Dấu ấn kinh tế tuần 31/3-6/4: Cú sốc thuế đối ứng, Phố Wall 'tắm máu', vàng cũng bị bán tháo

Biểu thuế áp dụng với một số đối tác thương mại được ông Trump giơ lên tại sự kiện công bố thuế đối ứng tại Vườn Hồng của Nhà Trắng ngày 2/4 - Ảnh: AP

Nỗi lo về một cuộc chiến thương mại toàn diện quy mô toàn cầu sẽ đẩy kinh tế thế giới rơi vào suy thoái đã khiến các nhà đầu tư bán tháo tài sản, bao gồm cả vàng…

Dưới đây là một số thông tin và sự kiện kinh tế thế giới quan trọng trong tuần từ ngày 31/3-6/4 do VnEconomy điểm lại:

THUẾ ĐỐI ỨNG CỦA MỸ

Ngày 2/4, ông Trump chính thức công bố kế hoạch áp thuế đối ứng được ông úp mở từ lâu, theo đó áp thuế quan cơ sở 10% với khoảng 120 đối tác thương mại và cao hơn lên tới 50% với khoảng 60 đối tác khác.

Trong đó, Trung Quốc chịu thuế đối ứng 34%, Liên minh châu Âu (EU) 20%, Ấn Độ 26%, Hàn Quốc 25%, Nhật Bản 24%... Việt Nam nằm trong nhóm chịu thuế cao nhất với 46%. Thuế đối ứng cơ sở đã có hiệu lực từ ngày 5/4, còn lại sẽ có hiệu lực từ ngày 9/4.

Canada và Mexico được miễn thuế đối ứng vì trước đó hai quốc gia này đã bị áp thuế quan 25%. Hiện tại thuế quan 25% này đang được hoãn theo các điều khoản của thỏa thuận tự do mậu dịch giữa Mỹ, Canada và Mexico (USMCA).

Ngoài ra, thép và nhôm cũng không bị áp thuế đối ứng vì đã bị áp thuế quan 25% từ tháng 2/2025. Một số mặt hàng khác gồm đồng, dược phẩm, con chip và gỗ xẻ cũng được miễn thuế đối ứng vì dự kiến sẽ được áp thuế quan riêng trong thời gian tới.

Riêng Trung Quốc chịu cả thuế đối ứng và thuế quan 20% trước đó, đưa tổng mức thuế quan bổ sung với hàng hóa từ nước này vào Mỹ lên 54%.

MỸ ÁP THUẾ SUẤT 25% VỚI Ô TÔ NHẬP KHẨU

Vào 12:01 ngày 3/4 theo giờ Mỹ, thuế quan 25% với toàn bộ ô tô nhập khẩu vào Mỹ của ông Trump có hiệu lực. Động thái này có thể định hình lại ngành công nghiệp quan trọng hàng đầu của Mỹ và làm tăng giá hàng chục triệu ô tô được bán tại Mỹ mỗi năm.

Thuế quan ô tô sẽ tác động mạnh tới các nhà xuất khẩu ô tô lớn nhất của Mỹ, bao gồm Mexico với 2,4 triệu xe năm 2024, Canada 1,1 triệu chiếc. Hàn Quốc, Nhật Bản và Đức xuất khẩu tổng cộng 3,7 triệu xe sang Mỹ năm ngoái.

TRUNG QUỐC ĐÁP TRẢ DỮ DỘI HƠN DỰ BÁO

Chưa đầy 48 giờ sau khi ông Trump công bố thuế đối ứng, ngày 4/4, Trung Quốc tuyên bố đáp trả Mỹ bằng việc áp thuế quan bổ sung với toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ từ ngày 10/4, đẩy cuộc chiến thương mại toàn cầu lên mức “nguy hiểm” - theo nhận định của nhiều chuyên gia.

Quyết định này của Bắc Kinh mạnh và áp dụng trên phạm vi lớn hơn so với dự báo của nhiều nhà phân tích.

Trung Quốc cũng đưa 11 công ty Trung Quốc vào “danh sách thực thể không đáng tin cậy” và siết xuất khẩu hàng hóa cho 16 công ty Mỹ. Bên cạnh đó, Bắc Kinh hạn chế xuất khẩu với 7 loại vật liệu đất hiếm cho Mỹ.

CANADA ĐÁP TRẢ THUẾ SUẤT 25% LÊN Ô TÔ MỸ

Ngày 3/4, Thủ tướng Canada Mark Carney thông báo nước này sẽ đáp trả bằng cách áp thuế quan 25% với những ô tô nhập khẩu từ Mỹ không nằm trong thỏa thuận USMCA. Ông Carney cho biết thuế quan này sẽ mang về cho ngân sách chính phủ Canada 5,6 tỷ USD và sẽ được dùng để hỗ trợ những doanh nghiệp và người lao động bị ảnh hưởng bởi thuế quan của ông Trump.

