Dẹp nạn 'quái xế' tuổi teen

Dẫu cơ quan chức năng đã xử lý nhiều trường hợp, nhẹ thì giao cho gia đình và địa phương quản lý, chỉnh đốn; nặng thì khởi tố rồi chịu hình phạt tù, nhưng có lẽ việc xử lý tận gốc tình trạng này… vẫn là bài toán nan giải.

Đau đầu vì các “dân tổ”

Tại huyện biên giới Sông Mã (Sơn La), thời gian vừa qua tình trạng thanh thiếu niên tụ tập, nẹt pô, đuổi đánh nhau “như trong phim”, gây rối trật tự công cộng đã gây bức xúc trong quần chúng nhân dân. Trong đó, điển hình như vụ việc của Lò Văn Quý, Lò Tiến Đạt, Lò Văn Cao (cùng sinh năm 2008 và trú tại xã Huổi Một, huyện Sông Mã, Sơn La) đã tụ tập, rủ nhau “quyết chiến” nhóm đối phương gây ảnh hưởng đến tình hình ANTT, quần chúng nhân dân bức xúc, nhưng gia đình không ai biết, khi mọi chuyện vỡ lở, người thân và gia đình mới tá hỏa vì chưa bao giờ nghĩ rằng con, cháu mình lại có những hành vi như vậy.

Lực lượng CSGT và các đơn vị nghiệp vụ tăng cường tuần tra, kiểm soát trên các tuyến đường.

Theo đó vào cuối tháng 10/2024, Quý, Đạt và Cao cùng với một số đối tượng khác rủ nhau tự chế tạo dao, kiếm để “biểu diễn” ngoài đường, gây rối trật tự công cộng, gây mất ANTT. Nguy hiểm hơn, do có mâu thuẫn với một nhóm thanh niên khác tại thị trấn Sông Mã nên Quý đã điều khiển xe máy đi qua một quán cafe hô hào, chửi bới, lạng lách, đánh võng và khiêu khích với nhóm thanh niên kia. Ngoài ra khi đi gần đến quán, xe máy do Lò Văn Cao điều khiển, chở theo Lò Văn Quý đã đâm vào một xe máy điện nhãn hiệu YADEA, biển số 26MĐ1-187.88 của anh Trần Văn Đ. (sinh năm 2002, trú tại bản Nà Hin, xã Nà Nghịu, huyện Sông Mã) đang đi ngược chiều và ngã ra đường, hậu quả khiến xe của anh Đ. bị hư hỏng nhiều bộ phận trên xe. Qua một thời gian điều tra, xác minh làm rõ hành vi của nhóm đối tượng này, Cơ quan CSĐT đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với 3 đối tượng gồm: Lò Văn Quý, Lò Tiến Đạt, Lò Văn Cao về hành vi “Gây rối trật tự công cộng” quy định tại khoản 2, Điều 318, Bộ luật Hình sự.

Còn tại thành phố Sơn La, cũng chỉ vì ăn chơi, lêu lổng và sự buông thả của gia đình mà mới đây 25 đối tượng chỉ trong độ tuổi thanh, thiếu niên cũng đã bị cơ quan CSĐT khởi tố vụ án, khởi tố bị can vì liên quan tới vụ việc thanh, thiếu niên tụ tập, đánh nhau, gây mất trật tự an toàn xã hội. Trong đó có 7 đối tượng dưới 18 tuổi. Theo lực lượng chức năng, vào thời gian khoảng cuối tháng 6/2024 tại khu vực tổ 17 phường Chiềng Sinh, TP Sơn La xảy ra vụ việc các đối tượng thanh, thiếu niên đánh nhau gây rối trật tự công cộng.

Ngay sau khi tiếp nhận tố giác về tội phạm trên, Công an phường Chiềng Sinh đã báo cáo cấp có thẩm quyền và Cơ quan CSĐT đã áp dụng các biện pháp điều tra, nhanh chóng tiến hành xác minh, triệu tập các đối tượng có liên quan, làm rõ nội dung vụ việc. Qua xác minh, cơ quan điều tra đã ra quyết định khởi tố 25 đối tượng theo quy định của pháp luật về hành vi “Gây rối trật tự công cộng”, trong đó có 16 đối tượng bị khởi tố về hành vi “Giữ người trái pháp luật”.

