Doanh nghiệp Việt cần bước đi cụ thể và chiến lược để tiếp cận dòng vốn xanh

Xây dựng chiến lược phát triển bền vững

Việt Nam đã tiên phong trong việc ứng dụng tín dụng xanh từ năm 2015, khi Ngân hàng Nhà nước và IMF đồng loạt ban hành sổ tay hướng dẫn cho nhiều ngành và lĩnh vực. Tốc độ tăng trưởng tín dụng xanh cũng đã đạt được những thành tựu nhất định, nhưng tỷ trọng tín dụng xanh so với tổng dư nợ tín dụng vẫn còn khiêm tốn.

Trong thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành nhiều nội dung chỉ đạo liên quan đến tài chính xanh – tín dụng xanh; kế hoạch hành động của ngành ngân hàng thực hiện chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, chủ động hướng dẫn, hỗ trợ các ngân hàng thương mại thực hiện ESG.

Việc tiếp cận và sử dụng hiệu quả dòng vốn xanh không chỉ giúp các doanh nghiệp Việt giảm thiểu tác động môi trường mà còn nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, tăng trưởng tín dụng xanh đạt bình quân 22%/năm giai đoạn 2017-2023. Tính đến 30/9/2024, dư nợ tín dụng xanh đạt trên 665 nghìn tỷ đồng, chiếm trên 4,5% tổng dư nợ toàn nền kinh tế, tập trung chủ yếu vào các ngành năng lượng tái tạo, năng lượng sạch chiếm hơn 43%; nông nghiệp xanh trên 30%.

Thế nhưng, so với nhu cầu thực tế hiện tăng trưởng tín dụng xanh vẫn còn khá khiêm tốn. Một phần, do thách thức từ các quy định xanh ngày càng chặt chẽ của thị trường khiến các doanh nghiệp cần gia tiêu chuẩn "xanh, bền vững" đối với hàng hóa xuất khẩu, gia tăng trách nhiệm tài chính của nhà sản xuất cho các mục tiêu "xanh, bền vững", gia tăng thủ tục khai báo, công bố thông tin, công bố thông tin xanh...

Trong khi đó, nguồn lực hỗ trợ cho các doanh nghiệp chuyển đổi xanh còn hạn chế, chưa có hỗ trợ từ ngân sách nhà nước. Thực tế, để chuyển đổi xanh, doanh nghiệp có thể tốn thêm nhiều chi phí nhưng hiệu quả mang lại chưa thấy được ngay, trong khi các nguồn lực tài trợ còn hạn chế. Nhưng hiện tại Việt Nam, nguồn vốn từ các ngân hàng thương mại cho các dự án xanh/bền vững chủ yếu đều từ nguồn tài chính nội lực của ngân hàng. Các yêu cầu để tiếp cận nguồn vốn xanh nước ngoài thường đi kèm các điều kiện khắt khe để đáp ứng tiêu chí xanh.

Do đó để tiếp cận được dòng vốn xanh, giới chuyên gia cho rằng, doanh nghiệp Việt Nam cần phát triển một chiến lược bền vững rõ ràng và chi tiết. Chiến lược này nên bao gồm các mục tiêu cụ thể về giảm lượng khí thải carbon, sử dụng hiệu quả tài nguyên và năng lượng, cũng như các cam kết về phát triển bền vững. Việc xây dựng và thực hiện chiến lược này không chỉ giúp doanh nghiệp thu hút vốn xanh mà còn nâng cao uy tín và giá trị thương hiệu.

Cùng với đó, một trong những bước quan trọng để tiếp cận dòng vốn xanh là đánh giá và cải thiện hiệu quả năng lượng của doanh nghiệp. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc tiến hành các cuộc kiểm toán năng lượng để xác định các khu vực tiêu hao năng lượng và đề xuất các biện pháp cải thiện. Ví dụ, nâng cấp hệ thống ánh sáng, cách nhiệt tốt hơn, và sử dụng thiết bị tiết kiệm năng lượng.

Sử dụng năng lượng tái tạo cũng là một yếu tố then chốt trong việc thu hút vốn xanh. Doanh nghiệp có thể đầu tư vào các hệ thống năng lượng mặt trời, gió hoặc sinh khối để thay thế các nguồn năng lượng truyền thống. Việc này không chỉ giúp giảm lượng khí thải nhà kính mà còn tạo ra hình ảnh tích cực về một doanh nghiệp thân thiện với môi trường.

Minh bạch và báo cáo môi trường

Các nhà đầu tư xanh luôn quan tâm đến sự minh bạch và trách nhiệm của doanh nghiệp đối với môi trường. Do đó, doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống báo cáo môi trường định kỳ, cung cấp thông tin chi tiết về các hoạt động và tác động môi trường của mình. Các báo cáo này nên được công khai và minh bạch để xây dựng niềm tin và sự tin cậy từ các nhà đầu tư.

Một yếu tố then chốt khác mà doanh nghiệp cần có để tiếp cận dòng vốn xanh là xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với các tổ chức tài chính xanh và các quỹ đầu tư bền vững. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc tham gia các hội thảo, diễn đàn về tài chính xanh và bền vững, hoặc tìm kiếm các cơ hội hợp tác với các tổ chức quốc tế. Mối quan hệ tốt với các nhà đầu tư và tổ chức tài chính xanh sẽ tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn này.

Để thu hút vốn xanh, doanh nghiệp cũng cần phát triển các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường. Các sản phẩm này cần đáp ứng các tiêu chuẩn về bền vững, như sử dụng nguyên liệu tái chế, tiết kiệm năng lượng và không gây hại cho môi trường. Đồng thời, doanh nghiệp cũng nên triển khai các dịch vụ hỗ trợ như tái chế, quản lý chất thải và cải thiện chất lượng môi trường.

Chính phủ và các tổ chức quốc tế thường có các chương trình hỗ trợ và ưu đãi dành cho doanh nghiệp áp dụng các công nghệ và giải pháp bền vững. Doanh nghiệp cần nắm bắt cơ hội tham gia vào các chương trình này để nhận được các ưu đãi về thuế, tài trợ và hỗ trợ kỹ thuật. Đây là cách hiệu quả để giảm chi phí đầu tư ban đầu và tăng cường khả năng tiếp cận vốn xanh.

Ngoài ra, một doanh nghiệp bền vững cần có đội ngũ nhân viên hiểu biết và cam kết với các mục tiêu bền vững. Do đó, doanh nghiệp cần thường xuyên tổ chức các khóa đào tạo, nâng cao nhận thức cho nhân viên về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và các lợi ích của phát triển bền vững. Nhân viên có ý thức và kiến thức sẽ là động lực mạnh mẽ thúc đẩy doanh nghiệp tiến xa hơn trên con đường xanh.

Công nghệ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững. Doanh nghiệp cần đầu tư vào các công nghệ tiên tiến giúp giảm thiểu tác động môi trường, tiết kiệm năng lượng và tăng cường hiệu quả sản xuất. Việc ứng dụng các công nghệ mới không chỉ cải thiện quy trình sản xuất mà còn giúp doanh nghiệp thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư xanh.

Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển là cách để doanh nghiệp tiếp tục cải tiến và tìm ra các giải pháp bền vững mới. Các dự án R&D có thể tập trung vào việc phát triển sản phẩm thân thiện với môi trường, công nghệ tiết kiệm năng lượng, hoặc các phương pháp quản lý chất thải hiệu quả. Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì cạnh tranh mà còn tạo ra các giá trị bền vững lâu dài.

H.A