Công khai, minh bạch trong bảo vệ quyền của người tiêu dùng

Hưởng ứng Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam năm 2025, Bộ Công Thương kêu gọi, động viên, khuyến khích sự tham gia chủ động và có trách nhiệm của các đơn vị, tổ chức xã hội, doanh nghiệp và người tiêu dùng... Nhằm làm rõ hơn vấn đề này, phóng viên Báo Công Thương có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Quỳnh Anh - Phó Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh quốc gia.

Đảm bảo sự đồng bộ, đầy đủ văn bản quy phạm pháp luật

- Ngày 1/7/2024, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã chính thức có hiệu lực. Bà có thể chia sẻ về những kết quả bước đầu sau gần 1 năm thực thi?

Bà Nguyễn Quỳnh Anh: Để kịp thời đưa Luật vào đời sống, thời gian qua, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia đã triển khai đồng bộ, đa dạng nhiều nhiệm vụ, giải pháp. Cụ thể, ủy ban đã tham mưu cho Bộ Công Thương chủ trì xây dựng và trình cấp có thẩm quyền ban hành kịp thời và đúng hạn các văn bản quy phạm pháp luật như: Nghị định số 55/2024/NĐ-CP ngày 16/5/2024 (Nghị định 55) của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật; Quyết định số 07/2024/QĐ-TTg ngày 20/6/2024 Thủ tướng Chính phủ ban hành Danh mục sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ phải đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung; Quyết định số 1012/QĐ-TTg ngày 31/8/2023 ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật...

Bà Nguyễn Quỳnh Anh - Phó Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh quốc gia. Ảnh: Cấn Dũng

Đến nay, các văn bản pháp luật hướng dẫn thực thi Luật đã được ủy ban chủ động, kịp thời tham mưu xây dựng và trình cấp có thẩm quyền ban hành, đảm bảo sự đồng bộ, đầy đủ và khi Luật có hiệu lực thì có đủ cơ sở, công cụ pháp lý cho việc thực thi hiệu quả.

Cùng với đó, công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao kiến thức, nhận thức về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được ủy ban đẩy mạnh. Chúng tôi đã tổ chức chuỗi hội nghị, hội thảo tập huấn, tuyên truyền, phổ biến quy định mới của Luật cho đa dạng các chủ thể từ nhóm cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội, hiệp hội ngành nghề đến cộng đồng kinh doanh và người tiêu dùng có liên quan.

Bảo vệ người tiêu dùng trên không gian mạng

- Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các công cụ pháp lý khác hiện đã rất rõ ràng. Tuy nhiên, quyền lợi người tiêu dùng vẫn đang bị xâm phạm, đặc biệt trong bối cảnh bùng nổ kinh doanh qua thương mại điện tử. Các cơ quan chức năng, trong đó có Bộ Công Thương đã triển khai các giải pháp gì để hạn chế tình trạng này, thưa bà?

Bà Nguyễn Quỳnh Anh: Trước thực trạng các tác động tiêu cực tới người tiêu dùng trên không gian mạng, thời gian qua, các đơn vị của Bộ Công Thương đã xây dựng cơ chế phối hợp và chủ động triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp để nâng cao hiệu quả bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong thương mại điện tử. Cụ thể, về xây dựng chính sách, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 và Nghị định 55/2024/NĐ-CP đã bổ sung nhiều quy định bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong thương mại điện tử. Ngoài ra, Nghị định số 24/2025/NĐ-CP vừa được Chính phủ ban hành, cũng đã tăng mức phạt đối với các hành vi vi phạm trong giao dịch với người tiêu dùng trên không gian mạng và trong thương mại điện tử.

