Cuộc đàm phán sáp nhập Honda-Nissan phơi bày mối đe dọa của xe điện Trung Quốc đối với Nhật Bản

Đây không chỉ là vấn đề sống còn của hai thương hiệu mà còn mang ý nghĩa chiến lược đối với toàn bộ ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản.

Xe điện Trung Quốc: Thách thức lớn đối với ngành công nghiệp Nhật Bản

Trong những năm gần đây, các thương hiệu ô tô Trung Quốc như BYD đã khuấy đảo thị trường toàn cầu, đặc biệt là ở lĩnh vực xe điện và hybrid. Những mẫu xe được trang bị phần mềm tiên tiến, tích hợp công nghệ tự lái và trải nghiệm kỹ thuật số đang chiếm lĩnh thị trường, gây áp lực lớn lên các nhà sản xuất ô tô truyền thống.

Đối với Nhật Bản, sự chuyển dịch mạnh mẽ sang xe điện không chỉ làm lung lay vị thế của các thương hiệu lớn mà còn đe dọa đến chuỗi cung ứng sản xuất ô tô – vốn là xương sống của nền kinh tế quốc gia trong nhiều thập kỷ.

Xe điện Trung Quốc Xiaomi

Honda và Nissan: Hợp nhất để tự vệ

Honda, nhà sản xuất ô tô lớn thứ 2 Nhật Bả và Nissan, hãng lớn thứ 3, hiện đang thảo luận để tăng cường mối quan hệ hợp tác, bao gồm khả năng thành lập một công ty mẹ. Theo các nguồn tin thân cận, một vụ sáp nhập tiềm năng đang được đặt lên bàn đàm phán.

Sự hợp tác này không đơn thuần là lựa chọn chiến lược mà mang tính phòng thủ, khi cả hai hãng đang chứng kiến thị phần giảm sút nghiêm trọng tại Trung Quốc – thị trường ô tô lớn nhất thế giới.

- Honda: Ghi nhận lợi nhuận quý giảm 15% trong tháng trước, bị ảnh hưởng bởi sự sụt giảm doanh số tại Trung Quốc. Hãng cũng đã cắt giảm lao động tại thị trường này.

- Nissan: Đối mặt với khó khăn kéo dài, Nissan dự kiến cắt giảm 9.000 việc làm trên toàn cầu, đồng thời giảm 20% năng lực sản xuất, chủ yếu do doanh số tại Trung Quốc và Mỹ lao dốc.

Cuộc đàm phán sáp nhập Honda-Nissan

Nguy cơ và cơ hội từ sự chuyển dịch ngành

Những thách thức này không chỉ là vấn đề riêng của Honda và Nissan. Theo ông Sanshiro Fukao, thành viên điều hành tại Viện nghiên cứu Itochu, tốc độ đổi mới của xe điện Trung Quốc đang khiến các hãng xe Nhật Bản không còn thời gian để duy trì chiến lược kinh doanh cũ.

“Không thể tiếp tục hợp tác theo kiểu truyền thống, rồi tái đầu tư vào những kế hoạch kéo dài 5 năm. Ngành ô tô Nhật Bản cần một cú hích mạnh mẽ hơn để đối mặt với thực tế,” ông Fukao cảnh báo.

Takumi Tsunoda, nhà kinh tế tại Viện nghiên cứu Ngân hàng Trung ương Shinkin, cũng nhấn mạnh rằng bất kỳ sự suy yếu nào trong ngành ô tô Nhật Bản đều sẽ ảnh hưởng sâu rộng đến toàn bộ nền kinh tế quốc gia.

Tầm quan trọng của ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản

Ngành ô tô không chỉ là trụ cột của nền kinh tế Nhật Bản mà còn là nguồn sống của hàng triệu lao động. Theo khảo sát của Teikoku Databank, chuỗi cung ứng ô tô Nhật Bản bao gồm khoảng 60.000 công ty, với tổng giao dịch kinh doanh ước đạt 42 nghìn tỷ yên (270 tỷ USD), chiếm 7% GDP của đất nước trong năm tài chính 2023.

Ngành công nghiệp này hiện đang tạo việc làm cho hơn 5 triệu người, tương đương 8% lực lượng lao động toàn quốc, theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản.

Từ triết lý “monozukuri” đến thách thức kỷ nguyên số

Ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản từ lâu đã nổi tiếng với triết lý “monozukuri” – tinh thần làm việc thủ công đỉnh cao, kết hợp quy trình sản xuất hiện đại. Những giá trị này từng giúp các hãng xe Nhật thống trị thị trường toàn cầu từ cuối những năm 1970.

Từ triết lý “monozukuri” đến thách thức kỷ nguyên số

Tuy nhiên, sự chuyển dịch sang xe điện thông minh đã khiến người tiêu dùng chú trọng hơn vào trải nghiệm phần mềm và công nghệ số. Đây là lĩnh vực mà các nhà sản xuất Trung Quốc đang làm rất tốt, còn các hãng xe Nhật vẫn chậm chân hơn so với đối thủ.

Ngay cả Toyota – hãng xe lớn nhất Nhật Bản – cũng từng lên tiếng cảnh báo rằng việc chuyển đổi hoàn toàn sang xe điện có thể dẫn đến mất việc làm hàng loạt trong ngành, đặc biệt là ở các nhà cung cấp linh kiện động cơ truyền thống.

Hợp nhất để cạnh tranh

Một vụ sáp nhập giữa Honda và Nissan, nếu xảy ra, có thể giúp cả hai hãng cắt giảm chi phí, tối ưu nguồn lực và tăng cường khả năng cạnh tranh toàn cầu.

Tuy nhiên, mối lo ngại về việc làm và sản xuất tại địa phương vẫn là bài toán cần giải quyết. Ông Eikei Suzuki, nhà lập pháp Đảng Dân chủ Tự do, đại diện cho tỉnh Mie – nơi có nhà máy Honda – bày tỏ hy vọng rằng sự hợp nhất này sẽ không gây ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất và việc làm tại Nhật Bản.

“Chúng tôi mong rằng vấn đề lao động địa phương sẽ được xem xét thấu đáo. Bất kỳ sự thay đổi nào cũng cần mang lại lợi ích chung cho cả quốc gia và ngành công nghiệp,” ông Suzuki nhấn mạnh.

Toàn bộ ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản đang phải đối mặt với thách thức

Cuộc đàm phán sáp nhập Honda-Nissan là một minh chứng rõ ràng cho áp lực cạnh tranh mà các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đang tạo ra. Không chỉ là vấn đề của hai thương hiệu lớn, đây còn là thách thức đối với toàn bộ ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản.

Để vượt qua giai đoạn khó khăn này, các hãng xe Nhật cần nhiều hơn sự hợp tác truyền thống. Họ phải thay đổi để thích nghi với kỷ nguyên số, nơi xe điện thông minh đang trở thành tiêu chuẩn. Honda và Nissan có thể là bước đầu tiên, nhưng tương lai của ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản sẽ phụ thuộc vào khả năng đổi mới và thích ứng của toàn bộ hệ sinh thái.

Nguyễn Kim Nhâm