CPI quý I tăng 3,22%: Ghi nhận những nỗ lực trong kiểm soát lạm phát

Riêng trong tháng Ba, CPI ghi nhận mức giảm nhẹ 0,03% so với tháng Hai, chủ yếu nhờ sự hạ nhiệt của giá xăng dầu và giá gạo. (Ảnh: Vietnam+)

Tình hình kinh tế vĩ mô quý 1 cho thấy những nỗ lực đáng kể trong việc kiểm soát lạm phát trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động. Theo số liệu được Cục Thống kê, Bộ Tài chính công bố, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân quý 1 đã tăng 3,22% so với cùng kỳ năm trước. Riêng trong tháng Ba, CPI ghi nhận mức giảm nhẹ 0,03% so với tháng Hai, chủ yếu nhờ sự hạ nhiệt của giá xăng dầu và giá gạo.

Nỗ lực điều hành trong nước

Thông tin từ Cục Thống kê cho biết mặc dù CPI tháng Ba giảm so với tháng Hai nhưng so với tháng 12/2024, chỉ số này vẫn tăng 1,3%. Đà tăng so với cùng kỳ năm trước của CPI tháng này là 3,13%. Đáng chú ý, lạm phát cơ bản (CPI sau khi loại trừ lương thực, thực phẩm tươi sống, năng lượng và mặt hàng do Nhà nước quản lý) trong quý 1 tăng 3,01% so với cùng kỳ và thấp hơn mức tăng CPI chung. Điều này cho thấy chính sách tiền tệ vẫn đang phát huy hiệu quả trong việc kiềm chế áp lực lạm phát từ các yếu tố cốt lõi.

Lý giải về diễn biến giá cả trong quý đầu năm, bà Nguyễn Thu Oanh, Trưởng Ban Thống kê dịch vụ và giá, Cục Thống kê, Bộ Tài chính chỉ ra thị trường hàng hóa thế giới có nhiều biến động do ảnh hưởng bởi các yếu tố chính trị, kinh tế, xã hội của các quốc gia. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn tiếp tục gay gắt, đặc biệt chính sách thuế quan mới của Hoa Kỳ gây căng thẳng thương mại và ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

Bên cạnh đó, các yếu tố bất ổn địa chính trị cũng tác động không nhỏ. Cụ thể, xung đột quân sự Nga-Ukraine tiếp tục leo thang ảnh hưởng tiêu cực đến ổn định khu vực và kinh tế thế giới. Những bất ổn chính trị tại Trung Đông, Biển Đỏ và dải Gaza kéo dài. Nhiều quốc gia tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt, tổng cầu yếu khiến kinh tế thế giới tăng trưởng chậm. Lạm phát có xu hướng hạ nhiệt nhưng vẫn chưa trở về mức mục tiêu của một số quốc gia. Các ngân hàng Trung ương tiếp tục theo dõi và điều chỉnh chính sách tiền tệ để đối phó với áp lực lạm phát.

Dẫn chứng cụ thể, bà Oanh nêu lạm phát của Mỹ tháng Hai tăng 2,8% so với cùng kỳ năm trước. Tại cuộc họp ngày 19/3/2025, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) quyết định giữ nguyên lãi suất ở mức 4,25%-4,5%. Bên cạnh đó, lạm phát của khu vực đồng Euro và Đức cùng tăng 2,3% so với cùng kỳ năm trước; I-ta-li-a tăng 1,6%; Pháp tăng 0,8%. Tại châu Á, lạm phát tháng 02/2025 của Phi-lip-pin tăng 2,1%; Hàn Quốc tăng 2%; Thái Lan tăng 1,1%.

“Giữa bối cảnh đó, Việt Nam đã thể hiện sự chủ động và linh hoạt trong điều hành. Lạm phát của Việt Nam được kiểm soát ở mức phù hợp để hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế, CPI tháng 3/2025 tăng 3,13% so với cùng kỳ năm trước," bà Oanh nhấn mạnh.

