Cuộc cách mạng thể chế, bước ngoặt mang tính lịch sử trong phát triển kinh tế tư nhân Việt Nam

Luật sư Nguyễn Hồng Chung.

Cam kết chính trị thúc đẩy phát triển toàn diện kinh tế tư nhân

Phóng viên: Là người đồng hành cùng doanh nghiệp tư nhân Việt Nam trong nhiều năm qua, xin ông cho biết cảm nghĩ khi Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân?

Luật sư Nguyễn Hồng Chung: Ngày 4/5/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Nghị quyết do Tổng Bí thư Tô Lâm ký, đánh dấu một bước ngoặt mang tính cải cách sâu sắc, tiếp nối và nâng tầm tư tưởng Đổi mới bắt đầu từ năm 1986.

Nghị quyết này không chỉ đặt ra những mục tiêu định lượng táo bạo, mà quan trọng hơn, thể hiện một sự chuyển hóa mang tính lịch sử trong tư duy quản trị và xây dựng thể chế kinh tế tại Việt Nam.

Sự chuyển hóa mang tính lịch sử được thể hiện ở chỗ, tại Nghị quyết này, lần đầu tiên, khu vực kinh tế tư nhân được xác lập là “một động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế quốc dân, không còn là “một trong những động lực” như các văn kiện trước đây. Đây là một sự chuyển dịch rõ ràng về mặt tư tưởng và chính trị.

Sau gần 40 năm đổi mới, khu vực tư nhân hiện chiếm 50% GDP, 30% thu ngân sách và tạo việc làm cho 82% lực lượng lao động cả nước. Việc đặt khu vực tư nhân vào vị trí trung tâm, đồng hành cùng kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể, không chỉ là sự công nhận mà còn là một cam kết chính trị về thúc đẩy phát triển toàn diện.

Phóng viên: Bên cạnh việc xác lập vị trí quan trọng của khu vực kinh tế tư nhân, Nghị quyết cũng làm rõ những rào cản cho sự phát triển của kinh tế tư nhân thời gian qua và đề ra các giải pháp mạnh mẽ để khắc phục. Ông có đánh giá thế nào về vấn đề này?

Luật sư Nguyễn Hồng Chung: Có thể nói, Nghị quyết số 68-NQ/TW là nghị quyết của sự “tự phê bình cấp cao” và dũng cảm xóa bỏ định kiến.

Nghị quyết thẳng thắn chỉ ra những rào cản đã và đang kìm hãm khu vực tư nhân, bao gồm định kiến, cơ chế “xin - cho”, chi phí tuân thủ cao, và sự bất bình đẳng trong tiếp cận đất đai, vốn, nhân lực, công nghệ.

Đây là lần hiếm hoi mà một văn kiện cấp cao của Đảng thừa nhận đầy đủ trách nhiệm từ phía thể chế và bộ máy quản lý.

Lần đầu tiên, Đảng nêu rõ yêu cầu “xóa bỏ triệt để định kiến”, “xem doanh nhân là chiến sĩ mặt trận kinh tế”, và “trao quyền sở hữu, quyền cạnh tranh thực chất cho kinh tế tư nhân”. Những cụm từ này không chỉ là ngôn từ chính trị, mà là lời hiệu triệu mạnh mẽ với chính hệ thống chính quyền và công luận.

Đáng chú ý, Nghị quyết số 68-NQ/TW cho thấy bước ngoặt tư duy về nhà nước khi chuyển dịch từ vai trò “quản lý” sang “kiến tạo và phục vụ”. Nghị quyết này khẳng định vai trò “kiến tạo và phục vụ” của nhà nước, thay cho mô hình quản lý hành chính nặng nề trước đây.

Cụ thể, Nghị quyết yêu cầu cắt giảm ít nhất 30% thời gian, chi phí tuân thủ pháp luật và điều kiện kinh doanh trong năm 2025; hoàn thiện cơ chế hậu kiểm thay vì tiền kiểm để khuyến khích sáng tạo và giảm can thiệp hành chính.

