Công nghiệp chế biến, chế tạo: 'Thỏi nam châm' hút vốn ngoại

Chiếm khoảng 70% tổng vốn FDI đăng ký đầu tư vào Việt Nam trong 2 tháng đầu năm, công nghiệp chế biến chế tạo được đánh giá là ‘thỏi nam châm’ hút vốn ngoại.

Thu hút FDI tăng 35,5%

Thu hút FDI 2 tháng đầu năm 2025 tăng 35,5% so với cùng kỳ năm 2024, ông đánh giá như thế nào về kết quả trên cũng như triển vọng thu hút FDI của Việt Nam trong thời gian tới?

Có thể nói, kết quả thu hút FDI đạt 6,9 tỷ USD, tăng 35,5% so với cùng kỳ năm 2024 là một điểm sáng trong bức tranh kinh tế Việt Nam 2 tháng đầu năm 2025. Trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới và trong nước có nhiều biến động phức tạp, kinh tế toàn cầu đang chứng kiến một cuộc tái cấu trúc toàn diện, kinh tế trong nước chịu nhiều tác động ảnh hưởng từ kinh tế thế giới, tác động đến môi trường đầu tư, kinh doanh và cơ hội thu hút đầu tư.

Điều này đã tác động làm vốn FDI đăng ký mới vào Việt Nam giảm 48,4% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, vốn FDI đăng ký tăng thêm của các dự án đã cấp phép từ những năm trước lại có sự tăng đột biến, với 256 lượt dự án được điều chỉnh, với tổng vốn đăng ký tăng thêm đạt 4,18 tỷ USD, gấp 6 lần so với cùng kỳ năm 2024. Cùng với đó, vốn góp, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam trong 2 tháng đầu năm cũng đạt 529,8 triệu USD, tăng 88,8% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đặc biệt, dòng vốn FDI thực hiện - dòng vốn được đánh giá là thước đo hiệu quả của FDI trong 2 tháng đã đạt 2,95 tỷ USD, tăng 5,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây cũng là vốn đầu tư nước ngoài thực hiện cao nhất trong 2 tháng trong 5 năm vừa qua, điều đó càng chứng tỏ, môi trường đầu tư Việt Nam vẫn có sức hút rất lớn đối với các doanh nghiệp nước ngoài.

Về triển vọng thu hút FDI của Việt Nam, theo đánh giá của tôi, hiện Việt Nam đang có những triển vọng nhất định trong thu hút đầu tư nước ngoài, đặc biệt là những dự án FDI của những tập đoàn lớn, có hàm lượng công nghệ cao trong các lĩnh vực chíp, bán dẫn. Cơ hội này đến từ chính sách phát triển khoa học công nghệ của Việt Nam thời gian qua. Cụ thể, tháng 12/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết đã đưa ra nhiều chính sách đẩy mạnh ứng dụng và phát triển khoa học công nghệ như ban hành chính sách khuyến khích đầu tư, thúc đẩy giáo dục và đào tạo, thu hút đầu tư vào lĩnh vực khoa học công nghệ…

Trước đó, để đẩy mạnh thu hút đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao, Chương trình Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cũng đặt mục tiêu, đến năm 2030, Việt Nam đào tạo ít nhất 50.000 nhân lực có trình độ từ đại học trở lên phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn, đây là lý do rất nhiều tập đoàn công nghệ lớn đã lựa chọn Việt Nam làm điểm dừng chân, trong đó điển hình là tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới đến từ Hoa Kỳ Nvidia.

Tháng 12/2024, Nvidia đã ký thỏa thuận với Chính phủ Việt Nam thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển (R&D) về trí tuệ nhân tạo (AI) cùng một trung tâm dữ liệu AI tại Việt Nam… sự xuất hiện của Nvidia và những tập đoàn công nghệ lớn tại Việt Nam sẽ mở ra cơ hội để Việt Nam thu hút FDI vào lĩnh vực công nghệ cao trong thời gian tới.

Đâu là lý do công nghiệp chế biến, chế tạo hút vốn ngoại?

Nhìn vào bức tranh FDI 2 tháng đầu năm 2025 có thể thấy, khu vực công nghiệp chế biến, chế tạo vẫn tạo được sức hút đặc biệt với nhà đầu tư nước ngoài. Ông đánh giá như thế nào về thực tế trên?.

Không chỉ trong những tháng đầu năm 2025 mà từ trước đến nay, lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo vẫn được đánh giá như ‘thỏi nam châm’ hấp dẫn vốn ngoại. 2 tháng năm 2025, nếu tính cả vốn đăng ký mới và vốn đăng ký điều chỉnh của các dự án đã cấp phép từ các năm trước thì vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đăng ký vào ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đạt 4,51 tỷ USD, chiếm 70,8% tổng vốn đăng ký cấp mới và tăng thêm.

Ngoài ra, 2 tháng đầu năm, lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo của Việt Nam cũng thu hút được gần 200 triệu USD vốn FDI thông qua hình thức góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài, như vậy lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo thu hút được khoảng trên 4,7 tỷ USD vốn FDI từ đầu năm đến nay.

