Cú hích lớn trong quản lý không gian mạng tại Việt Nam

Ngày 9/11/2024, Chính phủ ban hành Nghị định 147/2024/NĐ-CP quy định về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng, thay thế hoàn toàn Nghị định 72/2013/NĐ-CP và Nghị định 27/2018/NĐ-CP. Đây là bước tiến lớn nhằm tạo ra khung pháp lý phù hợp với bối cảnh hội nhập công nghệ số toàn cầu. Nghị định áp dụng cho cả các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước liên quan đến quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng.

Mục tiêu chính của Nghị định là khắc phục các bất cập tồn tại hơn một thập kỷ qua, đồng thời kế thừa các quy định phù hợp từ các văn bản trước đây. Đặc biệt, Nghị định chú trọng đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong nước cạnh tranh bình đẳng với các công ty nước ngoài, bảo đảm an ninh thông tin và xử lý hiệu quả các tranh chấp trên không gian mạng.

Quản lý dịch vụ Internet và thông tin trên mạng: Những điểm mới đáng chú ý

Một trong những điểm quan trọng của Nghị định là việc thiết lập các chính sách mới để quản lý dịch vụ Internet, tài nguyên Internet, thông tin trên mạng và dịch vụ nội dung thông tin trên mạng viễn thông di động. Nghị định cũng đề ra các quy định cụ thể để giám sát thông tin và xử lý các nội dung vi phạm pháp luật trên mạng, với sự tham gia trách nhiệm của các bộ, ngành và địa phương trong công tác quản lý lĩnh vực này. Theo nguyên tắc, các cơ quan quản lý nhà nước sẽ chịu trách nhiệm trong phạm vi chức năng và nhiệm vụ của mình, bảo đảm việc thực thi đồng bộ và hiệu quả.

Một trong những nội dung mới nổi bật của Nghị định 147/2024/NĐ-CP là quy định quản lý hoạt động cung cấp thông tin xuyên biên giới vào Việt Nam. Theo đó, các trang thông tin điện tử nước ngoài cung cấp nội dung vào Việt Nam phải tuân thủ nghiêm ngặt luật pháp Việt Nam. Đối với các trang có hosting tại Việt Nam hoặc đạt trên 100.000 lượt truy cập, họ phải thông báo thông tin liên hệ với Bộ Thông tin và Truyền thông, đồng thời chấp hành các trách nhiệm đặc thù như gỡ bỏ nội dung vi phạm trong vòng 24 giờ, xác thực và định danh tài khoản người dùng, cũng như cung cấp thông tin vi phạm cho cơ quan chức năng khi có yêu cầu. Việc triển khai các giải pháp bảo vệ trẻ em trên mạng, như cấm trẻ dưới 16 tuổi tự tạo tài khoản mà không có sự giám sát của phụ huynh, cũng được quy định chi tiết.

Đối với các mạng xã hội trong nước, Nghị định yêu cầu các nền tảng này phải được cấp phép mới được phép cung cấp các dịch vụ phát sinh doanh thu như livestream. Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ theo dõi lượng truy cập và yêu cầu các mạng xã hội lớn thực hiện thủ tục cấp phép. Các trang thông tin điện tử tổng hợp và mạng xã hội cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định nhằm hạn chế tình trạng "báo hóa". Ví dụ, các trang thông tin điện tử chỉ được phát lại tin tức chậm ít nhất một giờ so với nguồn gốc, lấy tin từ tối thiểu ba cơ quan báo chí, và không được phép cho người dùng bình luận.

Nghị định cũng bổ sung các chế tài xử lý vi phạm nghiêm khắc, từ đình chỉ hoạt động trong ba tháng cho đến thu hồi giấy phép, đối với các trang mạng hoặc nền tảng vi phạm nhiều lần hoặc không tuân thủ các điều kiện hoạt động. Ngoài ra, các biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn các trang vi phạm cũng được đặt ra, đặc biệt trong các trường hợp không gỡ bỏ nội dung vi phạm theo yêu cầu hoặc không thể liên lạc với đơn vị quản lý trang.

Lĩnh vực trò chơi điện tử trên mạng cũng nhận được sự chú ý đặc biệt trong Nghị định 147/2024/NĐ-CP. Các thủ tục cấp phép đã được đơn giản hóa, với sự phân cấp cho các Sở Thông tin và Truyền thông để cấp phép cho các trò chơi G2, G3 và G4. Đặc biệt, Nghị định cấm cấp phép cho các trò chơi mô phỏng sòng bạc hoặc sử dụng hình ảnh lá bài, nhằm hạn chế các tác động tiêu cực đến xã hội. Trẻ em dưới 16 tuổi chỉ được tham gia trò chơi trực tuyến khi có sự giám sát của phụ huynh, với thời gian chơi giới hạn không quá 60 phút mỗi lần và không quá 180 phút mỗi ngày.

Bước tiến lớn hướng đến môi trường số hiện đại

Một vấn đề nổi bật khác là việc bảo vệ người dùng mạng xã hội thông qua quy định về xác thực danh tính. Chỉ những tài khoản đã xác thực mới được phép đăng bài, bình luận hoặc livestream. Người dùng mạng xã hội phải cung cấp thông tin cá nhân cơ bản như họ tên, ngày sinh và số điện thoại. Ngoài ra, Nghị định cũng quy định rằng các tài khoản thực hiện livestream thương mại phải được xác thực bằng số định danh cá nhân. Điều này nhằm hạn chế tình trạng lừa đảo, tung tin giả và các hành vi vi phạm pháp luật khác trên mạng.

Về quản lý tài nguyên Internet, Nghị định 147/2024/NĐ-CP đã bổ sung các quy định chi tiết về phân bổ, cấp phát và thu hồi tài nguyên Internet, đặc biệt là tên miền quốc gia ".vn". Quy định này giúp bảo đảm tính minh bạch và công bằng trong việc quản lý tài nguyên quan trọng này.

Đối với dịch vụ nội dung thông tin trên mạng viễn thông di động, Cục Viễn thông sẽ là đầu mối duy nhất quản lý và cấp giấy chứng nhận đăng ký kết nối. Các quy định bổ sung nhằm bảo vệ quyền lợi của khách hàng cũng được đưa ra, như yêu cầu doanh nghiệp cung cấp nội dung phải chịu trách nhiệm đối với chất lượng dịch vụ.

Những nội dung đáng chú ý này của Nghị định 147/2024/NĐ-CP không chỉ phản ánh sự phát triển và hội nhập của Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ số, mà còn thể hiện sự cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh và phát triển bền vững. Với các quy định chi tiết và nghiêm ngặt, Nghị định kỳ vọng sẽ tạo ra một khung pháp lý chặt chẽ để quản lý hiệu quả các hoạt động trên không gian mạng, đồng thời bảo vệ quyền lợi của cả người dùng lẫn các doanh nghiệp.

Nghị định sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 25/12/2024, và Bộ Thông tin và Truyền thông đã lên kế hoạch tổ chức các hội nghị phổ biến nội dung Nghị định, bảo đảm việc thực thi đồng bộ, hiệu quả và nhanh chóng. Đây là bước đi quan trọng để đưa Việt Nam tiến gần hơn đến một môi trường số hiện đại, an toàn và minh bạch.

Quang Minh