Đảng trong lòng người Mông nơi gập ghềnh đá núi - Bài 3: Vững vàng trước khó khăn, hướng về tương lai tươi sáng (tiếp theo và hết)

Mong được “hợp thức hóa” đất và người

Ánh sáng từ bếp lửa hắt lên nhìn rõ những khuôn mặt trầm tư của bà con người Mông thôn Làng Mảnh khi nghe nhắc tới điện lưới quốc gia. Bí thư Chi bộ thôn Làng Mảnh Hờ A Trừ lấy than củi vẽ lên nền bếp bản đồ của thôn Làng Mảnh, những vị trí cột điện cao thế trong tưởng tượng của Bí thư Chi bộ đẹp đến mê hồn, giọng nói đầy ước ao: “Nếu có điện lưới chạy được tủ lạnh, các loại quạt, chạy máy cưa, máy trộn bê-tông thì tuyệt lắm”.

Tiếp lời đồng chí Bí thư Chi bộ, ông Hờ A Chú - người có uy tín trong thôn - tâm sự: “Nếu có thêm sóng điện thoại nữa thì tốt quá. Bởi, nay ở thôn chỉ có mấy điểm cao là có sóng, mỗi khi muốn gọi điện thoại, mọi người đều phải lên “đúng vị trí”. Gặp hôm trời mây mù, mưa bão thì cả thôn không có sóng điện thoại”.

Trao đổi, trò chuyện với các đảng viên trong Chi bộ và người dân thôn Làng Mảnh, chúng tôi được bà con “tiết lộ” mức giá vật liệu xây dựng cũng có sự chênh lệch rất cao so với các thôn khác có đường giao thông thuận lợi. Ví dụ, cát xây dựng dưới chân núi (giáp xã Nậm Mười, huyện Văn Chấn) có giá là 300.000 đồng/m3, thì lên tới trung tâm thôn Làng Mảnh là gần 1 triệu đồng/m3; hay xi măng dưới chân núi có giá 65.000 đồng/bao thì lên tới trung tâm thôn Làng Mảnh là 100.000 đồng/bao.

Người dân thôn Làng Mảnh thu hoạch chè.

Ngoài ra, người dân thôn Làng Mảnh cũng chưa thể làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũng như vay vốn phát triển sản xuất... Vì “người dân thôn Làng Mảnh mang hộ khẩu của xã Sùng Đô, huyện Văn Chấn, nhưng mảnh đất cha ông để lại lại nằm trên bản đồ của xã Phong Dụ Thượng, huyện Văn Yên. Sự kỳ quặc ấy đã tồn tại khá lâu, đó là từ khi có Bản đồ 364, được lập theo Chỉ thị số 364-CT ngày 6-11-1991 của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng “về việc giải quyết những tranh chấp đất đai liên quan đến địa giới hành chính, huyện, xã”. Điều này gây rất nhiều khó khăn cho Làng Mảnh”, đồng chí Hờ A Trừ trầm tư nói với mọi người.

Từ chuyện trăn trở, mong muốn của bà con thôn Làng Mảnh, chúng tôi có cuộc phỏng vấn, trò chuyện với đồng chí Phạm Thái Sơn, Phó chủ tịch UBND huyện Văn Chấn và được biết, trước đây theo Bản đồ 299 là bản đồ phân loại đất theo Chỉ thị 299/TTg ngày 10-11-1980 của Thủ tướng Chính phủ “về công tác đo đạc, phân hạng, đăng ký ruộng đất trong cả nước”, thôn Làng Mảnh thuộc địa phận xã Sùng Đô, huyện Văn Chấn.

Nhưng theo Bản đồ 364, thôn Làng Mảnh lại thuộc địa phận xã Phong Dụ Thượng (huyện Văn Yên). Nguyên nhân là do hạn chế của việc lập hồ sơ, bản đồ địa giới đơn vị hành chính trong điều kiện khoa học kỹ thuật bản đồ nước ta thời kỳ thập niên 1990 thế kỷ trước còn lạc hậu, nhân lực, vật lực bảo đảm cho hoạt động điều tra, khảo sát thực địa, địa hình còn thiếu thốn.