Đặc biệt, không chỉ chiếm ưu thế về dòng vốn FDI đăng ký, 2 tháng đầu năm vốn FDI thực hiện trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo cũng đạt 2,42 tỷ USD, chiếm tới 82,1% tổng vốn FDI thực hiện tại Việt Nam. Đây là một số vốn không nhỏ, cho thấy sức hấp dẫn của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo.

Lý do khiến lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo có được sức hấp dẫn đối với nhà đầu tư nước ngoài là bởi, Việt Nam vẫn đang trong thời kỳ dân số vàng, có lực lượng lao động dồi dào, có tay nghề cao, lao động Việt Nam ham học hỏi và thích ứng khá nhanh với bối cảnh mới. Ngoài ra, môi trường đầu tư Việt Nam những năm qua đã thu hút được khá nhiều tập đoàn công nghiệp hàng đầu thế giới đến đầu tư, hoạt động sản xuất, kinh doanh và đạt được những thành công nhất định, ví dụ như: Tập đoàn Samsung, LG, Canon, Honda, Toyota... những tập đoàn này đã và sẽ kéo theo một lượng lớn các doanh nghiệp vệ tinh hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo đầu tư vào Việt Nam.

Ngoài những lý do trên, chính sách thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam những năm qua được đánh giá cởi mở, tạo thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, đây cũng là yếu tố quan trọng khiến Việt Nam thu hút được nhiều dự án FDI vào lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo.

Việc thu hút được nhiều dự án FDI vào lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo được đánh giá là thành công rất lớn của Việt Nam, đây sẽ là cơ hội tốt để Việt Nam đạt được mục đến năm 2030 là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao. Đến năm 2045, trở thành nước phát triển, thu nhập cao như mục tiêu đưa ra tại Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên vào năm 2025 và tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030. Vậy để đạt mục tiêu trên, chúng ta cần có những giải pháp gì để tăng đóng góp của khu vực FDI vào tăng trưởng kinh tế, thưa ông?

Mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trở lên trong năm 2025 và 2 con số giai đoạn 2026-2030 là mục tiêu đầy thách thức, tuy nhiên theo tôi Việt Nam hoàn toàn có cơ hội để đạt được nếu chúng ta biết tận dụng các động lực tăng trưởng từ đầu tư trực tiếp nước ngoài; phát huy năng lực của khu vực doanh nghiệp tư nhân trong nước và tập trung giải ngân vốn đầu tư công ngay từ những tháng đầu năm.

Với động lực từ khu vực FDI, những năm qua khu vực này đã có những đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế của Việt Nam, tuy nhiên mức đóng góp này vẫn được đánh giá dưới tiềm năng do việc thu hút, quản lý hoạt động đầu tư nước ngoài vẫn còn những tồn tại, hạn chế và phát sinh những vấn đề mới. Thể chế, chính sách về đầu tư nước ngoài chưa theo kịp yêu cầu phát triển. Chính sách ưu đãi còn dàn trải, thiếu nhất quán, không ổn định. Môi trường đầu tư kinh doanh, năng lực cạnh tranh tuy đã được cải thiện, nhưng vẫn còn hạn chế; chất lượng, hiệu quả thu hút và quản lý đầu tư nước ngoài chưa cao.

Hạ tầng kinh tế - xã hội, nguồn nhân lực chất lượng cao chưa đáp ứng yêu cầu; còn thiếu các thiết chế văn hóa, xã hội thiết yếu. Cơ chế và năng lực xử lý tranh chấp hiệu lực, hiệu quả chưa cao. Hệ thống tổ chức bộ máy và năng lực thu hút, quản lý đầu tư nước ngoài còn bất cập, phân tán, chưa đáp ứng được yêu cầu, thiếu chủ động và tính chuyên nghiệp.

Số lượng dự án quy mô nhỏ, công nghệ thấp, thâm dụng lao động còn lớn; phân bố không đều; tỷ lệ vốn thực hiện trên vốn đăng ký còn thấp. Tỷ trọng đóng góp cho ngân sách nhà nước có xu hướng giảm. Liên kết, tương tác với các khu vực khác của nền kinh tế thiếu chặt chẽ, hiệu ứng lan tỏa về năng suất và công nghệ chưa cao; tỷ lệ nội địa hóa còn thấp...

Để khắc phục những tồn tại trên, tăng sự đóng góp của khu vực FDI vào tăng trưởng kinh tế, Nghị quyết 50/NQ-TW của Bộ Chính trị về định hướng hoàn thiện, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030 đã chỉ rõ, Việt Nam cần tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách chung về đầu tư nước ngoài; chính sách về thu hút đầu tư; hoàn thiện thể chế, chính sách nhằm bảo hộ và đề cao trách nhiệm của nhà đầu tư cũng như quản lý, giám sát thu hút FDI; đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến đầu tư; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về đầu tư nước ngoài…

Xin cảm ơn ông!

Vốn FDI thực của Việt Nam trong 2 tháng đầu năm đạt 2,95 tỷ USD, tăng 5,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là vốn đầu tư nước ngoài thực hiện cao nhất 2 tháng trong 5 năm vừa qua, điều đó chứng tỏ, môi trường đầu tư Việt Nam vẫn có sức hút rất lớn đối với các doanh nghiệp nước ngoài.

Nguyễn Hòa

Đồ họa: Ngọc Lan

Nguyễn Hòa (thực hiện)