Để đạt được kết quả này, Trưởng Ban Thống kê dịch vụ và giá cho rằng vai trò chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ là rất quan trọng. Trong nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chủ động, quyết liệt, sát sao chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương triển khai nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát. Các giải pháp cụ thể bao gồm đảm bảo thông suốt hoạt động cung ứng, lưu thông, phân phối hàng hóa, dịch vụ; giảm mặt bằng lãi suất cho vay, ổn định thị trường ngoại hối; thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công; triển khai các gói tín dụng hỗ trợ các ngành, lĩnh vực; giảm thuế giá trị gia tăng đối với một số nhóm hàng hóa và dịch vụ; giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu; miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, tiền sử dụng đất để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân; tổ chức, theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng thiết yếu để có biện pháp điều hành phù hợp.

“Nhờ sự vào cuộc đồng bộ này, giá hàng hóa và dịch vụ trên thị trường nhìn chung không có biến động bất thường, lạm phát trong tầm kiểm soát. Bình quân quý 1, CPI tăng 3,22% so với năm 2024," bà Oanh nói.

Lạm phát cơ bản thấp hơn CPI chung

Theo Cục thống kê, CPI quý tăng 3,22% so với cùng kỳ năm 2024 được đóng góp từ nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 3,78%) và tác động làm CPI chung tăng 1,27 điểm phần trăm. Trong đó, giá thịt lợn tăng 12,49% là yếu tố chính, đóng góp 0,42 điểm phần trăm và giá gạo tăng 0,97% cũng góp phần nhỏ vào đà tăng chung.

Bên cạnh đó, nhóm nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 5,11% và tác động tăng 0,96 điểm phần trăm. Cộng thêm, giá điện sinh hoạt tăng 5,11%, chủ yếu do đợt điều chỉnh giá cuối năm 2024 và nhu cầu tăng, đóng góp 0,17 điểm phần trăm. Giá vật liệu xây dựng và giá thuê nhà tăng cũng là các yếu tố quan trọng.

Ngoài ra, nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 14,4%, tác động tăng 0,78 điểm phần trăm với nguyên nhân chủ yếu do điều chỉnh giá dịch vụ y tế theo lộ trình. Nhóm văn hóa, giải trí và du lịch tăng 2,16%, đóng góp 0,1 điểm phần trăm.

Giá thịt lợn tăng 12,49% là yếu tố chính, đóng góp 0,42 điểm phần trăm và giá gạo tăng 0,97% cũng góp phần nhỏ vào đà tăng chung. (Ảnh: Vietnam+)

Ở chiều ngược lại, một số nhóm hàng đã góp phần "hạ nhiệt" lạm phát là nhóm giao thông giảm 2,4% và giảm CPI chung 0,23 điểm phần trăm, chủ yếu nhờ giá xăng dầu giảm 9,73% so với cùng kỳ năm trước. Mặt khác, nhóm giáo dục giảm 0,61% đã tác động giảm CPI chung 0,04 điểm phần trăm, nguyên nhân do chính sách miễn, giảm học phí tại một số địa phương. Nhóm bưu chính, viễn thông giảm 0,59%, giảm CPI chung 0,02 điểm phần trăm do giá điện thoại thế hệ cũ giảm.

Trên nền tảng đó, lạm phát cơ bản bình quân quý 1 tăng 3,01% so với cùng kỳ năm trước, con số này thấp hơn mức tăng CPI chung. Đại diện Cục Thống kê lý giải điều này chủ yếu do giá các mặt hàng lương thực, thực phẩm, điện sinh hoạt và dịch vụ y tế, đây là những yếu tố có biến động lớn và làm tăng CPI chung trong quý song nằm trong nhóm hàng được loại trừ khi tính toán lạm phát cơ bản.

"Điều này cho thấy áp lực lạm phát từ các yếu tố cốt lõi, không bao gồm biến động giá tạm thời của lương thực và năng lượng hay giá do nhà nước điều chỉnh, đang được kiểm soát tương đối tốt," bà Oanh cho hay./.

(Vietnam+)