Đau đầu dài ngày, nguy cơ mắc huyết khối tĩnh mạch não

Phân biệt đột quỵ và huyết khối tĩnh mạch não

Thạc sĩ, bác sĩ Đinh Trung Hiếu, Trung tâm Đột Quỵ, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, huyết khối tĩnh mạch não là tình trạng hình thành cục máu đông bên trong hệ thống tĩnh mạch của não. Các tĩnh mạch này có vai trò dẫn lưu máu từ não trở về tim. Khi cục máu đông xuất hiện, nó sẽ gây tắc nghẽn, cản trở dòng chảy của máu, dẫn đến ứ trệ tuần hoàn. Hậu quả là tăng áp lực nội sọ và có thể gây tổn thương nhu mô não.

Nhiều người có thể nhầm lẫn huyết khối tĩnh mạch não với đột quỵ, tuy nhiên, đây là hai bệnh lý có những điểm khác biệt căn bản. là bệnh lý rất phổ biến, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế trên toàn cầu. Ngược lại, huyết khối tĩnh mạch não là một bệnh lý hiếm gặp, chỉ chiếm khoảng 0,5-1% tổng số các trường hợp .

Huyết khối tĩnh mạch não là tình trạng huyết khối gây tắc nghẽn hệ thống tĩnh mạch dẫn lưu máu từ não đi ra ngoài; thường có diễn biến nặng tăng dần trong vài ngày, khiến việc nhận biết sớm đôi khi gặp khó khăn.

Cơ chế bệnh sinh của huyết khối tĩnh mạch não liên quan đến việc cục máu đông cản trở dòng máu tĩnh mạch, khiến áp lực trong não tăng dần. Trên lâm sàng, điều này thường biểu hiện bằng triệu chứng đau đầu với mức độ tăng dần trong vài ngày.

Bác sĩ Trung Hiếu nhấn mạnh, nếu tình trạng tắc nghẽn này không được giải quyết kịp thời, có thể gây chảy máu não hoặc tổn thương não lan rộng.

Triệu chứng và nguy cơ mắc huyết khối tĩnh mạch não

Theo bác sĩ Hiếu, đau đầu là triệu chứng xuất hiện sớm nhất và nổi bật nhất của tình trạng bệnh lý này. Đặc điểm là đau đầu liên tục, mức độ đau tăng dần qua từng ngày, đau nhiều hơn về đêm và thường không đáp ứng hoặc đáp ứng kém với các thuốc giảm đau thông thường.

Người bệnh có thể buồn nôn, nôn do tăng áp lực nội sọ; tình trạng nhìn mờ 2 mắt tăng dần; co giật; yếu liệt tay chân. Nặng hơn, bệnh nhân sẽ suy giảm ý thức, lơ mơ, thậm chí hôn mê.

Khác với các yếu tố nguy cơ thường thấy của đột quỵ như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, huyết khối tĩnh mạch não có những nhóm đối tượng nguy cơ đặc biệt hơn gồm: Phụ nữ có thai hoặc trong giai đoạn hậu sản (6 tuần sau sinh); người lạm dụng thuốc tránh thai kéo dài quá mức (không có chỉ định của bác sĩ); người có tình trạng nhiễm khuẩn vùng đầu-mặt-cổ (như viêm tai xương chũm, viêm xoang); mắc các bệnh lý tự miễn (ví dụ: lupus ban đỏ hệ thống, hội chứng kháng phospholipid); bệnh nhân ung thư; người nhiễm Covid-19 (đã có những báo cáo về mối liên hệ này); một số bệnh lý về đông máu di truyền hoặc mắc phải.

Theo bác sĩ Hiếu, các yếu tố trên đây được coi là yếu tố nguy cơ vì tỷ lệ gặp cao hơn ở người bệnh huyết khối tĩnh mạch não, nhưng không được được gọi là nguyên nhân.

Khi có các dấu hiệu nghi ngờ huyết khối tĩnh mạch não, đặc biệt nếu thuộc nhóm đối tượng có yếu tố nguy cơ cao kể trên, người bệnh cần đến khám ngay tại các cơ sở y tế có chuyên khoa Đột quỵ hoặc Thần kinh để được chẩn đoán và can thiệp sớm nhất.

Việc chẩn đoán sớm huyết khối tĩnh mạch não đôi khi rất khó khăn chỉ dựa trên triệu chứng lâm sàng vì bệnh có thể diễn biến từ từ và triệu chứng không đặc hiệu.

Do đó, bác sĩ Hiếu cho biết, tiêu chuẩn để chẩn đoán xác định huyết khối tĩnh mạch não là chụp cắt lớp vi tính (CT-scan) hoặc cộng hưởng từ (MRI) sọ não có tiêm thuốc cản quang/đối quang từ, với các chuỗi xung đặc biệt để khảo sát hệ thống tĩnh mạch não. Các phương pháp này giúp phát hiện cục máu đông và đánh giá mức độ ảnh hưởng lên nhu mô não.

Liệu pháp điều trị tiêu chuẩn hiện nay là sử dụng thuốc chống đông. Trong giai đoạn cấp, bệnh nhân thường được dùng thuốc chống đông đường tiêm. Sau đó, sẽ chuyển sang thuốc chống đông đường uống để điều trị duy trì.

Trong một số trường hợp nặng, khi huyết khối lớn gây hiệu ứng khối choán chỗ nhiều hoặc có xuất huyết não đe dọa tính mạng, bác sĩ có thể cân nhắc các biện pháp điều trị khác như phẫu thuật mở sọ giải áp hoặc can thiệp nội mạch lấy huyết khối.

Chẩn đoán và điều trị huyết khối tĩnh mạch não ở giai đoạn sớm có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đúng phác đồ, phần lớn bệnh nhân huyết khối tĩnh mạch não có tiên lượng tốt, hồi phục hoàn toàn hoặc để lại ít di chứng.

Tuy nhiên, bác sĩ cũng cảnh báo, trong những trường hợp bệnh nặng, chẩn đoán muộn, đặc biệt khi đã có tổn thương nhu mô não rộng hoặc xuất huyết não lớn, tiên lượng sẽ rất dè dặt, tỷ lệ tử vong và tàn phế cao.

TRẦN LAM