Đình chỉ nhà trọ kém an toàn từ 30/3: Người thuê cần làm gì?

Sau hàng loạt vụ cháy chung cư mini và nhà trọ gây hậu quả nghiêm trọng, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 19/CT-TTg ngày 24/06/2024 về tăng cường công tác phòng cháy, chữa cháy đối với nhà ở nhiều tầng, nhiều căn hộ, nhà ở riêng lẻ kết hợp sản xuất, kinh doanh. Chỉ thị yêu cầu từ ngày 30/3/2025, các chung cư mini, nhà ở kết hợp kinh doanh và nhà trọ không hoàn thành các giải pháp bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy (PCCC) sẽ phải dừng hoạt động.

Quy định này đặt ra những yêu cầu cấp bách đối với chủ nhà trọ, buộc họ phải đầu tư nâng cấp hạ tầng PCCC trong thời gian ngắn để tiếp tục hoạt động kinh doanh. Đồng thời, người thuê nhà cũng đối diện nhiều vấn đề pháp lý khi có nguy cơ phải chuyển đi mà chưa hết hợp đồng thuê.

Thời hạn thực hiện đang đến gần, nhưng thực tế triển khai tại nhiều địa phương vẫn còn nhiều vướng mắc. Theo ghi nhận của phóng viên Báo Công Thương, dù việc siết chặt quy định PCCC là cần thiết, song việc thực hiện lại đặt ra không ít thách thức đối với cả chủ nhà lẫn người thuê.

Các chủ nhà trọ tại Hà Nội đang gấp rút thực hiện yêu cầu an toàn PCCC trước thời hạn 30/3/2025. Ảnh: Huyền Trang

Chủ trọ loay hoay đáp ứng quy định, người thuê lúng túng

Tại những khu vực tập trung đông sinh viên và người lao động thuê trọ như phường Yên Hòa (quận Cầu Giấy) hay phường Vĩnh Hưng (quận Hoàng Mai), nhiều chủ nhà trọ cho biết, họ gặp khó khăn trong việc đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn an toàn PCCC, đặc biệt là các yêu cầu liên quan đến hệ thống thoát hiểm, diện tích bãi đỗ xe và trang thiết bị chữa cháy.

Ông Tô Văn Quyết, chủ một dãy trọ tại phố Trần Thái Tông (quận Cầu Giấy), chia sẻ với phóng viên: “Gia đình tôi đã đầu tư thêm bình chữa cháy, rà soát hệ thống điện, lắp đặt thang dây thoát hiểm theo hướng dẫn của cơ quan chức năng. Tuy nhiên, vì nhà đã xây dựng từ trước, chưa thể mở rộng thêm diện tích đỗ xe để đáp ứng tiêu chuẩn mới”.

Tình trạng dây điện chằng chịt, xuống cấp trong nhiều khu trọ tiềm ẩn nguy cơ chập cháy, đòi hỏi phải nâng cấp hệ thống điện theo tiêu chuẩn an toàn. Ảnh: Huyền Trang

Theo hướng dẫn kỹ thuật của UBND Thành phố Hà Nội, mỗi phòng trọ cần có ít nhất một aptomat để ngắt điện khi có sự cố. Ảnh: Huyền Trang

Không chỉ vấn đề kỹ thuật, nhiều chủ trọ còn gặp khó khăn về tài chính khi phải bỏ ra khoản tiền lớn để cải tạo nhà. Bà Lê Thị Lan, chủ nhà trọ tại quận Hoàng Mai, cho biết: “Tôi vừa hoàn thiện dãy nhà trọ cách đây 3 năm, giờ nếu phải bổ sung lối thoát hiểm hay di dời khu vực để xe thì chi phí có thể lên đến hàng trăm triệu đồng. Trong khi đó, tiền thuê nhà vẫn giữ nguyên, rất khó thu hồi vốn. Nếu không kịp hoàn thành, tôi có nguy cơ phải dừng hoạt động”.

Nhiều nhà trọ vẫn còn lắp đặt lưới sắt cố định, gây cản trở lối thoát hiểm khi xảy ra sự cố cháy nổ. Ảnh: Huyền Trang

Trong khi chủ trọ lo lắng về chi phí cải tạo nhà, nhiều người thuê cũng băn khoăn về quyền lợi của mình nếu nhà trọ bị đình chỉ. Anh Phạm Hồng Sơn (sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội) đặt câu hỏi: “Hợp đồng thuê của tôi còn đến tháng 5, nếu nhà trọ bị đình chỉ, tôi có được bồi thường hay hỗ trợ gì không? Việc chuyển trọ gấp sẽ khiến tôi phát sinh nhiều chi phí”.

Tương tự, chị Lê Thị Thu Trang (lao động tự do) đang thuê trọ tại quận Cầu Giấy, cũng lo lắng: “Tôi mới đóng tiền nhà 6 tháng, nếu chủ nhà bị đình chỉ thì không biết có được hoàn lại số tiền này hay không”.

