Thiếu đồng bộ giữa các nguồn thu nhập, người nộp thuế còn lúng túng

PGS.TS Phan Hữu Nghị, Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính, Đại học Kinh tế Quốc dân. Ảnh: Hải Nguyễn

"Đơn cử, một cá nhân có thu nhập từ nhiều nơi, nhưng mỗi nơi lại thực hiện khấu trừ thuế khác nhau (thu nhập trên 2 triệu khấu trừ, dưới 2 triệu không khấu trừ), việc kê khai tổng thu nhập có thể bị sai lệch", PGS TS Phan Hữu Nghị, Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính (Đại học Kinh tế Quốc dân) cho biết. Để giải quyết vấn đề này, ngành Thuế cần xây dựng hệ thống quản lý thuế hiện đại, dựa trên công nghệ dữ liệu lớn (Big Data) và kết nối trực tiếp với các đơn vị chi trả thu nhập.

Khi đó, các khoản thu nhập sẽ được cập nhật tự động vào hệ thống thuế, giúp người nộp thuế có thể kiểm soát nghĩa vụ thuế của mình theo thời gian thực. Việc ứng dụng công nghệ không chỉ giúp đơn giản hóa quy trình kê khai thuế, mà còn giảm gánh nặng hành chính cho cơ quan thuế và người dân.

Phần mềm eTax đã có cải thiện, nhưng chưa thực sự như mong đợi. Ảnh: Phương Dung

Ông Phan Hữu Nghị cho rằng, nhiều người dân không cố ý vi phạm quy định thuế, nhưng lại bị phạt do quy trình kê khai thiếu đồng bộ do có những cách khác nhau dẫn đến số thuế nộp khác nhau. Ví dụ, ủy quyền kê khai với khấu trừ 10% hay tự kê khai thuế. Một số trường hợp đã nộp thuế, nhưng do các khoản thu nhập chưa được cập nhật đầy đủ, người vẫn bị yêu cầu tự kê khai, gây mất thời gian và tạo cảm giác không công bằng.

Để nâng cao mức độ tuân thủ, PGS TS Phan Hữu Nghị đề xuất: Cần có cơ chế hoàn thuế tự động nếu người dân đã nộp thừa. Thay vì phải làm thủ tục hoàn thuế phức tạp, hệ thống có thể tự động xác định số thuế thừa và hoàn trả trực tiếp vào tài khoản của người nộp thuế chỉ bằng một thao tác đơn giản.

Một trong những đề xuất cải thiện quan trọng là khi các đơn vị chi trả thu nhập nộp tờ khai quý, cần cập nhật thu nhập cá nhân hàng quý và số thuế tạm nộp thông qua hệ thống điện tử, dữ liệu được nổi trên eTax. Thay vì chờ đến cuối năm mới quyết toán thuế, người lao động có thể theo dõi cập nhật kê khai thu nhập từ các nguồn khác nhau theo từng quý. Kết thúc cuối năm, sang 3 tháng đầu năm sau, hệ thống phần mềm sẽ tự động tổng hợp, tính toán thuế và thông báo số tiền cần nộp.

Minh Phương/Báo Tin tức