Đề xuất mở rộng các tuyến cao tốc Bắc - Nam theo quy mô hoàn chỉnh

Cao tốc Bắc - Nam đoạn Bãi Vọt - Hàm Nghi đang được thi công. Ảnh: Văn Thanh

Bộ Xây dựng cho biết, theo quy hoạch, tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông có điểm đầu tại cửa khẩu Hữu Nghị (tỉnh Lạng Sơn), điểm cuối tại thành phố Cà Mau, tổng chiều dài khoảng 2.055km (chiếm 22% tổng chiều dài mạng lưới cao tốc), quy mô 6-12 làn xe. Đến nay, toàn tuyến đã đưa vào khai thác 1.206km, đang thi công 834km (hoàn thành năm 2025, trừ đoạn cửa khẩu Hữu Nghị-Chi Lăng dài 43km).

Hiện giai đoạn 2017-2020 và giai đoạn 2021-2025 đã có 1.163km đã và đang đầu tư quy mô 4 làn xe hạn chế (bề rộng nền đường 17m); 99km đang khai thác với quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh; 113km đang đầu tư mở rộng quy mô cao tốc 4-6 làn xe.

Căn cứ thực tiễn và yêu cầu phát triển kinh tế, Bộ Xây dựng nhận thấy cần xem xét mở rộng tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông lên quy mô cao tốc hoàn chỉnh.

Các tuyến cao tốc được đầu tư mở rộng sẽ tạo ra thị trường xây dựng, việc làm, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế; có thể sớm giải ngân được nguồn vốn trong năm 2025-2026; tạo ra tuyến đường có chất lượng dịch vụ tiện nghi, an toàn.

Trước mắt, Bộ Xây dựng xem xét trong phạm vi cao tốc Bắc - Nam phía Đông thuộc đoạn Hà Nội-thành phố Hồ Chí Minh, chiều dài đầu tư khoảng 1.144km, sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 152.135 tỷ đồng.

Các đoạn tuyến chưa được nghiên cứu mở rộng như đoạn Mỹ Thuận-Cần Thơ-Cà Mau, dài 149km hiện có nhu cầu vận tải chưa lớn; điều kiện thi công khó khăn; nhu cầu vật liệu hiện nay đang thiếu hụt sẽ làm ảnh hưởng đến tiến độ, tăng chi phí đầu tư, việc đầu tư mở rộng được thực hiện thành dự án riêng.

Tuyến cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2021-2025 đang triển khai, trường hợp bổ sung vốn để mở rộng theo quy mô 6 làn xe sẽ vượt tổng mức đầu tư, lãnh đạo Bộ Xây dựng cho rằng cần phải điều chỉnh chủ trương, thẩm quyền điều chỉnh của Quốc hội (dự án quan trọng quốc gia).

Khi điều chỉnh chủ trương đầu tư, Bộ Xây dựng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ báo cáo Quốc hội cho phép kéo dài phạm vi bao gồm cả giai đoạn 1, để áp dụng chung các cơ chế đặc thù đẩy nhanh tiến độ, tận dụng nguồn nhân lực sẵn có tại công trường bao gồm: Cho phép chỉ định thầu đối với các gói thầu tư vấn, gói thầu xây lắp (trong đó ưu tiên những đơn vị đã tham gia thi công tương ứng các đoạn tuyến trước đây); cho phép nhà thầu thi công không phải thực hiện thủ tục cấp giấy phép khai thác mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường; cho phép triển khai đồng thời lập dự án và thiết kế kỹ thuật, dự toán, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu.

Bộ Xây dựng cũng đưa ra tiến độ dự kiến sau khi được áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù: Báo cáo Bộ Chính trị chủ trương đầu tư mở rộng tháng 4-2025; phê duyệt chủ trương, điều chỉnh chủ trương đầu tư tháng 6-2025 (trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp tháng 5-2025); phê duyệt dự án thành phần tháng 9-2025; phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán tháng 11-2025 và khởi công dự án trong quý IV-2025.

Tuấn Lương