Fed sẽ không vội giảm lãi suất vì lạm phát

Lạm phát tăng cao hơn dự kiến

Cục Thống kê Lao động của Bộ Lao động Mỹ hôm 12/2 cho biết, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 1 tại Mỹ tăng 0,5% so với tháng trước, cao hơn mức tăng 0,4% của tháng cuối năm 2024 và là mức tăng lớn nhất kể từ tháng 8 năm 2023. So với cùng kỳ năm trước, CPI tháng 1 tăng 3,0%, cũng cao hơn mức tăng 2,9% của tháng 12/2024 và là mức tăng lớn nhất kể từ tháng 6 năm 2024. Các nhà kinh tế được Reuters thăm dò đã dự báo CPI tăng 0,3% và tăng 2,9% so với cùng kỳ năm trước.

Trong khi đó, CPI cơ bản (không tính các thành phần thực phẩm và năng lượng) đã tăng với tốc độ hàng tháng là 0,4% vào tháng 1 sau khi tăng 0,2% vào tháng 12; và tăng với tốc độ hàng năm là 3,3% sau khi tăng 3,2% vào tháng 12.

Dựa trên dữ liệu CPI, các nhà kinh tế ước tính rằng chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) cơ bản tăng với tốc độ hàng tháng là 0,4% vào tháng 1 sau khi tăng 0,2% vào tháng 12; và tăng với tốc độ hàng năm là 2,7% sau khi tăng 2,8% vào tháng 12. Đây là một trong những thước đo mà Fed theo dõi để điều chỉnh chính sách tiền tệ.

BLS đã cập nhật trọng số CPI và các yếu tố điều chỉnh theo mùa để phản ánh biến động giá trong năm 2024. Các nhà kinh tế đã kỳ vọng các yếu tố theo mùa được cập nhật sẽ làm giảm mức tăng CPI. Tuy nhiên lạm phát vẫn cao hơn dự kiến và theo các chuyên gia, nguyên một phần có thể do các doanh nghiệp tăng giá vào đầu năm, thể hiện rõ qua mức tăng kỷ lục về chi phí thuốc theo toa và mức tăng của bảo hiểm xe cơ giới.

Báo cáo này theo dõi một mô hình số liệu CPI vượt quá kỳ vọng vào mỗi tháng 1, một số nhà kinh tế cho rằng điều này cho thấy các yếu tố điều chỉnh theo mùa, mô hình mà chính phủ sử dụng để loại bỏ các biến động theo mùa khỏi dữ liệu, không tính đến đầy đủ các đợt tăng giá một lần vào đầu năm.

Tuy nhiên theo các nhà kinh tế, cái gọi là tính theo mùa còn lại không phải là nguyên nhân gây ra tất cả các đợt tăng giá chung, điều này đưa ra một cảnh báo về việc Tổng thống Donald Trump thúc đẩy áp thuế đối với hàng hóa nhập khẩu, vốn bị các nhà kinh tế chỉ trích là gây ra lạm phát.

Fed sẽ không vội giảm lãi suất

Đầu tháng này, Trump đã đình chỉ mức thuế quan 25% được công bố rộng rãi đối với hàng hóa từ Canada và Mexico cho đến tháng 3. Nhưng mức thuế quan bổ sung 10% đối với hàng hóa Trung Quốc đã có hiệu lực trong tháng này. Các nhà kinh tế cho rằng, những mức thuế quan đó, khi được thực thi, sẽ thúc đẩy lạm phát. Các doanh nghiệp cũng có thể đã chủ động tăng giá để dự đoán mức thuế cao hơn và rộng hơn đối với hàng hóa nhập khẩu.

“Sự điều tiết mà chúng ta thấy trong lạm phát tiêu dùng vào mùa hè năm ngoái hiện không còn thấy nữa”, Scott Anderson - nhà kinh tế trưởng của BMO Capital Markets tại Hoa Kỳ cho biết. “Vấn đề đối với Fed là đây không chỉ là sự kiện kéo dài một tháng, mà có vẻ như là sự gia tăng áp lực lạm phát thực sự trong nhiều tháng”.

Chủ tịch Fed Jerome Powell trong ngày thứ hai xuất hiện trước các nhà lập pháp hôm 12/2 cho biết, dữ liệu lạm phát nhấn mạnh rằng ngân hàng trung ương “vẫn chưa đạt được mục tiêu” đưa lạm phát trở lại mức mục tiêu 2%.

Kết quả một cuộc khảo sát của Đại học Michigan về người tiêu dùng vào tuần trước cho thấy, kỳ vọng lạm phát một năm của người tiêu dùng tăng vọt lên mức cao nhất trong 15 tháng vào đầu tháng 2 khi các hộ gia đình nhận thấy rằng “có thể đã quá muộn để tránh tác động tiêu cực của chính sách thuế quan".

Lạm phát cao hơn, cùng với thị trường lao động ổn định, khiến một số nhà kinh tế tin rằng chu kỳ nới lỏng của Fed đã kết thúc.

Fed giữ nguyên lãi suất cho vay qua đêm trong phạm vi 4,25%-4,50% vào tháng 1, sau khi đã giảm 100 điểm cơ bản kể từ tháng 9, khi coq quan này bắt đầu chu kỳ nới lỏng chính sách. Trước đó Fed đã tăng lãi suất tới 525 điểm cơ bản vào năm 2022 và 2023 để kiềm chế lạm phát.

"Rủi ro sẽ nghiêng về việc nới lỏng ít hơn nếu chính sách của chính quyền thúc đẩy lạm phát và kỳ vọng lạm phát", Gregory Daco - Nhà kinh tế trưởng tại EY-Parthenon cho biết.

Hoàng Nguyên