Dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi: Bổ sung hình phạt giám sát điện tử

Bộ Tư pháp vừa công bố hồ sơ thẩm định dự thảo tờ trình, dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi do Bộ Công an chủ trì xây dựng.

Dự kiến, dự án Bộ luật Hình sự (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến, thông qua theo trình tự, thủ tục rút gọn tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV (tháng 10-2025).

Dự thảo đã bổ sung hình phạt chính là chung thân không xét giảm án và hai hình phạt bổ sung là cấm nhập cảnh và giám sát điện tử.

Bổ sung 2 hình phạt bổ sung: cấm nhập cảnh, giám sát điện tử

Theo khoản 2 Điều 32 BLHS 2015, sửa đổi bổ sung 2017 có 7 hình phạt bổ sung đối với người phạm tội. Dự thảo BLHS sửa đổi đã thêm hai hình phạt bổ sung là cấm nhập cảnh và giám sát điện tử.

Cụ thể, Điều 45a quy định cấm nhập cảnh vào Việt Nam có thể được áp dụng đối với người nước ngoài bị kết án.

Đối với hình phạt giám sát điện tử, Điều 45b quy định đây là việc sử dụng thiết bị điện tử để quản lý, giám sát. Chính phủ quy định chi tiết thi hành hình phạt giám sát điện tử.

Giám sát điện tử được thêm vào hình phạt bổ sung đối với người phạm tội. Ảnh: DAD

Hình phạt bổ sung giám sát điện tử được áp dụng để theo dõi đối với người được hưởng án treo, người bị quản chế, cấm cư trú hoặc người được tha tù trước thời hạn có điều kiện. Những người bị áp dụng hình phạt bổ sung này là những người có hành vi phạm tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự, gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, gây rối trật tự công cộng, đua xe trái phép, ma túy, ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình; phạm tội vì mục đích chống chính quyền nhân dân.

Căn cứ tính chất, mức độ của hành vi phạm tội, có thể áp dụng hình phạt giám sát điện tử đối với người đang chấp hành hình phạt chính hoặc hình phạt bổ sung hoặc người được tha tù trước thời hạn có điều kiện về các hành vi phạm tội không thuộc quy định nêu trên.

Thời hạn áp dụng hình phạt giám sát điện tử không quá thời hạn của án phạt quản chế, cấm cư trú; không quá thời gian thử thách của người bị kết án phạt tù nhưng cho hưởng án treo, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện.

Tù chung thân không xét giảm án là gì?

Hình phạt tù chung thân không xét giảm án (quy định tại Điều 39a dự thảo) là hình phạt tù không thời hạn và không được xem xét giảm hình phạt đã tuyên, trừ trường hợp đại xá, ân giảm hoặc Luật Đặc xá có quy định khác, được áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, nhưng chưa đến mức bị xử phạt tử hình.

Không áp dụng tù chung thân không xét giảm án đối với người dưới 18 tuổi khi phạm tội, phụ nữ có thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi hoặc người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử.

Một phiên xét xử tại TAND TP.HCM. Ảnh: HOÀNG GIANG

Theo dự thảo, người bị kết án tù chung thân không xét giảm án về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà trước, trong và sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn thì được giảm xuống thành tù chung thân.

Trong trường hợp quy định như trên hoặc người bị kết án tù chung thân không xét giảm án được ân giảm, thì hình phạt tù chung thân không xét giảm án được chuyển thành tù chung thân.

Theo tờ trình dự thảo, hình phạt tù chung thân không giảm án được Bộ Công an đề xuất sẽ thay thế hình phạt tử hình tại 8/18 tội danh có khung hình phạt tử hình ở BLHS hiện hành.

8 tội danh bao gồm: Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109), tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Điều 114), tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh (Điều 194), tội vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250), tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421), tội gián điệp (Điều 110), tội tham ô tài sản (Điều 353) và tội nhận hối lộ (Điều 354).

SONG MAI