Phụ nữ người dân tộc Mông Làng Mảnh tham gia giao lưu văn nghệ trong dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025.

Thực hiện các Quyết định của Trung ương, của tỉnh về “Hoàn thiện, hiện đại hóa hồ sơ, bản đồ địa giới hành chính và xây dựng cơ sở dữ liệu về địa giới hành chính”, từ năm 2018 đến nay, UBND huyện Văn Chấn phối hợp với Sở Nội vụ tỉnh Yên Bái và đơn vị thi công: Công ty TNHH Một thành viên Nhà xuất bản Tài nguyên Môi trường và Bản đồ Việt Nam đã tổ chức triển khai công tác kiểm tra, đối chiếu hồ sơ bản đồ; đi thực địa kiểm tra tuyến địa giới, mốc địa giới, xác định vị trí cắm mốc địa giới hành chính, cập nhật nội dung bản đồ, lập hồ sơ, bản đồ địa giới hành chính gốc ngoại nghiệp tại huyện Văn Chấn.

Trong quá trình triển khai thực hiện, huyện Văn Chấn và huyện Văn Yên đã tổ chức Hội nghị hiệp thương để các xã giáp ranh xem xét, thống nhất điều chỉnh địa giới hành chính cho phù hợp với lịch sử, phong tục tập quán lâu đời của nhân dân và sự quản lý của chính quyền địa phương.

Tại hội nghị, hai bên đã thống nhất chỉnh lý 1.353,4ha, trong đó có đất canh tác và đất ở của nhân dân thôn Làng Mảnh và thôn Giàng Pằng, xã Sùng Đô thuộc địa giới hành chính 364 xã Phong Dụ Thượng về xã Sùng Đô quản lý. Hiện nay hồ sơ đang được đơn vị thi công 513: Công ty TNHH Một thành viên Nhà xuất bản Tài nguyên Môi trường và Bản đồ Việt Nam hoàn thiện theo quy định. UBND huyện Văn Chấn cũng đã đề nghị lên cấp có thẩm quyền, kéo điện lưới quốc gia tới thôn Làng Mảnh và xây dựng trạm phát sóng di động khu vực thôn Làng Mảnh.

Hứa hẹn sự phát triển mạnh mẽ

Quá trình khảo sát, tìm hiểu ở thôn Làng Mảnh, với tấm lòng hiếu khách, chúng tôi đã được bà con trong thôn mời cơm. Những bữa cơm có thịt lợn, thịt gà và rau xanh - là sản phẩm tăng gia của người dân. Đồng chí Giàng A Lểnh, Phó bí thư Chi bộ thôn Làng Mảnh giải thích, trước kia, khách đến thôn là được chiêu đãi thịt chim, thịt thú rừng. Nhưng từ năm 2023, Chi bộ đã ra nghị quyết lãnh đạo không săn, bắt chim, thú rừng. Mục đích để chim, thú rừng quay về cùng làm du lịch xanh với người dân thôn Làng Mảnh.

Theo đó, Chi bộ phân công từng đảng viên đến từng nhà dân vận động: “Nếu bắt chim, thú thì chỉ có ăn trong một ngày. Chặt cây, bứng cây đem đi bán thì chỉ no được một tuần. Nhưng nếu bảo vệ chim, thú, chăm sóc cây rừng, cây chè thì đời mình, đời con, đời cháu đều được hưởng lợi”. Trước cái lý, cái tình của các đảng viên, mỗi người dân thôn Làng Mảnh đã trở thành một “kiểm lâm viên” mẫn cán.

Thôn Làng Mảnh tổ chức các trò chơi dân gian trong dịp kỷ niệm 79 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Để thế hệ trẻ có kiến thức, góp sức xây dựng quê hương, các đảng viên trong chi bộ hằng tuần đều đến từng hộ dân nắm tình hình và vận động học sinh đến lớp đúng giờ, không bỏ học, vận động phụ huynh học sinh tích cực tham gia vào hỗ trợ cuộc sống của các thầy cô giáo bám bản. Từ chỗ trước đây có không ít trẻ em bỏ học, nay tỷ lệ đi học ở thôn Làng Mảnh đã đạt 100%, từ cấp mầm non đến trung học cơ sở. Trong thôn đã có người học lên đến đại học như Hờ A Dơ, sinh viên Đại học Nông Lâm Thái Nguyên cùng nhiều em đang theo học trung cấp, cao đẳng nghề. Đây là những hạt giống quan trọng mang tri thức về xây dựng thôn Làng Mảnh.