Trước thực trạng này, nhiều chính quyền địa phương đã triển khai công tác hướng dẫn, tuyên truyền, hỗ trợ chủ nhà trọ thực hiện quy định. Tại phường Vĩnh Hưng (quận Hoàng Mai), dù nhiều chủ nhà trọ đã chủ động cải thiện điều kiện PCCC, nhưng việc triển khai vẫn gặp không ít trở ngại.

Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, ông Cao Minh Thắng – Phó Chủ tịch UBND phường Vĩnh Hưng (quận Hoàng Mai) - cho biết: “Nhà trọ tại khu vực này phần lớn là nhà xây dựng từ lâu, không đáp ứng đủ tiêu chuẩn mới. Chúng tôi đã và đang tuyên truyền, vận động các chủ trọ thực hiện từng bước, đồng thời phối hợp với Công an phường để hướng dẫn các giải pháp phù hợp với từng trường hợp”.

Người thuê nhà có quyền lợi gì nếu nhà trọ bị đình chỉ?

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, Luật sư Phan Quốc Thắng – Giám đốc Công ty Luật TNHH FAITH (Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội) - cho biết, việc đình chỉ hoạt động nhà trọ không đảm bảo an toàn PCCC theo Chỉ thị 19/2024 sẽ tác động trực tiếp đến quyền và nghĩa vụ của cả chủ nhà và người thuê. Điều này đòi hỏi người thuê phải nắm rõ quyền lợi của mình để bảo vệ tài sản và tránh thiệt hại không đáng có.

Luật sư Thắng cho biết, theo Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015, trong trường hợp hợp đồng thuê nhà vẫn còn hiệu lực nhưng chủ nhà bị buộc đình chỉ hoạt động vì vi phạm quy định pháp luật, đây được xem là trường hợp “chấm dứt hợp đồng do lỗi của bên cho thuê”. Khi đó, người thuê có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng, yêu cầu hoàn trả số tiền đã thanh toán trước nhưng chưa sử dụng hết, đồng thời được nhận lại tiền đặt cọc nếu có.

Theo Luật sư Phan Quốc Thắng, người thuê nhà cần nắm rõ quyền lợi của mình trong trường hợp nhà trọ bị đình chỉ hoạt động, bao gồm việc hoàn trả tiền thuê, tiền cọc, các giải pháp bảo vệ quyền lợi. Ảnh: Huyền Trang

Trong trường hợp chủ trọ không tự nguyện hoàn trả số tiền này, người thuê có thể gửi đơn khiếu nại lên UBND cấp xã, phường nơi nhà trọ tọa lạc để yêu cầu giải quyết. Nếu tranh chấp không được giải quyết thỏa đáng, người thuê có thể khởi kiện ra tòa án nhân dân có thẩm quyền để đòi lại quyền lợi.

Ngoài ra, chủ nhà có trách nhiệm thông báo rõ ràng cho người thuê về tình trạng đình chỉ hoạt động, tránh gây thiệt hại không đáng có. Nếu chủ nhà cố tình tiếp tục cho thuê khi chưa khắc phục vi phạm về PCCC, họ có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, thậm chí bị cưỡng chế bằng các biện pháp như ngừng cung cấp điện, nước theo Luật Thủ đô năm 2024.

Chủ nhà cần làm gì để tiếp tục hoạt động hợp pháp?

Theo Luật sư Phan Quốc Thắng, để có thể tiếp tục hoạt động kinh doanh, chủ nhà trọ cần khẩn trương thực hiện các biện pháp khắc phục vi phạm PCCC theo hướng dẫn của cơ quan chức năng. Trong đó, các yêu cầu quan trọng bao gồm lắp đặt hệ thống báo cháy, bình chữa cháy, bổ sung lối thoát hiểm an toàn, bố trí khu vực để xe đúng quy chuẩn.

Sau khi hoàn tất các biện pháp này, chủ nhà cần đăng ký kiểm tra lại với cơ quan chức năng để được xác nhận đủ điều kiện theo theo Chỉ thị 19/2024. Chỉ khi đáp ứng các tiêu chuẩn theo quy định, họ mới có thể tiếp tục hoạt động hợp pháp, tránh nguy cơ bị đình chỉ hoặc xử phạt.

Việc siết chặt quy định về PCCC theo Chỉ thị 19/2024 là cần thiết để bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản cho người dân. Người thuê cần chủ động bảo vệ quyền lợi của mình, yêu cầu hoàn trả tiền thuê nếu bị ảnh hưởng và lựa chọn nhà trọ đáp ứng đủ điều kiện an toàn PCCC. Đồng thời, chủ trọ phải gấp rút hoàn thiện các biện pháp khắc phục để tiếp tục hoạt động kinh doanh hợp pháp.

Thời hạn 30/3/2025 đang đến gần, đây là cơ hội để chủ nhà trọ hoàn thiện điều kiện an toàn PCCC, đảm bảo hoạt động kinh doanh lâu dài, đồng thời giúp người thuê có chỗ ở an toàn, ổn định hơn.

Huyền Trang