Hiện chưa rõ thời điểm thuế quan của Canada sẽ có hiệu lực.

BÁN THÁO LA LIỆT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

Đón nhận kế hoạch thuế đối ứng của ông Trump cao hơn dự báo cùng việc Trung Quốc đáp trả, giới đầu tư Phố Wall cuống cuồng bán tháo tài sản khiến thị trường chứng khoán Mỹ vừa có tuần tồi tệ nhất kể từ giai đoạn đỉnh dịch Covid-19 năm 2020.

Đóng cửa phiên giao dịch ngày thứ Sáu, chỉ số Nasdaq, gồm nhiều cổ phiếu công nghệ lớn, giảm 22% so với mức đỉnh gần nhất vào tháng 12/2024, chìm sâu vào trạng thái thị trường đầu cơ giá xuống (bear market).

Trong khi đó, chỉ số S&P 500 giảm 17% so với mức đỉnh gần nhất và tiến gần tới trạng thái thị trường đầu cơ giá xuống. Chỉ trong hai phiên thứ Năm và thứ Sáu, vốn hóa thị trường của chỉ số này đã giảm 5 nghìn tỷ USD.

Thị trường chứng khoán châu Âu và châu Á cũng đồng loạt giảm, đặc biệt tại các quốc gia bị ông Trump áp thuế đối ứng cao.

GIÁ DẦU THÔ SỤT MẠNH

Nguy cơ suy thoái kinh tế do chiến tranh thương mại cũng đẩy giá dầu thô giảm mạnh. Phiên giao dịch ngày thứ Sáu, giá dầu thô Brent giao sau tại thị trường London giảm 6,5%, chốt cả tuần giảm 10,9%, đánh dấu tuần giảm mạnh nhất trong 1 năm rưỡi. Giá dầu WTI cũng có tuần giảm mạnh nhất 2 năm với mức giảm 10,6%.

Một yếu tố khác cũng gây áp lực giảm lên giá dầu là OPEC+, tức Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC) và đồng minh, đẩy nhanh việc tăng sản lượng. Nhóm này dự kiến sản xuất thêm 411.000 thùng/ngày trong tháng 5, tăng từ kế hoạch trước đó là tăng 135.000 thùng/ngày.

GIÁ VÀNG LAO DỐC

Sau các động thái leo thang căng thẳng Mỹ-Trung, giới đầu tư bán tháo vàng đề bù lỗ cho các danh mục cổ phiếu cũng như các hàng hóa cơ bản khác. Trong phiên giao dịch ngày 4/4, giá vàng tuột khỏi mốc 3.100 USD/oz và có lúc về sát mốc 3.000 USD/oz.

Theo các nhà phân tích, giá vàng thế giới sụt mạnh cũng do các nhà đầu tư bán chốt lời sau khi thị trường lập đỉnh 3.169 USD/oz hôm 2/4. Tuy nhiên, tính từ đầu năm, giá vàng vẫn tăng gần 20% và liên tiếp lập đỉnh mới.

NHIỀU NƯỚC ĐỀ NGHỊ GIẢM THUẾ SUẤT VỚI MỸ

Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên đưa ra đề nghị để đàm phán thuế quan đối ứng với Mỹ. Tối ngày 4/4, Tổng Bí thư Tô Lâm đã điện đàm với ông Trump và cho biết Việt Nam sẵn sàng đưa thuế quan về 0% đối với hàng hóa Mỹ.

Campuchia cũng thông báo giảm thuế 19 nhóm hàng nhập khẩu Mỹ từ mức cao nhất 35% xuống còn 5%. Trong thư gửi ông Trump ngày 4/4, Thủ tướng Campuchia Hun Manet cho biết động thái này nhằm thể hiện thiện chí và tăng cường quan hệ thương mại song phương với Mỹ. Campuchia bị ông Trump đáp thuế đối ứng 49%.

Cùng ngày, Thái Lan - quốc gia chịu thuế đối ứng 37% của ông Trump - cũng thông báo sẽ nhập khẩu thêm ôtô, đồ điện tử, khí hóa lỏng Mỹ để thu hẹp thặng dư thương mại với Mỹ.

TỔNG THỐNG TRUMP GIA HẠN THƯƠNG VỤ MUA TIKTOK THÊM 75 NGÀY

Vào ngày 5/4, hạn chót để hoàn thành thương vụ mua TikTok tại Mỹ, ông Trump đã gia hạn thêm 75 ngày để hai bên có thêm thời gian đàm phán. Trước đó, ông Trump nói rằng sẽ giảm bớt thuế quan cho Trung Quốc nêu Bắc Kinh thúc đẩy công ty mẹ ByteDance của TikTok thoái vốn khỏi TikTok chi nhánh Mỹ. Nếu không đạt thỏa thuận trong vòng 75 ngày tới, TikTok sẽ phải dừng hoạt động vĩnh viễn tại Mỹ.

Hoài Thu