Đừng ngại sinh con

Nhiều cặp vợ chồng chỉ sinh 1 con. Ảnh: internet

Chậm cưới, ngại sinh

Ông Ngô Hoàng Ba ở phường 8, TP Tuy Hòa cho hay, con trai ông đã 33 tuổi, làm việc tại TP Hồ Chí Minh, nhưng vẫn chưa lập gia đình - dù đã có người yêu 3 năm. Con trai ông lý giải cuộc sống hiện đại quá nhiều áp lực, chưa kể còn nhiều tính toán ưu tiên khác nên chưa có kế hoạch kết hôn.

Ông Hoàng Ba chia sẻ :Tháng Giêng vừa rồi con trai tôi về nhà chơi, vợ chồng tôi nói tới nói lui mãi nó mới chịu đồng ý cho hai gia đình bước tới. Nhà vợ tương lai của con trai ở Đắk Lắk, gia đình hai bên đã gặp nhau và bàn thời gian dạm hỏi, bàn chuyện tổ chức lễ cưới".

Cũng theo ông Hoàng Ba, cha mẹ ông sinh ra đặt tên con là Hoàng, từ Hoàng Hai cho đến Hoàng Bảy. Thế hệ anh em gia đình ông đều lập gia đình sinh con dưới 30 tuổi. Đến lớp con ông hiện nay đã 33 tuổi mới lập gia đình. “Chúng nó bàn kế hoạch, cưới xong vài năm mới sinh con”, ông Hoàng Ba nói.

Còn với chị Bùi Thùy Linh (32 tuổi), nhân viên ngân hàng tại huyện Tây Hòa - lập gia đình khá lâu, nhưng suy nghĩ về sinh con cũng lưỡng lự. Linh cho hay từ lâu, vợ chồng chị quyết định chỉ có một con nên tết vừa rồi đi chơi gặp bạn bè hỏi, cưới lâu rồi sao vẫn còn đi thong thả, chưa mặc áo bầu?

Lý do khiến chị và chồng còn e ngại là chồng làm xa, trong khi đó chi phí nuôi một đứa trẻ quá cao. Từ tiền học, tiền sữa đến các khoản chăm sóc sức khỏe, vui chơi… đều áp lực.

Anh Tuấn, chị Linh chỉ là hai trong rất nhiều trường hợp lười cưới, ngại sinh đang dần trở nên phổ biến hiện nay. Theo các chuyên gia, việc lo toan kinh tế, sự thay đổi trong quan niệm sống của thế hệ trẻ cũng góp phần làm giảm mức sinh. Ngày càng nhiều người trẻ ưu tiên cho sự nghiệp và tận hưởng cuộc sống hơn là lập gia đình sớm.

Những thông tin đáng lo

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, độ tuổi kết hôn trung bình ở Việt Nam tăng đáng kể trong thập kỷ qua, nam 29,4 tuổi, nữ 25,2 tuổi. Tổng cục Thống kê cho rằng xu hướng kết hôn muộn và sinh ít con đang đặt ra nhiều thách thức, đặc biệt là tình trạng già hóa dân số và thiếu hụt lao động.

Từ năm 2011, Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số và hiện là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa nhanh nhất thế giới. Năm 2024, số người từ 60 tuổi trở lên đã đạt 14,2 triệu, tăng 2,8 triệu so với năm 2019 và 4,7 triệu so với năm 2014. Dự báo đến năm 2030, con số này sẽ tăng lên gần 18 triệu, điều này cho thấy Việt Nam đang trải qua quá trình già hóa nhanh chóng do tuổi thọ tăng cao trong khi mức sinh ngày càng giảm.

Phú Yên cũng đang ở thời kỳ già hóa dân số (năm 2023, tỉ lệ người trên 60 tuổi là 14,2%, trên 65 tuổi là 9,8%). Theo số liệu của Sở Y tế, ước tính tổng tỉ suất sinh của tỉnh ở mức 2,07 con, tuy nhiên giữa các vùng miền, mức sinh không đồng đều. Mức sinh có xu hướng giảm ở các vùng thành thị, nếu mức sinh giảm sâu sẽ dẫn đến tình trạng phát triển không bền vững về dân số, xã hội của tỉnh.

Kết quả điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 thể hiện tổng tỉ suất sinh của Việt Nam đã giảm xuống mức 1,91 con/phụ nữ - thấp nhất trong lịch sử. Theo tiêu chuẩn, mức sinh thay thế cần thiết để duy trì dân số ổn định là 2,1 con/phụ nữ.

Tạo động lực cho vợ chồng trẻ sinh con

TS.BS Hoàng Tú Anh, Giám đốc Trung tâm Sáng kiến sức khỏe và dân số, đánh giá các yếu tố khiến các cặp vợ chồng trẻ ngại sinh con gồm: hoàn cảnh gia đình, điều kiện kinh tế, nơi sinh sống, truyền thống, giá trị cá nhân... Ở các khu công nghiệp - nơi tập trung đông lao động trẻ, nhiều cặp vợ chồng không dám sinh con vì lo ngại phải gửi con về quê nhờ ông bà chăm sóc do thiếu nhà trẻ. Trong khi đó, các cơ sở trông giữ trẻ tư nhân hoặc tự phát lại có chi phí cao và chất lượng không bảo đảm.

Trước thực tế này, Bộ Y tế đề xuất nhiều chính sách nhằm khuyến khích các gia đình đừng ngại sinh con, sinh đủ hai con. Theo Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế) Lê Thanh Dũng, cục đã tham mưu Bộ Y tế trình Chính phủ hồ sơ đề nghị xây dựng và dự thảo Luật Dân số, trong đó đề xuất 3 nhóm chính sách lớn, đó là: Duy trì mức sinh thay thế; giảm mất cân bằng giới tính khi sinh và đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; nâng cao chất lượng dân số. Trong đó, dự thảo luật cũng đề xuất cho phép lao động nữ khi sinh con thứ hai được kéo dài thời gian nghỉ thai sản 7 tháng thay vì 6 tháng; tạo điều kiện cho phụ nữ sinh đủ hai con ở các khu công nghiệp, khu chế xuất và các tỉnh, thành phố có mức sinh thấp được hỗ trợ thuê, mua nhà ở xã hội. Hiện nay, lao động nữ khi sinh con được hưởng chế độ thai sản trong 6 tháng, bao gồm thời gian nghỉ trước và sau khi sinh. Việc đề xuất kéo dài thời gian nghỉ thai sản lên 7 tháng đối với phụ nữ sinh con thứ hai được xem là một giải pháp nhằm duy trì mức sinh thay thế và góp phần nâng cao chất lượng dân số.

Tại Phú Yên, Phó Giám đốc Sở Y tế Huỳnh Lê Xuân Bích cho biết: Ngành Y tế đề nghị các địa phương tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua, các cuộc vận động về công tác dân số, đặc biệt là cuộc vận động mỗi cặp vợ chồng nên có từ 1 đến 2 con, có đủ 2 con, thực hiện nếp sống văn minh, xây dựng môi trường sống lành mạnh, nâng cao sức khỏe, đời sống vật chất và tinh thần cho Nhân dân.

MẠNH LÊ TRÂM