Đẩy lùi nạn tảo hôn ở khu vực biên giới

Tổ công tác của Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn, cán bộ địa phương và Công an xã Nậm Cắn tuyên truyền, vận động nhân dân phòng ngừa nạn tảo hôn trên địa bàn. Ảnh: Viết Lam

Do nhiều nguyên nhân khác nhau, những năm trước, nhất là dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán, nhiều bạn trẻ người đồng bào dân tộc Mông trên địa bàn huyện Kỳ Sơn đã “lấy vợ”, “theo chồng” khi chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật. Một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng này có thể kể đến như sự biến tướng của tục “bắt vợ”, sự tác động từ mặt trái của quá trình tiếp nhận thông tin trên mạng internet, nhận thức pháp luật của người dân còn hạn chế... Một điểm đáng lưu tâm là, đối tượng tảo hôn không chỉ là con em của những gia đình nông dân, mà còn có cả người thân của cán bộ, đảng viên. Đặc biệt, mặc dù không được chính quyền địa phương cho phép, nhưng vẫn có không ít gia đình tổ chức đám cưới cho “trẻ em”.

Vấn nạn tảo hôn diễn ra đã để lại nhiều hệ lụy cho chính người trong cuộc, gia đình và xã hội, đối tượng phải gánh chịu hậu quả nặng nề nhất là các bé gái. Các em phải bỏ học giữa chừng, làm mẹ khi tâm, sinh lý chưa hoàn thiện, chưa sẵn sàng với cuộc sống hôn nhân. Tảo hôn còn làm suy giảm chất lượng dân số, ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực và là một trong những lực cản đối với sự phát triển kinh tế, xã hội và sự phát triển bền vững của địa phương.

Đứng trước thực trạng đó, những năm qua, huyện Kỳ Sơn đã đưa ra nhiều giải pháp phòng, chống tảo hôn nhưng chưa thực sự hiệu quả. Cuối năm 2024, Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Kỳ Sơn ban hành Nghị quyết "Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cấp ủy, chính quyền các cấp trong công tác phòng chống, giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn huyện Kỳ Sơn giai đoạn 2024-2030". Trong đó, quyết tâm thực hiện các giải pháp đến năm 2030, huyện Kỳ Sơn không còn tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

Để thực hiện được mục tiêu này, Huyện ủy Kỳ Sơn đã có các biện pháp nâng cao vai trò, trách nhiệm của tổ chức Đảng, đoàn thể và tinh thần “chiến đấu” của cán bộ, đảng viên với nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Trên cơ sở đó, lãnh đạo huyện Kỳ Sơn đã chỉ đạo các xã, đơn vị liên quan thường xuyên đổi mới nội dung, phương pháp tuyên truyền về phòng chống, giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Chú trọng lựa chọn nội dung có trọng tâm, biên soạn tài liệu ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, sát với thực tiễn đời sống, sinh hoạt, nhận thức, phong tục tập quán và truyền thống văn hóa của đồng bào các dân tộc. Trong đó, tập trung vào nhóm đối tượng nữ giới, thanh, thiếu niên và vùng có nguy cơ cao về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

Học sinh Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở xã Nậm Càn tham gia Hội thi tuyên truyền phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Ảnh: Viết Lam

Chính quyền địa phương, BĐBP, Công an phát huy sức mạnh tổng hợp trong công tác tuyên truyền ở cơ sở, đặc biệt là coi trọng vai trò của bí thư chi bộ, trưởng bản, trưởng dòng họ, người có uy tín trong công tác tuyên truyền, vận động, đưa chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với đồng bào dân tộc. Đồng thời, đưa nội dung tuyên truyền về Luật Hôn nhân và Gia đình, tác hại của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống vào trong các trường học, từng bước làm thay đổi tư duy, nhận thức cho thế hệ trẻ, con em của đồng bào các dân tộc trên địa bàn huyện.

Các xã tạo sự thống nhất, rà soát, bổ sung nội dung quy ước, hương ước khối, bản liên quan đến phòng chống và giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, quy định: Không dự đám cưới, đám hỏi, làm vía, liên hoan, ăn uống, làm phong tục và các hình thức tổ chức cưới khác đối với các trường hợp tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; xử lý nghiêm bố, mẹ có con tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và những người đứng ra tổ chức, tham gia tổ chức tảo hôn; thông báo kịp thời cho chính quyền địa phương để phối hợp xử lý theo quy định của pháp luật. Lãnh đạo huyện Kỳ Sơn cũng đã chỉ đạo các cơ quan tư pháp phối hợp thực hiện việc khởi tố, xét xử điểm một số vụ án liên quan đến các trường hợp kết hôn với người chưa đủ tuổi theo quy định của pháp luật nhằm tuyên truyền, răn đe.

Xác định rõ vai trò, trách nhiệm, thời điểm trước, trong và sau Tết Nguyên đán 2025, các đồn Biên phòng trên tuyến biên giới huyện Kỳ Sơn đã phối hợp với chính quyền, Công an các xã tuyên truyền, vận động, ngăn chặn các trường hợp có dấu hiệu tảo hôn.

Thiếu tá Lô Văn Hiệp, Đội trưởng Đội Vận động quần chúng, Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn, BĐBP Nghệ An cho biết: “Sau quá trình tuyên truyền, vận động, cán bộ, đảng viên, đội ngũ già làng, trưởng bản, người có uy tín các dòng họ trên địa bàn cơ bản đồng thuận góp sức đẩy lùi nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Nhân dân các bản, làng đồng tình không tham gia các đám cưới khi những cặp “vợ chồng” chưa đủ tuổi theo quy định của pháp luật. Bà con cũng đã kịp thời thông báo để BĐBP, Công an, chính quyền địa phương ngăn chặn những vụ việc biến tướng của tục “bắt vợ”, tảo hôn”. Qua câu chuyện với cán bộ Biên phòng, được biết, dù vẫn được xác định là “điểm nóng” của nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, nhưng một thông tin vui là dịp Tết Nguyên đán 2025 vừa qua, toàn xã Nậm Cắn không xảy ra bất kỳ trường hợp nào liên quan đến vấn nạn này.

Viết Lam