Doanh nghiệp 'vật lộn' tìm đường ra cho sầu riêng

Tính đến giữa tháng 2/2025, xuất khẩu sầu riêng sang thị trường Trung Quốc giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước

Xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc giảm mạnh

Việc xuất khẩu sầu riêng, một trong những mặt hàng nông sản giá trị của Việt Nam, đang gặp nhiều thách thức do các quy định nghiêm ngặt từ phía bạn hàng về hàm lượng Cadimi và vàng O trong sản phẩm. Những quy định này khiến cho cả người buôn bán và các đơn vị làm dịch vụ xuất khẩu không mặn mà với mặt hàng này, dẫn đến tình trạng số lượng sầu riêng xuất khẩu quá ít hoặc nhiều ngày không có hàng để xuất.

Cadimi và vàng O là những chất độc hại có thể tồn tại trong đất và nước, từ đó ngấm vào cây trồng. Việc kiểm soát chặt chẽ hàm lượng các chất này là cần thiết để đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra gánh nặng lớn cho người sản xuất và xuất khẩu, khi họ phải đầu tư nhiều hơn vào quy trình canh tác và kiểm định chất lượng. Hậu quả là thời gian qua, hàng trăm container sầu riêng đã bị trả lại tại các cửa khẩu, buộc phải quay về nơi xuất phát.

Theo thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong giai đoạn từ đầu năm đến giữa tháng 2/2025, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc chỉ đạt khoảng 3.500 tấn, giảm đến 80% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân chính được cho là do việc Trung Quốc siết chặt kiểm tra chất lượng, đặc biệt là chất vàng O, khiến hàng loạt lô hàng sầu riêng Việt Nam gặp khó khăn trong việc thông quan.

Sự sụt giảm mạnh này đã gây ra những tác động đáng kể đến ngành xuất khẩu sầu riêng, vốn được coi là một trong những mặt hàng nông sản chủ lực của Việt Nam. Các doanh nghiệp xuất khẩu đang phải đối mặt với thách thức lớn trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe từ thị trường Trung Quốc, đồng thời tìm kiếm giải pháp để duy trì và mở rộng thị phần trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Đây là một bài toán khó không chỉ đối với doanh nghiệp mà còn đối với các cơ quan quản lý trong việc hỗ trợ nông dân và doanh nghiệp vượt qua khó khăn, đảm bảo uy tín và chất lượng sản phẩm để giữ vững vị thế trên thị trường quốc tế.

Quy định mới từ Trung Quốc gây khó khăn cho doanh nghiệp

Ông Nguyễn Văn Thắng - Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp xanh Krông Pắc cho biết, việc xuất khẩu sầu riêng sang thị trường Trung Quốc đang gặp phải những rào cản mới. Theo đó, ngoài giấy kiểm định về cadimi như trước đây, các lô hàng sầu riêng nay phải bổ sung thêm giấy kiểm định vàng O. Quy định này đã khiến không ít doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam lâm vào tình thế khó khăn.

Một số doanh nghiệp thậm chí đã phải đưa hàng lên cửa khẩu nhưng buộc phải quay về do chưa kịp hoàn thiện thủ tục liên quan đến giấy kiểm định vàng O. Việc thông quan chậm trễ không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ xuất khẩu mà còn khiến giá sầu riêng trong nước giảm mạnh, gây thiệt hại đáng kể cho người sản xuất và doanh nghiệp.

Tình hình này đặt ra thách thức lớn cho ngành nông nghiệp Việt Nam, đòi hỏi sự chủ động và nhanh nhạy từ các doanh nghiệp cũng như sự hỗ trợ kịp thời từ phía cơ quan chức năng để tháo gỡ khó khăn, đảm bảo thị trường xuất khẩu ổn định.

Để vượt qua thách thức này, bà Phan Thị Mến - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn khoa học và Công nghệ Sutech cho rằng, các nhà sản xuất cần áp dụng các biện pháp canh tác bền vững, sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật một cách hợp lý, đồng thời tăng cường kiểm soát chất lượng từ khâu trồng trọt đến thu hoạch. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ từ chính phủ và các tổ chức chuyên ngành trong việc xây dựng tiêu chuẩn và hỗ trợ kỹ thuật cũng là yếu tố quan trọng giúp thúc đẩy xuất khẩu sầu riêng.

Chỉ khi giải quyết được những khó khăn này, sầu riêng Việt Nam mới có thể vươn xa hơn trên thị trường quốc tế, mang lại giá trị kinh tế cao cho người nông dân và doanh nghiệp xuất khẩu.

Trong bối cảnh sầu riêng và nhiều loại trái cây khác của Việt Nam đang vào mùa thu hoạch, ông Hoàng Trung - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết, Bộ đã gửi thêm 6 hồ sơ kiểm định để Trung Quốc phê duyệt, bổ sung vào 9 phòng kiểm định đã được công nhận trước đó. Động thái này nhằm đáp ứng nhu cầu xuất khẩu, tránh tình trạng ùn ứ do thiếu năng lực kiểm nghiệm.

Ông Trung nhấn mạnh nguyên tắc: "Không vì thiếu phòng kiểm nghiệm hay lượng mẫu xét nghiệm quá lớn mà gây ách tắc xuất khẩu". Để đảm bảo thông suốt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã chỉ đạo tăng cường nguồn lực, nhân sự và trang thiết bị cho các phòng kiểm nghiệm. Đồng thời, Bộ cũng khuyến khích doanh nghiệp phối hợp chặt chẽ với các phòng kiểm nghiệm để kiểm soát việc sử dụng các hoạt chất theo yêu cầu của nước nhập khẩu".

Theo Thứ trưởng, các đơn vị đã thực hiện tốt việc này. Gần đây, hai bên Việt Nam và Trung Quốc đã tổ chức họp bàn và thống nhất phương thức lấy mẫu, góp phần giảm đáng kể số lượng lô hàng vi phạm. Đây là tín hiệu tích cực trong nỗ lực thúc đẩy xuất khẩu nông sản, đặc biệt là trái cây, sang thị trường Trung Quốc.

Hải Yến