Đã có lộ trình chính thức chuyển đổi, giải thể các Phòng Công chứng

Mới đây, Chính phủ vừa ban hành Nghị định 104/2025 (có hiệu lực kể từ ngày 1-7) quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Công chứng. Một trong những nội dung đáng chú ý trong Nghị định này đó là xây dựng đề án chuyển đổi các phòng Công chứng (PCC) thành Văn phòng Công chứng và lộ trình thực hiện.

Sở Tư pháp chủ trì xây dựng đề án chuyển đổi

Cụ thể, Sở Tư pháp chủ trì, phối hợp với các sở, ngành có liên quan và Hội công chứng viên tại địa phương xây dựng Đề án chuyển đổi PCC thành VPCC, trình UBND cấp tỉnh. Việc xây dựng đề án phải lấy ý kiến của công chứng viên, viên chức khác, người lao động đang làm việc tại PCC dự kiến chuyển đổi, tổ chức chính trị, chính trị - xã hội tại Phòng công chứng (nếu có).

Đề án chuyển đổi bao gồm các nội dung chủ yếu như: (1) Sự cần thiết chuyển đổi PCC; (2) Kết quả tổ chức, hoạt động trong 03 năm gần nhất: số tiền nộp ngân sách và nộp thuế; số lượng việc công chứng, chứng thực...; (3) Phương thức chuyển đổi chuyển cho các Công chứng viên hay đấu giá; (4) Dự kiến phương án giải quyết chế độ, chính sách đối với công chứng viên, viên chức khác, người lao động...

Chậm nhất là hết năm 2028 phải thực hiện chuyển đổi xong các Phòng công chứng thành Văn phòng Công chứng. Ảnh: ĐẶNG LÊ

Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được văn bản đề nghị của Sở Tư pháp kèm theo đề án, UBND cấp tỉnh ra quyết định phê duyệt đề án, gửi Sở Tư pháp, Hội công chứng tại địa phương và PCC dự kiến chuyển đổi; trường hợp từ chối phải thông báo bằng văn bản có nêu rõ lý do cho cơ quan, tổ chức.

Sau khi được UBND tỉnh phê duyệt đề án, Sở Tư pháp phối hợp với sở, ngành liên quan tại địa phương để thực hiện chuyển đổi theo đề án đã được phê duyệt.

2 phương thức chuyển đổi

Về phương thức chuyển đổi, Điều 10 của nghị định đưa ra hai phương thức chuyển đổi, đó là chuyển giao cho chính các Công chứng viên của PCC đó hoặc đưa ra bán đấu giá.

Theo đó, trường hợp quyền nhận chuyển đổi PCC được chuyển giao cho các công chứng viên đang là viên chức của PCC thì giá quyền nhận chuyển đổi PCC được xác định là số tiền nộp ngân sách và nộp thuế trung bình trong 3 năm gần nhất của PCC dự kiến chuyển đổi.

Trường hợp công chứng viên của PCC không nhận chuyển đổi PCC hoặc không đủ điều kiện để nhận chuyển đổi thì quyền nhận chuyển đổi PCC được tổ chức bán đấu giá. Giá khởi điểm để đấu giá được xác định là số tiền nộp ngân sách và nộp thuế trung bình trong 3 năm gần nhất của PCC. Việc bán đấu giá được thực hiện theo trình tự, thủ tục bán đấu giá tài sản công.

Cạnh đó, quyền nhận chuyển đổi PCC không bao gồm giá trị trụ sở, trang thiết bị và tài sản khác thuộc sở hữu của Nhà nước mà PCC đó đang quản lý, sử dụng.

Về chế độ, chính sách đối với công chứng viên, viên chức khác, người lao động của PCC được chuyển đổi thực hiện theo quy định của pháp luật đối với đơn vị sự nghiệp công lập chấm dứt hoạt động và pháp luật có liên quan.

Tương tự, việc xử lý tài sản thuộc sở hữu Nhà nước tại PCC được chuyển đổi được thực hiện theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công.

Trường hợp các PCC thuộc trường hợp chuyển đổi thành VPCC theo quy định của Luật Công chứng mà không chuyển đổi được thì bị giải thể. Việc giải thể chỉ được thực hiện khi đáp ứng các điều kiện quy định tại khoản 2 Điều 22 Luật Công chứng và giải quyết chế độ, chính sách cho công chứng viên, viên chức khác, người lao động của PCC theo quy định.

Hạn chót: Hết năm 2028 phải hoàn thành

Về lộ trình thực hiện, Điều 15 của nghị định quy định rõ căn cứ mức tự chủ tài chính của PCC, lộ trình hoàn thành việc chuyển đổi, giải thể PCC tại các địa phương được thực hiện như sau:

- Đối với các PCC tự bảo đảm toàn bộ chi thường xuyên và chi đầu tư: Chậm nhất là ngày 31-12-2026.

Đối với các PCC tự bảo đảm toàn bộ chi thường xuyên: Chậm nhất là ngày 31-12-2027.

Đối với các PCC không thuộc hai trường hợp trên là chậm nhất là ngày 31-12-2028.

UBND cấp tỉnh căn cứ quy định của Luật Công chứng, Nghị định này, pháp luật về tổ chức, sắp xếp lại đơn vị sự nghiệp công lập và tình hình thực tế tại địa phương để quyết định việc chuyển đổi, giải thể các PCC của địa phương phù hợp với lộ trình.

HỮU ĐĂNG