Đại biểu Quốc hội đề nghị làm rõ thuốc nào được bán qua mạng

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà (đoàn Hà Nội) cho rằng thuốc bán qua mạng chỉ nên là thuốc không kê đơn.

Chiều 29/8, Hội nghị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) chuyên trách lần thứ 6 Quốc hội khóa XV họp bàn về một số nội dung cần thảo luận của Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Dược, trước khi trình Quốc hội thông qua vào tháng 10 tới.

Đa số ý kiến tán thành với nhiều nội dung được tiếp thu, chỉnh lý của dự thảo Luật; cho rằng, về cơ bản đã bảo đảm tính khả thi, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật và đủ điều kiện trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp tới.

Tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề còn ý kiến khác nhau liên quan đến danh mục thuốc được phép bán qua thương mại điện tử, vấn đề đảm bảo công bằng giá thuốc đối với chuỗi nhà thuốc và nhà thuốc riêng lẻ...

Thuốc kê đơn có được bán qua thương mại điện tử?

Về kinh doanh thuốc, nguyên liệu làm thuốc theo phương thức thương mại điện tử, tại Khoản 1a, Điều 42 dự thảo Luật sửa đổi có quy định “thuốc bán lẻ theo phương thức thương mại điện tử phải thuộc danh mục thuốc không kê đơn, thuốc thuộc danh mục hạn chế bán lẻ, thuốc phải kiểm soát đặc biệt”; “Thuốc, nguyên liệu làm thuốc được bán buôn theo phương thức thương mại điện tử trừ các thuốc, nguyên liệu làm thuốc phải kiểm soát đặc biệt”.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà (đoàn TP Hà Nội) nhận xét, nội dung này đã được Ban soạn thảo chỉnh sửa rất nhiều lần. Theo đó, nếu bán lẻ theo phương thức thương mại điện tử thì sẽ thực hiện danh mục thuốc không kê đơn. Tuy nhiên, Dự thảo quy định một hình thức nữa là bán buôn theo phương thức thương mại điện tử, tức là bán cả thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn, các thuốc quản lý đặc biệt và nguyên liệu làm thuốc.

Đại biểu cho rằng việc triển khai hình thức này sẽ rất vướng mắc trong thực tiễn, bởi vì nếu kinh doanh theo phương thức thương mại điện tử thì khó phân biệt được hình thức bán buôn hay bán lẻ.

Theo quy định việc bán buôn thuốc không phải là bán nhiều, bán lẻ thuốc không phải là bán ít mà bán buôn thuốc là bán cho một cơ sở có pháp nhân, bán lẻ thuốc là bán đến tay người tiêu dùng. Như vậy, cơ sở bán buôn thuốc cần phải chứng minh được mình bán cho ai, bán cho một nhà thuốc hoặc một công ty dược.

Bà Hà phân tích, pháp luật quy định nếu cơ sở kinh doanh thuốc mà không bán đúng đối tượng vào các cơ sở có pháp nhân thì bị phạt từ 20 triệu đến 30 triệu đồng. Như vậy, trong giao dịch bán buôn thuốc thực tế thì cơ sở bán buôn thuốc có trách nhiệm xác định bên mua có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược để thực hiện việc mua bán.

"Trên môi trường thương mại điện tử thì trách nhiệm này thuộc về bên bán thuốc hay là bên sàn thương mại điện tử? Sàn thương mại điện tử lại không phải là cơ sở kinh doanh dược nên rất khó phân biệt được giữa hình thức bán buôn và bán lẻ", đại biểu nêu vấn đề.

Hội nghị ĐBQH chuyên trách bàn về một số nội dung cần thảo luận của Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Dược chiều 29/8.

Hơn nữa, theo đại biểu, việc quy định là thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn, nguyên liệu làm thuốc thực sự cũng rất khó khăn, bởi vì có rất nhiều loại thuốc phải kê đơn theo giới hạn nồng độ. "Acyclovir là thuốc bôi ngoài da, nếu với nồng độ dưới 5% là thuốc không kê đơn nhưng trên 5% lại là thuốc kê đơn, như vậy chúng ta rất khó phân biệt là thuốc kê đơn hay không kê đơn trên sàn giao dịch thương mại điện tử", bà Hà dẫn chứng.

Từ đó, đại biểu nghị đã thương mại điện tử thì chỉ bán thuốc không kê đơn. Đây là một mô hình rất nhiều nước trên thế giới đã áp dụng.

