê thế giới chịu ảnh hưởng trực tiếp của giới tài chính. Những vòng kết nối này cung cấp tiền cho các nhà đầu cơ. Hiện thị trường thế giới đang biến động mạnh về giá vàng, giá dầu thô, giá tiền tệ, nên họ đang điều chỉnh tỷ lệ đầu tư sang cà phê, lĩnh vực đang có lợi nhuận cao và có tính ổn định hơn so với vàng, USD, dầu thô…

Đông Triều