Đối với các bị can dưới 18 tuổi áp dụng biện pháp ngăn chặn tạm giam, giám sát; tạm hoãn xuất cảnh. Đối với các đối tượng khác đề xuất tiếp tục thu thập tài liệu chứng cứ để xử phạt vi phạm hành chính theo quy định. Đồng thời, có biện pháp quản lý giáo dục tại gia đình và nhà trường. Các đối tượng còn lại, cơ quan Công an tiếp tục củng cố hồ sơ để xử lý theo pháp luật.

Một trong những “dân tổ” đó là Tòng Văn Tỉnh, sinh năm 2007, trú tại phường Chiềng Sinh, TP Sơn La. Tại cơ quan Công an, Tỉnh cho biết bản thân Tỉnh cùng với nhóm bạn của mình đi lượn bằng xe máy, từ đoạn ngã ba Mai Sơn lên Thành phố Sơn La thì thấy một nhóm khác đi ngược chiều. Không quen biết, không hiềm khích, nhưng khi thấy nhau thì cả hai nhóm cùng lao vào đánh nhau… “Do mấy đối tượng kia đánh em trước, sau đó dùng cả vỏ chai bia để ném vào em nên em mới đánh lại” - Tỉnh cho biết.

Các “dân tổ” gây chiến tại Thành phố Sơn La.

Khóc… cũng đã muộn

Liên tiếp những vụ việc gây bức xúc trong quần chúng nhân dân liên quan đến người chưa thành niên trong cả nước nói chung, trên địa bàn tỉnh Sơn La nói riêng đã gióng lên hồi chuông cảnh báo đối với không chỉ gia đình mà cả toàn xã hội. Tính chất, mức độ của vụ việc ngày càng phức tạp, manh động, lôi kéo theo nhiều đối tượng, thành phần trong độ tuổi tham gia. Tại Sơn La, người chưa thành niên phạm tội đang có chiều hướng gia tăng cả về số vụ và mức độ nguy hiểm. Nhiều trường hợp còn tái phạm nhiều lần với tính chất manh động, liều lĩnh, tập trung vào các hành vi như giải quyết mâu thuẫn bằng hung khí, gây rối trật tự công cộng;... ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình an ninh, trật tự trên địa bàn và là nguyên nhân dẫn tới những hành vi phạm pháp khác.

Trong buổi sáng khi chứng kiến cháu mình bị lực lượng chức năng bắt giữ, thi hành các quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, ông Lò Văn P. là ông nội của Lò Tiến Đạt, một trong những đối tượng trong vụ án “Gây rối trật tự công cộng” xảy ra trên địa bàn huyện Sông Mã vô cùng buồn rầu. Dẫu mạnh mẽ đến cỡ nào, người đàn ông dân tộc Thái cũng không cầm được nước mắt khi chứng kiến cảnh cháu mình đưa tay vào còng số 8. Trong suy nghĩ của ông, P. cháu nội của mình vẫn là một cậu bé vô lo vô nghĩ. Những giọt nước mắt lăn dài trên má nhưng rồi ông cũng vội gạt đi. Ông P. cho biết, giờ “con dại cái mang”, ông phải dành nhiều thời gian hơn nữa cho các cháu, để các cháu không đi vào vết xe đổ giống như Đạt.

Tìm hiểu thêm về hoàn cảnh, ông P. cho biết, gia đình nhà Đạt nghèo, quanh quẩn cũng chỉ làm nương làm rẫy, nguồn kinh tế chính là phụ thuộc vào cây ngô, cây sắn. Ông P. một tháng cũng chỉ có vài triệu tiền hỗ trợ hưu trí, mẹ Đạt vừa mất đợt tháng 11, bố cũng chỉ đi làm thuê. Giờ đây khi chứng kiến cảnh cháu mình vướng vào vòng lao lý, ông P. quả thực hết sức đau lòng.

Sáng hôm ấy, phải đến khi bị lực lượng Công an đọc lệnh khởi tố, bắt tạm giam, Đạt mới biết rằng mình đã sai. Lúc này, Đạt mới òa khóc. Khóc vì ân hận, khóc vì cảm thấy có lỗi với gia đình, ông nội, bố, và người mẹ đã mất. Nhưng khóc… giờ cũng đã muộn!