Trong khi đó, ĐBQH Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) cho rằng, quy định “thuốc bán lẻ theo phương thức thương mại điện tử phải thuộc danh mục thuốc không kê đơn, thuốc thuộc danh mục hạn chế bán lẻ, thuốc phải kiểm soát đặc biệt” là đúng nhưng chưa đủ.

Bởi, việc khám, chữa bệnh từ xa đang dần phát triển, việc kê đơn thuốc tất nhiên phải là kê đơn điện tử, bệnh án điện tử… để đưa thuốc đến tận nhà cho người bệnh, đó chính là thương mại điện tử.

ĐBQH Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) phát biểu chiều 29/8

Từ đó, đại biểu Nguyễn Anh Trí đề nghị, cần có thêm quy định cho phép bán thuốc qua mạng cho những trường hợp thực hiện khám, chữa bệnh từ xa với điều kiện: một là, thuốc phải do một nhà thuốc có uy tín, được cho phép mới cung cấp thuốc; hai là, người giao hàng là người có đăng ký và do nhà thuốc đó quản lý.

Đảm bảo bình đẳng về giá thuốc

Một điểm đáng lưu ý của dự thảo Luật là quy định “giá bán buôn thuốc dự kiến là giá bán buôn tối đa do cơ sở nhập khẩu thuốc, cơ sở sản xuất thuốc xác định trước khi bán lô thuốc đầu tiên ra thị trường mà các cơ sở bán buôn thuốc không được bán cao hơn mức giá này”.

Dự thảo cũng đưa ra các yêu cầu cụ thể về việc công bố, công bố lại, kê khai, niêm yết giá bán buôn thuốc dự kiến.

Về vấn đề này, đại biểu Trần Thị Nhị Hà cho rằng cần thiết phải có biện pháp quản lý, song yêu cầu “các cơ sở bán buôn thuốc không được bán cao hơn” mức giá công bố lại chưa thật chặt chẽ và công bằng.

Đại biểu dẫn chứng, những cơ sở tổ chức chuỗi nhà thuốc hoàn toàn có thể nhập khẩu thuốc rồi công bố giá thuốc dự kiến tối đa rất thấp, có thể không có lợi nhuận. Khi đó, các cơ sở bán buôn thuốc không được bán cao hơn mức giá đó thì gặp khó khăn, còn các nhà thuốc trong chuỗi lại có thể bán lẻ.

“Khi đó gây tình trạng thuốc độc quyền, khó khăn cho nhà thuốc lẻ không thuộc chuỗi nhà thuốc”, bà Hà nêu vấn đề và đề nghị quy định hệ số bán lẻ với hoạt động của chuỗi nhà thuốc, đảm bảo bình đẳng dù có chuỗi hay không.

Dự thảo Luật cũng đưa ra hai khái niệm mới là "cơ sở tổ chức chuỗi nhà thuốc" và "nhà thuốc hoạt động trong chuỗi". Đây là một mô hình kinh doanh phù hợp với thực tiễn hiện nay và được áp dụng rộng rãi tại nhiều quốc gia. Tuy nhiên, để đảm bảo cạnh tranh lành mạnh và bảo vệ quyền lợi của các nhà thuốc, đại biểu Hà cho rằng cần có quy định về hạn ngạch bán lẻ đối với chuỗi nhà thuốc. Điều này nhằm mục tiêu tạo điều kiện bình đẳng cho tất cả các nhà thuốc, dù là thành viên của chuỗi hay hoạt động độc lập.

Ngoài ra, một số ý kiến đại biểu khác đề nghị có chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư phát triển công nghiệp dược, đặc biệt là nghiên cứu, phát triển nguồn gen dược liệu; một số đại biểu khác đề nghị xem xét lại quy định về đối tượng vùng áp dụng chính sách ưu đãi phát triển công nghiệp dược theo hướng tạo điều kiện phát triển đồng đều cho các vùng miền...

Giải trình các ý kiến của ĐBQH, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, đây là một dự án luật rất quan trọng. Vì vậy, cơ quan chủ trì soạn thảo xin tiếp thu toàn bộ các ý kiến của các đại biểu Quốc hội nêu trong hội nghị, tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện dự án Luật một cách tốt nhất để trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội Khóa XV vào tháng 10 tới đây.

Minh Minh