Nghị quyết cũng yêu cầu thực hiện nguyên tắc “kinh doanh mọi thứ mà pháp luật không cấm”, thay cho tư duy “không quản được thì cấm”.

Đây là bước cải cách thể chế quan trọng, giúp thiết lập một môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch và thực sự bình đẳng.

Việc đặt khu vực tư nhân vào vị trí trung tâm không chỉ là sự công nhận mà còn là một cam kết chính trị về thúc đẩy phát triển toàn diện. Ảnh: Internet

“Cuộc cách mạng thể chế”

Phóng viên:Ông có nhắc tới “những mục tiêu định lượng táo bạo” được đề ra trong Nghị quyết. Ông có thể nói rõ hơn về điều này?

Luật sư Nguyễn Hồng Chung: Nghị quyết số 68-NQ/TW đề ra những mục tiêu rõ ràng, tham vọng và có tầm nhìn dài hạn.

Theo đó, Nghị quyết đặt mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam có 2 triệu doanh nghiệp tư nhân, ít nhất 20 doanh nghiệp lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, khu vực tư nhân đóng góp 55 - 58% GDP.

Đến năm 2045, cả nước có 3 triệu doanh nghiệp, đóng góp hơn 60% GDP, có năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Đây không chỉ là tham vọng tăng trưởng về số lượng mà còn là một chiến lược chất lượng và hội nhập sâu của khu vực kinh tế tư nhân.

Cùng với mục tiêu, Nghị quyết đi kèm với các giải pháp thực thi cụ thể và mạnh mẽ. Khác với một số văn kiện trước đây, Nghị quyết số 68-NQ/TW đưa ra một hệ thống giải pháp toàn diện.

Theo đó, sẽ thúc đẩy tiếp cận vốn, đất đai, nhân lực chất lượng cao cho doanh nghiệp tư nhân; đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp chính danh.

Cùng với đó, phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp nhà nước và FDI; bảo vệ quyền sở hữu tài sản, quyền tự do kinh doanh, xử lý các hành vi “lạm dụng thanh tra, kiểm tra” gây cản trở hoạt động doanh nghiệp.

Nghị quyết cũng yêu cầu cải cách pháp luật dân sự, hình sự theo hướng ưu tiên xử lý kinh tế trước hình sự, tránh hình sự hóa các quan hệ dân sự, kinh tế một cách không cần thiết.

Phóng viên: Ông có kỳ vọng gì vào việc thực thi nghị quyết này sẽ tác động tới sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân?

Luật sư Nguyễn Hồng Chung: Nếu như công cuộc đổi mới từ năm 1986 là bước ngoặt tư duy kinh tế vĩ mô thì Nghị quyết số 68-NQ/TW chính là “cuộc cách mạng thể chế từ bên trong”, nơi bộ máy nhà nước tự nhận trách nhiệm, tự cam kết thay đổi và xác lập một quan hệ mới giữa nhà nước và doanh nghiệp: đồng hành, tin cậy và tôn trọng lẫn nhau.

Nghị quyết này không đơn thuần là một chính sách kinh tế, mà là một bản tuyên ngôn cải cách mới của Việt Nam trong thời đại hội nhập và cạnh tranh toàn cầu.

Để hiện thực hóa tinh thần này, cần có sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của các cơ quan nhà nước từ Trung ương đến địa phương; đồng thời đòi hỏi doanh nghiệp tư nhân cũng phải đổi mới tư duy, minh bạch hóa quản trị và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Nếu được thực thi đúng tinh thần và đến nơi đến chốn, Nghị quyết sẽ trở thành một cột mốc quan trọng, đặt nền móng cho một kỷ nguyên phát triển bền vững và tự chủ của kinh tế tư nhân Việt Nam.

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn ông!

Thu Hiền (Ghi)