Đối tượng Lò Văn Quý, Lò Tiến Đạt, Lò Văn Cao bị khởi tố.

Bài toán giải quyết vấn đề ở đâu?

Trên thực tế các vụ vi phạm pháp luật đã diễn ra trên địa bàn tỉnh Sơn La có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc vi phạm pháp luật ở độ tuổi vị thành niên, đặc biệt là những hành vi như: đi xe tốc độ cao, nẹt pô, đánh võng, bốc đầu, đuổi đánh nhau trên đường,... Một phần có sự “tiếp tay” của người lớn và các bậc phụ huynh, khi vẫn vô tư giao xe máy điện, xe mô tô. Ở độ tuổi này, với sự bốc đồng, thích thể hiện, ra oai với bạn bè, không ít em đã kẹp 3, kẹp 4, lạng lách đánh võng, khi xảy ra mâu thuẫn trong lúc lưu thông thường chọn cách xử lý bằng bạo lực.

Theo Thượng tá Nguyễn Quốc Việt, trưởng phòng Cảnh sát Hình sự, Công an tỉnh Sơn La: Trên thực tế hiện nay nhận thấy rằng các trường hợp vi phạm ở lứa tuổi vị thành niên thường do gia đình, bố mẹ buông lỏng quản lý, hoặc có một số trường hợp bố mẹ mải đi làm ăn xa, kiếm tiền, phó mặc cho ông bà, người thân,… Do vậy việc quản lý con em là rất khó khăn, lại thêm các em đang trong độ tuổi tò mò, bạn bè rủ rê, lôi kéo.

Các vụ việc đều xảy ra vào tối muộn hoặc ban đêm và thủ phạm thường ở tuổi thanh, thiếu niên… Để xử lý triệt để tình trạng này, Công an toàn tỉnh Sơn La đã ra quân quyết liệt trên các tuyến đường vào các khung giờ cao điểm, đồng thời đến tận các trường học, kiểm tra các nhà để xe phát hiện và lập biên bản hàng trăm xe mô tô, xe máy điện được học sinh đưa đến trường.

Không chỉ có vậy, để chủ động phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến người chưa thành niên, tội phạm đường phố, Công an tỉnh Sơn La đã ban hành kế hoạch cụ thể, phân công các lực lượng tham gia phối hợp. Huy động các lực lượng tăng cường công tác tuần tra kiểm soát phòng, chống tội phạm ngoài giờ hành chính, nhất là khoảng thời gian từ 22 giờ ngày hôm trước đến 5 giờ ngày hôm sau, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, trấn áp các hành vi vi phạm, nhất là tình trạng thanh thiếu niên mang theo hung khí đuổi đánh nhau, gây rối trật tự công cộng vào ban đêm trên các tuyến phố.

Theo Công an tỉnh Sơn La, ngoài việc huy động các lực lượng tăng cường công tác tuần tra kiểm soát phòng, chống tội phạm ngoài giờ hành chính, cũng rất cần sự phối hợp từ các gia đình, nhà trường và cả cộng đồng cùng chung sức quan tâm, giáo dục, quản lý, kiểm soát giờ giấc. Nhà trường cần tăng cường phối hợp với các lực lượng chức năng như Công an địa phương, Đoàn thanh niên các cấp, từ đó kịp thời phát hiện những lệch lạc trong suy nghĩ, hành động của con em mình, sớm có biện pháp tháo gỡ hoặc chủ động phòng ngừa, ngăn chặn, giúp các em tránh xa các tệ nạn xã hội và thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật.

Ngoài ra, Công an tỉnh Sơn La cũng đã phát đi thông báo đề nghị các tầng lớp nhân dân, khi phát hiện những dấu hiệu, hành vi vi phạm pháp luật, nhất là những vi phạm có liên quan đến người chưa thành niên, cung cấp thông tin ngay cho Cơ quan Công an nơi gần nhất, trang Facebook Công an tỉnh Sơn La để có biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn kịp thời, góp phần đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn.

Cao Thiên - Trung Hiếu