Công trình về vật liệu compozit ba pha nhận Giải thưởng Bảo Sơn 2024 trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật

Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Đình Đức (ở giữa) cùng các nghiên cứu viên.

Trong lĩnh vực khoa học-kỹ thuật, công trình “Nghiên cứu và ứng dụng vật liệu và kết cấu compozit ba pha tiên tiến trong kỹ thuật” do Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Đình Đức, Trường đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội chủ trì nghiên cứu, đã được vinh danh.

Cụm công trình “Nghiên cứu và ứng dụng vật liệu và kết cấu compozit ba pha tiên tiến trong kỹ thuật” là kết quả của sự phát hiện ra một cấu trúc vật liệu compozit carbon - carbon mới có cấu trúc không gian 3 pha với tính năng siêu bền cơ học, siêu bền nhiệt và siêu nhẹ, có vị trí rất quan trọng trong lĩnh vực công nghiệp và an ninh quốc phòng, đặc biệt trong công nghệ chế tạo tên lửa.

Chính vì vậy, vật liệu này được các siêu cường quốc đặt trọng tâm nghiên cứu. Ý tưởng nghiên cứu về loại vật liệu compozit carbon mới siêu bền như vậy nhằm cải thiện về tầm bắn, thời gian bay cho tên lửa, gắn liền với luận án tiến sĩ khoa học của Giáo sư Nguyễn Đình Đức tại Phòng thí nghiệm Vật liệu compozit của Viện nghiên cứu chế tạo máy, Viện hàn lâm Khoa học Liên Xô - một trong những phòng thí nghiệm tiên tiến và hiện đại nhất về vật liệu compozit của thế giới từ cuối những năm 90 của thế kỷ XX.

Sự phát hiện của Giáo sư Nguyễn Đình Đức là lời giải đáp mà nhiều nhà vật lý và công nghệ vật liệu lúc đó chưa thể giải quyết được để nâng cao tính năng cơ lý của vật liệu compozit, đặc biệt có tính đến mối quan hệ phi tuyến và tương tác của các thành phần gia cường trong vật liệu.

Những kết quả nghiên cứu về kết cấu vật liệu lý tưởng compozit 3D, 4D của ông đã được công bố rộng rãi trên các tạp chí khoa học hàng đầu thế giới, được cộng đồng các nhà khoa học quốc tế thừa nhận và đánh giá rất cao, góp phần quan trọng thúc đẩy sự phát triển của ngành vật liệu mới, đồng thời là nền tảng để ứng dụng thiết thực trong lĩnh vực đời sống, công nghiệp và an ninh quốc phòng.

Hiện nay, hầu hết tất cả các loa phụt của động cơ tên lửa đều là compozit carbon-carbon 3 pha có cấu trúc không gian 3D hoặc 4D, và chi tiết này góp phần quan trọng đẩy tầm bắn của tên lửa từng bước được nâng lên từ 5.000 km lên tầm bắn xa nhất đạt đến khoảng 10.000 km ở thời điểm hiện tại.

Tiến sĩ Nguyễn Văn Điệp.

Trong quá trình nghiên cứu tại Việt Nam, Giáo sư Nguyễn Đình Đức đã thành lập nhóm nghiên cứu mạnh về vật liệu và kết cấu tiên tiến, từ đó đã hình thành nên một trường phái khoa học thuộc lĩnh vực này nhằm tiếp tục nghiên cứu, đào tạo các tài năng trẻ cho đất nước và nghiên cứu ứng dụng kết quả khoa học vào thực tế.

Năm 2010-2012, Giáo sư Đức đã phối hợp với Viện nghiên cứu chế tạo tàu thủy - Đại học Nha Trang, ứng dụng thành công trong việc chống thấm cho đà máy tàu thủy bằng compozit polymer ba pha khi bổ sung các hạt Titan oxit và được Cục Sở hữu trí tuệ cấp bằng sáng chế vào năm 2016. Giải pháp của ông đã đem lại hiệu quả kinh tế cao cho đơn vị tiếp nhận và sử dụng, và mở ra triển vọng ứng dụng trong nhiều lĩnh vực trong tương lai.

Cùng với công trình của Giáo sư Nguyễn Đình Đức, ba công trình khác được vinh danh tại Giải thưởng Bảo Sơn 2024 gồm:

Lĩnh vực bảo vệ vật nuôi và môi trường với Công trình Nghiên cứu và sản xuất vaccine dịch tả lợn châu Phi (Tên sản phẩm: AVAC ASF LIVE) do Tiến sĩ Nguyễn Văn Điệp, Công ty CP AVAC Việt Nam thực hiện.

Lĩnh vực Khoa học sức khỏe với Công trình Nghiên cứu ứng dụng phẫu thuật nội soi trong điều trị một số bệnh lý tuyến giáp do Anh hùng lao động, Thầy thuốc nhân dân, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Ngọc Lương nghiên cứu thực hiện.

Anh hùng lao động, Thầy thuốc nhân dân, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Ngọc Lương.

Lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn với Công trình Lịch sử chính sách dân tộc của những người Cộng sản Việt Nam của Giáo sư, Tiến sĩ Furuta Motoo, Trường đại học Việt-Nhật, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Giáo sư, Tiến sĩ Furuta Motoo, Trường Đại học Việt-Nhật, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Giải thưởng Bảo Sơn được thành lập từ năm 2010 bởi Quỹ Hỗ trợ Giáo dục và Đào tạo Bảo Sơn, dưới sự bảo trợ của Tập đoàn Bảo Sơn, là một trong những giải thưởng thường niên uy tín tại Việt Nam dành cho các công trình nghiên cứu, sáng tạo khoa học và nghệ thuật có tính ứng dụng cao và giá trị nhân văn.

Lễ trao Giải thưởng Bảo Sơn 2024 sẽ diễn ra vào tối ngày 11/5 tại Nhà hát Lớn Hà Nội, mỗi giải thưởng có giá trị 120.000 đô-la Mỹ, đi kèm Cúp vàng và Chứng nhận. Theo kế hoạch dài hạn, mỗi năm giá trị giải thưởng tăng 10.000 đô-la Mỹ, hướng tới mốc 1 triệu đô-la Mỹ vào năm 2087.

QUANG HUY