Đông Nam Á đẩy mạnh đánh thuế carbon để ứng phó biến đổi khí hậu

Cuối tháng 1 vừa qua, Thái Lan đã thông qua quy định thu thuế khí thải carbon, có hiệu lực từ tháng 3 năm nay. Theo đó, các công ty sản xuất xăng và nhiên liệu hàng không sẽ phải đóng 200 baht (khoảng 6 USD) trên mỗi tấn CO₂ ngay từ khâu xuất xưởng. Chính phủ nước này cam kết chuyển đổi thuế hàng hóa hiện hành sang thuế carbon để không gây thêm gánh nặng chi phí cho người tiêu dùng, đồng thời xem xét nâng mức thuế trong tương lai để thúc đẩy doanh nghiệp giảm phát thải.

Malaysia dự kiến triển khai thuế carbon đối với ngành thép và năng lượng vào năm 2026, mặc dù mức thuế cụ thể chưa được công bố. Theo Thủ tướng Anwar Ibrahim, nguồn thu từ thuế này sẽ được đầu tư vào các công nghệ môi trường nhằm hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh.

Indonesia cũng đang lên kế hoạch triển khai thuế carbon ngay trong năm nay sau nhiều lần trì hoãn. Luật thuế carbon, được thông qua từ năm 2021, quy định mức thuế 30.000 rupiah (khoảng 1,8 USD) trên mỗi tấn CO₂. Trong khi đó, Singapore hiện đang dẫn đầu khu vực với mức thuế 25 đô la Singapore (18,4 USD) cho mỗi tấn khí thải, dự kiến tăng lên 50-80 đô la Singapore (37-59 USD) vào năm 2030.

Thuế carbon là một công cụ tài chính nhằm hạn chế khí thải từ nhiên liệu hóa thạch như dầu và than đá. Mặc dù phương pháp đo lường có thể khác nhau giữa các quốc gia, nhưng mục tiêu chung là khuyến khích doanh nghiệp giảm phát thải và sử dụng tài nguyên bền vững.

Trên thế giới, Phần Lan là nước tiên phong áp dụng thuế carbon vào năm 1990, tiếp theo là các quốc gia phát triển như Pháp, Canada và Nhật Bản. Trong khu vực Đông Nam Á, Singapore là nước tiên phong và hiện đang từng bước mở rộng chính sách này.

Việc đánh thuế carbon ngày càng trở nên cấp thiết khi các quốc gia đang phát triển nhấn mạnh trách nhiệm của những nước phát triển trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Theo Ngân hàng Thế giới, thiên tai có thể gây thiệt hại lên đến 18 tỷ USD cho khu vực ASEAN, tương đương 1% GDP của các nước thành viên mỗi thế kỷ.

Không chỉ là biện pháp bảo vệ môi trường, thuế carbon còn giúp các doanh nghiệp Đông Nam Á tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Từ năm 2026, Liên minh châu Âu (EU) sẽ thực hiện đầy đủ Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), áp dụng thuế đối với hàng nhập khẩu từ các nước có chính sách kiểm soát khí thải lỏng lẻo. Điều này đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp có lượng khí thải cao có thể gặp bất lợi khi xuất khẩu sang châu Âu.

Nhận thức của công chúng về thuế carbon cũng đang thay đổi tích cực. Theo khảo sát năm 2024 của Ngân hàng Phát triển châu Á tại 14 nền kinh tế khu vực, phần lớn người dân ủng hộ việc áp dụng thuế carbon để hạn chế khí thải. Một nghiên cứu khác từ Viện ISEAS - Yusof Ishak cho thấy, hơn 70% người dân Đông Nam Á đồng tình với thuế carbon quốc gia, trong đó 93% sẵn sàng chịu chi phí cá nhân phát sinh từ chính sách này.

Với những bước tiến mạnh mẽ, Đông Nam Á đang từng bước khẳng định cam kết trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, đồng thời tạo động lực cho nền kinh tế xanh phát triển bền vững.

Hưng Nhật