Đảm bảo độ tin cậy với chứng chỉ ngoại ngữ

Theo thông báo tuyển sinh vào lớp 10 năm học tới của Trường THCS và THPT Nguyễn Siêu (quận Cầu Giấy, Hà Nội), một số đối tượng được ưu tiên, trong đó, học sinh có chứng chỉ Cambridge English/IELTS/SAT/AP vượt trình độ so với lứa tuổi (ưu tiên thí sinh đã thi chứng chỉ tại VN236) và học sinh có các chứng chỉ quốc tế khác được chứng nhận bởi các trường đại học, các tổ chức quốc tế uy tín do Cục Kiểm định chất lượng, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) công nhận.

Cụ thể, trường ưu tiên tuyển học sinh có IELTS từ 6.0, Cambridge PET từ 160 trở lên được miễn bài kiểm tra tiếng Anh. Ngoài ra, học sinh có chứng chỉ tiếng Anh cao có thể được xét để học phân hóa SAT ngay từ đầu lớp 10 và cộng với các giải thưởng học thuật, dự án xã hội sẽ được xét cấp học bổng 10-100% học phí. Tuy nhiên, đại diện nhà trường khẳng định chứng chỉ ngoại ngữ chỉ là một công cụ nên thí sinh sẽ chỉ được miễn bài thi tiếng Anh đầu vào chứ không cộng điểm hay tuyển thẳng.

Tuy nhiên, cũng có những trường áp dụng tuyển thẳng, ưu tiên với các thí sinh có chứng chỉ IELTS ở các năm trước như Hệ thống giáo dục Lômônôxốp (Hà Nội) lại ngừng áp dụng chính sách này sau một số năm thực hiện xét tuyển thẳng, ưu tiên với nhóm đối tượng này. Từ năm 2021, Nghệ An là địa phương đầu tiên trên cả nước áp dụng chính sách tuyển thẳng thí sinh có IELTS vào lớp 10 công lập. Năm học 2023 - 2024, thí sinh đủ điều kiện đầu vào Trường THPT chuyên Phan Bội Châu phải đạt tối thiểu 7.0 IELTS trở lên. Nhưng tới năm học này, Nghệ An lại bỏ quy định xét tuyển thẳng thí sinh có chứng chỉ quốc tế theo đề án phát triển ngoại ngữ của tỉnh.

Điều này được giải thích là từ cuối tháng 2/2024, Bộ GDĐT đã yêu cầu các địa phương không được tuyển thẳng, cộng điểm cho thí sinh đạt giải học sinh giỏi cấp tỉnh, có chứng chỉ ngoại ngữ trong xét tuyển lớp 10 theo quy định.

Theo PGS.TS Nguyễn Xuân Thành - Vụ trưởng Giáo dục Trung học (Bộ GDĐT), việc cộng điểm hay xét tuyển thẳng vào lớp 10 với thí sinh có chứng chỉ IELTS có thể gây mất công bằng đối với thí sinh ở các địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn.

PGS.TS Trần Xuân Nhĩ - nguyên Thứ trưởng Bộ GDĐT nhìn nhận, cơn sốt chứng chỉ IELTS không chỉ xuất hiện tại Hà Nội mà trên nhiều địa phương của cả nước, không ít trường áp dụng tuyển thẳng thí sinh có thành tích IELTS để vào trường. Đối với các trường ngoài công lập, do có các hệ đào tạo khác nhau nên việc yêu cầu đảm bảo khả năng ngoại ngữ để theo học là hoàn toàn bình thường, tùy thuộc vào mục tiêu của nhà trường nhưng nếu áp dụng trong các trường THPT công lập là không phù hợp, không công bằng với mọi học sinh.

Không chỉ ở cấp THCS, THPT mà đối với tuyển sinh đại học, phương án xét tuyển kết hợp có chứng chỉ IELTS hoặc các chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế cũng được hơn 40 trường sử dụng trong mùa tuyển sinh vừa qua. Đây cũng là xu hướng được nhiều trường đại học trên thế giới áp dụng để tuyển sinh những năm gần đây. Song trước thực trạng gian lận thi chứng chỉ IELTS gia tăng thời gian gần đây, nhiều trường ĐH danh tiếng trên thế giới đã điều chỉnh chính sách tuyển sinh, đặc biệt đối với các yêu cầu liên quan đến chứng chỉ IELTS.

Tại Việt Nam, thời điểm cuối năm 2022 từng xảy ra sự kiện tạm hoãn tất cả kỳ thi IELTS tại Việt Nam do chưa đảm bảo theo quy định về liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ của nước ngoài tại Thông tư số 11. Đại diện Bộ GDĐT khi đó cho biết, bên cạnh những mặt tích cực, việc liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ ngoại ngữ ở Việt Nam cũng còn nhiều vấn đề bất cập. Những dấu hiệu tiêu cực được nhắc đến như: thi hộ, gian lận trong hồ sơ, giả mạo giấy tờ... gây ra dư luận xấu, ảnh hưởng đến quyền lợi của người được cấp chứng chỉ, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của các tổ chức triển khai thi, cấp chứng chỉ nghiêm túc. Chính vì vậy, không chỉ đòi hỏi sự vào cuộc sát sao của các cơ quan quản lý, tăng cường thanh kiểm tra các điều kiện, tiêu chí liên kết tổ chức thi các chứng chỉ quốc tế và cả Việt Nam mà còn có chế tài xử lý nghiêm nếu phát hiện sai phạm để bảo vệ độ tin cậy của các kỳ thi này.

Lâm An