Ngành công nghiệp nhựa thúc đẩy tái chế tiên tiến dù biết rõ các vấn đề rủi ro

Tình nguyện viên dọn rác trên bờ biển ở Vịnh Manila, Philippines. Ảnh: THX/TTXVN

Theo tờ Guardian ngày 8/5, báo cáo của Trung tâm Toàn vẹn Khí hậu (CCI) chỉ ra rằng các tập đoàn hóa dầu đã đẩy mạnh việc giới thiệu công nghệ tái chế hóa học - còn gọi là tái chế tiên tiến - như một giải pháp “mang tính cách mạng” trong xử lý rác thải nhựa. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực tế cho thấy công nghệ này vẫn đối mặt với nhiều rào cản đáng kể.

Báo cáo dẫn lời ông Davis Allen, nhà nghiên cứu tại CCI và là tác giả chính, nhận định rằng các doanh nghiệp trong ngành đã quảng bá tái chế tiên tiến như một giải pháp toàn diện, mặc dù họ hiểu rõ những giới hạn về kỹ thuật và hiệu quả kinh tế của công nghệ này.

Tái chế hóa học đã xuất hiện từ những năm 1950 và được các hiệp hội thương mại nhựa quảng bá rộng rãi từ thập niên 1970. Tuy nhiên, theo báo cáo, nhiều cơ sở hiện nay chủ yếu ứng dụng công nghệ này để sản xuất nhiên liệu thay vì tái tạo nhựa mới, khiến tính bền vững của mô hình kinh tế tuần hoàn do ngành đề xuất bị đặt dấu hỏi.

Bên cạnh đó, các quy trình tái chế tiên tiến đòi hỏi nguyên liệu đầu vào có độ sạch và tính đồng nhất cao - điều khó đạt được trong xử lý rác thải nhựa tiêu dùng. Báo cáo dẫn lại tài liệu từ năm 1991 cho thấy hiệu quả kinh tế của các công nghệ này chưa được chứng minh rõ ràng, trong khi một lãnh đạo của Exxon Chemical vào năm 1994 từng nhận định rằng nhiệt phân - phương pháp tái chế phổ biến - không khả thi về mặt kinh tế.

Dù vậy, các tập đoàn như ExxonMobil, Shell và Chevron Phillips vẫn tiếp tục quảng bá công nghệ tái chế tiên tiến. Một video truyền thông năm 2020 của Chevron Phillips gọi công nghệ này là “một cải tiến mang tính cách mạng”, trong khi Giám đốc điều hành ExxonMobil năm 2023 mô tả đây là “công nghệ hoàn toàn mới”.

Phản hồi báo cáo, người phát ngôn của ExxonMobil cho rằng tái chế tiên tiến là công nghệ đã được chứng minh và được Liên minh châu Âu công nhận. Tập đoàn này cho biết đã xử lý hơn 36.000 tấn nhựa (tương đương hơn 80 triệu pound) tại cơ sở Baytown ở Texas kể từ khi đi vào hoạt động.

Tuy nhiên, các đánh giá môi trường cho thấy quá trình này tạo ra lượng phát thải khí nhà kính đáng kể. Một báo cáo năm 2024 của Roland Berger chỉ ra mức phát thải carbon lớn từ tái chế tiên tiến, trong khi AMI Consulting cảnh báo rằng các tác động môi trường cần được đánh giá một cách nghiêm túc.

Báo cáo của CCI cũng lưu ý rằng hệ thống thông tin hiện nay liên quan đến công nghệ tái chế tiên tiến phần lớn bị chi phối bởi các doanh nghiệp trong ngành, dẫn đến thiếu minh bạch trong việc đánh giá rủi ro. Ông Davis Allen bày tỏ kỳ vọng báo cáo này sẽ góp phần cung cấp thêm công cụ để công chúng có thể tự xem xét và đánh giá các tuyên bố từ phía doanh nghiệp một cách khách quan.

Hoàng Anh/Báo Tin tức và Dân tộc