Bên cạnh đó, Bộ tăng cường và kết hợp tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong thương mại điện tử trong quá trình thực hiện các hoạt động có liên quan, nổi bật là các cuộc thi “Người tiêu dùng trẻ trong thương mại điện tử”, “Tìm hiểu pháp luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng” hướng tới nhóm đối tượng là học sinh, sinh viên và người lao động tại các khu công nghiệp, doanh nghiệp, thu hút hàng chục nghìn người quan tâm, tham gia.

Đối với cộng đồng doanh nghiệp, Bộ Công Thương đã tổ chức ký cam kết với một số sàn thương mại điện tử nhằm nâng cao ý thức của doanh nghiệp trong bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên thương mại điện tử, như các cam kết về “Nói không với hàng giả trong thương mại điện tử” từ năm 2019 tới nay. Trong năm 2023, ủy ban đã phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam xây dựng và công bố Bộ Quy tắc Hướng dẫn thực hành kinh doanh có trách nhiệm vì người tiêu dùng trong thương mại điện tử.

Ngoài ra, các đơn vị chức năng của Bộ Công Thương đã xây dựng cơ chế phối hợp trong tổ chức các hoạt động thanh tra, kiểm tra để nâng cao hiệu quả giám sát hoạt động của các sàn thương mại điện tử. Qua đó, đã phát hiện, xử lý nhiều vụ việc có quy mô lớn về hàng gian, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc chào bán trên không gian mạng; kịp thời yêu cầu các sàn thương mại điện tử điều chỉnh, xóa bỏ các thông tin có nội dung sai lệch, có khả năng tác động tiêu cực tới người tiêu dùng.

Nhiều hoạt động hưởng ứng Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam. Ảnh: Tuấn Anh

Tiếp cận thông tin minh bạch, an toàn

- Năm 2025, công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tiếp tục gắn với chủ đề “Thông tin minh bạch - Tiêu dùng trách nhiệm”. Điều đó cho thấy, vai trò then chốt nằm ở nhận thức của các đơn vị sản xuất, kinh doanh và chính người tiêu dùng. Bà có thể chia sẻ cụ thể hơn về chủ đề này và những hoạt động hưởng ứng của Bộ Công Thương trong năm nay?

Bà Nguyễn Quỳnh Anh: Năm 2025, Bộ Công Thương lựa chọn chủ đề cho các hoạt động hưởng ứng Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam là “Thông tin minh bạch - Tiêu dùng trách nhiệm”. Chủ đề này nhằm nâng cao ý thức, trách nhiệm trong bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng của cả đơn vị sản xuất, kinh doanh và chính người tiêu dùng. Đặc biệt, trong bối cảnh các hành vi gian lận thương mại, lừa đảo, lừa dối, gây nhầm lẫn, che dấu, cung cấp thông tin không đầy đủ, không chính xác cho người tiêu dùng vẫn còn phổ biến, chưa có chiều hướng giảm xuống.

Trách nhiệm cung cấp thông tin và tiêu dùng có trách nhiệm, bền vững là những nội dung quan trọng, đã được bổ sung, hoàn thiện trong Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023. Hơn nữa, chủ đề “Thông tin minh bạch - Tiêu dùng trách nhiệm” là phù hợp và thể hiện xu hướng, quan tâm chung của thế giới trong quá trình chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, cũng như sự phát triển mạnh mẽ của loại hình kinh doanh, tiêu dùng trên không gian mạng và thương mại điện tử.

Với chủ đề “Thông tin minh bạch - Tiêu dùng trách nhiệm”, Bộ Công Thương kêu gọi, động viên, khuyến khích sự tham gia chủ động và có trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức xã hội, doanh nghiệp và người tiêu dùng với các hoạt động liên quan để từng bước đưa Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam thành động lực và điểm nhấn quan trọng trong đời sống kinh tế xã hội, hỗ trợ hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh chân chính, đồng thời bảo đảm các quyền cơ bản của người tiêu dùng, đặc biệt là quyền được tiếp cận thông tin một cách minh bạch, an toàn.

Xin cảm ơn bà!

Hoàng Lan (thực hiện)