Làng Mảnh hiện có tới 102ha chè shan tuyết cổ thụ, nhiều cây tuổi đời vài trăm năm. Lá dày, thơm, vị chát dịu, được người sành trà đánh giá rất cao. Hiện tại, người dân chỉ mới hái tươi, phơi khô bán cho thương lái với giá rẻ. Nhưng nếu có điện, có đường vận chuyển ổn định, họ có thể chế biến sâu, xây dựng thương hiệu trà bản địa. Đặc biệt, nếp sinh hoạt người Mông nơi đây vẫn giữ nguyên bản sắc: Từ lễ hội Gầu Tào đầu năm đến những điệu khèn mùa cưới, mùa xuân. Những yếu tố đó kết hợp với khí hậu mát mẻ quanh năm, cộng với con đường hành quân của bộ đội năm xưa trên địa bàn thôn sẽ tạo nên một tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng rõ rệt.

Cô và trò điểm trường Làng Mảnh, Trường mầm non Sùng Đô tổ chức các hoạt động chào mừng kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12-1944 / 22-12-2024) và 35 năm Ngày Hội quốc phòng toàn dân (22-12-1989/22-12-2024)

Không chờ ai vẽ hộ bản thiết kế, đầu năm 2025, Chi bộ thôn Làng Mảnh đã sinh hoạt bàn biện pháp lãnh đạo làm tốt công tác chuẩn bị để cả thôn làm du lịch. Đồng chí Hờ A Bùa, Phó chủ tịch UBND xã Sùng Đô, đảng viên sinh hoạt tại Chi bộ thôn Làng Mảnh, được Chi bộ giao nhiệm vụ xây dựng kế hoạch cụ thể, trước mắt là khảo sát các hộ có nhà ở đủ điều kiện cải tạo làm homestay.

“Nếu có đường ô tô vào tận bản, chúng tôi sẽ mở ngay các nhà nghỉ homestay, đưa du khách đi hái chè, xem trình diễn khèn Mông, trải nghiệm trên con đường bộ đội hành quân, thưởng thức măng sặt, thịt gà, thịt lợn bản địa. Tôi tin rằng du lịch sẽ mang lại cho người dân trong thôn một cuộc sống mới” - tiếng nói của đồng chí Hờ A Bùa vang lên chắc nịch như thể hiện quyết tâm của cả thôn Làng Mảnh.

Nói về việc làm du lịch trong tương lai, đồng chí Hoàng Quốc Hưng, Bí thư Đảng ủy xã Sùng Đô phấn khởi: "Đồng hành với người dân Làng Mảnh, cấp ủy, chính quyền địa phương đang lên kế hoạch xây dựng các tổ hợp tác thu gom nông sản của bà con thôn Làng Mảnh và các thôn lân cận để chuyển đổi sản xuất hàng hóa nhỏ lẻ sang nền sản xuất tập trung".

Chúng tôi tin tưởng rằng, với sự vào cuộc quyết liệt của các cấp chính quyền huyện Văn Chấn, với tình yêu Đảng thiết tha và nồng ấm, thời gian không xa nữa, đất và người thôn Làng Mảnh sẽ được hợp nhất, đường ô tô sẽ vào tận thôn, điện sinh hoạt kéo đến từng gia đình và sóng điện thoại sẽ phủ khắp bầu trời Làng Mảnh. Hòa vào bức tranh tươi sáng, người dân các địa phương trên địa bàn cả nước sẽ được chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của thôn Làng Mảnh - nơi có 100% đồng bào dân tộc Mông luôn một lòng theo Đảng, theo cách mạng.

Bài và ảnh: THẮNG HÀ - VIỆT ĐỨC THÀNH