Để người dân được quyền chủ động lựa chọn chữ ký số theo nhu cầu sử dụng

Tại cuộc họp góp ý dự thảo Nghị định về chữ ký điện tử và dịch vụ tin cậy do Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) tổ chức sáng ngày 11/7, ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VNBA cho biết, thời gian qua, Hiệp hội đã cùng với các tổ chức hội viên tham gia rất nhiều ý kiến, văn bản góp ý dự thảo Nghị định về chữ ký điện tử và dịch vụ tin cậy. Mục tiêu nhằm xác định tác động của dự thảo Nghị định khi ban hành đến nền kinh tế, đến người dân và doanh nghiệp, cũng như xác định các tổ chức tín dụng cần đầu tư vào công nghệ như thế nào để đảm bảo cung cấp chữ ký điện tử và chữ ký điện tử chuyên dùng bảo đảm an toàn.

Ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VNBA phát biểu tại cuộc họp

Số liệu từ VNBA cho biết, hiện nay có khoảng gần 80% người Việt Nam trưởng thành có tài khoản ngân hàng và nhiều ngân hàng đã có trên 95% số lượng giao dịch được xử lý trên kênh số. Nếu theo quy định của dự thảo Nghị định, thì các loại nghiệp vụ chủ yếu của tổ chức tín dụng như nhận tiền tiết kiệm, nhận tiền gửi, cấp tín dụng, giao dịch ngoại tệ… đều yêu cầu có chữ ký điện tử khi giao kết giao dịch.

Theo báo cáo của 1 trong bốn ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước chi phối cho biết, đến thời điểm này, số lượng khách hàng giao dịch trên kênh số của ngân hàng này ước tính khoảng 12 triệu khách hàng, với số lượng giao dịch 6,5-7 triệu giao dịch/ngày (cả năm khoảng 2,3 tỷ giao dịch, bình quân 500 giao dịch/giây). Như vậy, khi dự thảo Nghị định có hiệu lực, với mức chi phí khảo sát qua các CA (Certificate Authority - tổ chức chuyên phát hành và chứng thực những chứng chỉ dạng kỹ thuật số) trên thị trường từ 550.000-1.800.000 đồng/năm, thì hàng năm khách hàng của ngân hàng này phải chi trả dịch vụ CA Provider lên đến từ 6.600 - 21.600 tỷ đồng.

"Đó là chưa kể các chi phí khác phát sinh liên quan đến đầu tư hạ tầng, phát triển, vận hành hệ thống nội bộ cho ngân hàng và trang cấp chứng thư số cho cán bộ trong nội bộ", Báo cáo cho biết.

Hay 1 ngân hàng thương mại cổ phần quy mô lớn cũng ước tính, với khoảng 10,2 triệu khách hàng, lượng giao dịch trung bình phát sinh khoảng 750 triệu giao dịch tài chính/năm, tương đương trung bình khoảng 500 giao dịch/giây. Chi phí dự kiến phát sinh trong trường hợp toàn bộ các giao dịch trên phải sử dụng chữ ký số được tính toán cụ thể như sau:

Thứ nhất, nếu mua chữ ký số theo năm: 800.000 đồng/năm (đơn giá trung bình của các nhà cung cấp CA/ Mobile CA), thì tổng mức chi phí để trang bị chữ ký số cho 10,2 triệu khách hàng là khoảng 8.160 tỷ đồng.

Thứ hai, nếu mua chữ ký số theo giao dịch: 2.500 đồng/lần ký (đơn giá trung bình ký theo lần từ các nhà cung cấp Mobile CA), tổng mức chi phí để trang bị chữ ký số 1.875 tỷ đồng.

Thứ ba, chi phí sửa đổi các hệ thống để có thể tích hợp việc sử dụng chữ ký số cũng như lưu trữ các giao dịch đã thực hiện chưa có con số chính xác nhưng dự kiến sẽ trên 10 triệu USD.

Trên cơ sở dữ liệu các ngân hàng chia sẻ, VNBA cho rằng, các chi phí này vô cùng lớn, không chỉ ảnh hưởng đến ngân hàng, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến người dân và doanh nghiệp.

Tại cuộc họp, đại diện các tổ chức tín dụng cho rằng, hiện các ngân hàng đều áp dụng bảo mật 2 lớp, xác thực 2 yếu tố để đảm bảo người thực hiện giao dịch đúng là chủ sở hữu tài khoản. Từ ngày 1/7, các ngân hàng đồng loạt triển khai thêm bước xác thực sinh trắc học theo Quyết định 2345/NHNN của Ngân hàng Nhà nước nhằm đảm bảo an toàn cao nhất cho khách hàng. Nếu thực hiện thêm phần chữ ký số sẽ ảnh hưởng lớn đến các ngân hàng, đến trải nghiệm của khách hàng, gia tăng chi phí cho cả khách hàng và ngân hàng.

Từ những khó khăn trên, các tổ chức tín dụng kiến nghị nên để người dân được quyền chủ động lựa chọn chữ ký số theo nhu cầu sử dụng. Nếu phải dùng thì phải mang tính hệ thống, dùng chung chữ ký số cho tất cả các hoạt động từ giao dịch ngân hàng đến hoạt động dịch vụ công, hành chính; tập trung trên một nền tảng để không ảnh hưởng đến trải nghiệm khách hàng; kết hợp một đầu mối duy nhất để kết nối và giảm thiểu chi phí; có thời gian để ngân hàng chuẩn bị trước khi triển khai...

Bên cạnh đó, các tổ chức tín dụng cũng kiến nghị được sử dụng chữ ký điện tử chuyên dùng bảo đảm an toàn cho các hoạt động nội bộ; cũng như đại diện cho tổ chức đó giao dịch với tổ chức, cá nhân khác, tạo lập và cung cấp chữ ký điện tử cho tổ chức, cá nhân khác để sử dụng trong giao dịch với chính cơ quan, tổ chức đó, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ theo quy định của pháp luật.

Thực tế cho thấy, một xã hội văn minh, mỗi người dân nên có 1 chữ ký số sử dụng cho tất cả các hoạt động, từ giao dịch ngân hàng, hoạt động công ích cũng như kinh doanh. Song việc này cần phải xem xét trong bối cảnh thực tiễn từ cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ, mức thích ứng dần của người dân. Đặc biệt, không làm xáo trộn hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như làm tăng chi phí đột biến cho người dân và doanh nghiệp… Chính vì vậy, Luật Giao dịch điện tử đã mở ra hướng tạo điều kiện cho người dân được quyền lựa chọn các hình thức, trong đó có chữ ký điện tử chuyên dùng bảo đảm an toàn.

“Khi người dân có mức thu nhập cao hơn, nhận thức và thấy rằng cần thiết phải có 1 chữ ký số cho riêng mình thì tự họ sẽ lựa chọn và quyết định, các qui định dưới luật không nên áp đặt để tăng chi phí cho người dân và doanh nghiệp”, đại diện các ngân hàng cho biết.

Nhuệ Mẫn